Tüketim Kültürünün Mekansallaşması: Bodrum Örneği

Abstract

Çalışma, dünyanın geçirdiği dönüşüm ve yansımalarını Türkiye’nin kıyı kasabası Bodrum üzerinden incelemeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda, tüketim kültürünün Bodrum imgelerini araçsallaştırması ve bunun kent mekanına yansımasına odaklanılmıştır. Bodrum, birçok turistik bir kıyı yerleşiminden farklı bir süreç yaşamıştır. Yerel mimari özellikleriyle imgelenebilirliği yüksek bir kent olarak Bodrum, bir sürgün yeri olduğu yıllardan tüketim ve turizm cenneti olduğu günümüze hızlı bir dönüşüm geçirmiştir. Bodrum’u ‘keşfeden’ sanatçıların anlatıları aracılığıyla inşa edilen Bodrum imgesi ya da imgeleri popüler kültür ve medya aracılığıyla kentin reklam sloganına dönüşmüştür. Ancak, Bodrum’u turist bakışı ve yaygın söylemlerden başka bir biçimde deneyimleyen birçok insan için bu imgeler, oldukça değişkendir. Bu nedenle, kente dair sağlıklı bir okuma yapabilmek için bu tez, Bodrum denince akla gelen imgelerin altını kazımayı ve Bodrum’un dönüşümüne imgesel ve mekansal bir süreç olarak yeniden bakmayı önermektedir. Yöntem olarak, arşiv, medya, yazılı kaynak, fotoğraf taramasının yanı sıra, farklı Bodrum imgelerine ulaşabilmek için sosyal aktörlerle yapılan derinlemesine görüşmeler ve gözleme de yer vermiştir. Mimarlığı yalnızca bir yapı üretim pratiği olarak görmeyen disiplinler arası birçok çalışma gibi bu çalışma da, mekan üretimini tetikleyen nedenleri araştırmaya yönelmiştir. Bu bakış açısı ile tüketim toplumunun ve turizmin etkisinde yaratılan Bodrum imgesinin (imgelerinin) mekansallaşmasının izini sürmek, kenti anlamak için alternatif bir yol olarak da görülebilir. Bodrum’un bugünkü durumuna dair olumlu veya olumsuz bir yargıya varmaktan kaçınan tez, popüler söylemin ve turist bakışının ötesindeki Bodrum’u araştırmıştır.

This study aims to analyze the transformation the world is going through and its reflections via Bodrum, a coast town in Turkey and its transformation. Cities are accepted as places which are in organic contact with their inhabitants. For this reason, Bodrum urban reading is approached with both structural and imaginary point of view. Bodrum, that nowadays has made a name for itself as a tourism paradise, has not always been like this in the eyes of its original inhabitants. Due to the fast transformation Bodrum went through, it is quite relevant to say that Bodrum image is about where you stand during this transformation process and what kind of a background you possess. There are different images of Bodrum from the eyes of those who inhabit it, who visit Bodrum periodically, and who settled down afterwards. Thus, while doing urban reading, images formed towards the city have been approached with their narrative layers. As a result, just like there is not just one image of Bodrum, it is observed that images regarding the city are established via various narratives relevant to spatial structure. For this reason, it is believed that a consumption oriented and a reductive understanding would in the long run damage Bodrum and cities like Bodrum that have multilayered backgrounds. That the urban intervention is decided within common sense with the citizen has a critical importance on behalf of realizing the transformation in a good light.