Osmanlı Döneminde Aya İrini Ve Yakın Çevresi

Abstract

Aya İrini Kilisesi kendine has bir Bizans üslubunun oluşmasında ana basamaklardan birini teşkil etmektedir. Kilise Osmanlı hakimiyetinde bulunduğu yıllarda da yeniden işlevlendirilerek kullanılmıştır. Topkapı Sarayı’nın inşasından sonra saray duvarları içinde kalan yapı 1453’ten kısa bir süre sonra cephaneliğe çevrilmiştir. Barındırdığı silahların yanı sıra fetih ve savaş ganimetleri ile bazı kutsal emanetleri içerdiği bilinmektedir. 1726’da içindeki değerli eşyalar padişahın izleyeceği bir sergi düzenine getirilerek yapı genişletilmiş ve Dar’ül Esliha (Silahlar Evi) adını almıştır. Kısa süre sonra bu işlevi kaybetse de sergileme yolunda ilk adımlar atılmış olup bu süreç 1869’da Osmanlı devletinin ilk imparatorluk müzesi Müze-i Hümayun’a dönüştürülmesi ile sonlanmıştır. Önceki kaynaklarda yapının Osmanlı tarihi başlıca işlev ve tarihlerden ibaret olarak sunulmuştur. Bu çalışma yapının Osmanlı tarihini onarım ve işlev değişiklikleri için yapılan tüm müdahaleler ile ele almaktadır. Fiziksel uygulamaların yanı sıra işlevle ilgili ekler, yönetimi, tarihindeki önemli kimseler ve çevresinin gelişimi de tez konusu içindedir.

Hagia Eirene Church represents an important step in the formation of a unique Byzantine architectural style. The church had been refunctioned and reused throughout the years it had been under Ottoman rule. It had been enclosed by the outer walls of the newly built Topkapı Palace and had been transformed into an ammunition store short after 1453. Holy relics originally kept in the church and spoils of conquest were housed here besides the weapons of the depot. It had then been expanded in 1726 and taking the name Daru’l-esliha (House of Weapons), having the valuable material in it reorganized into an observable collection. After being used as a house for the collection and an armory depot it had been transformed into the first Imperial Museum (Muze-i Humayun) in 1869. The Ottoman history of the building has only been mentioned by important dates and major function changes in earlier sources. This study covers the story of this monument during Ottoman era handling all applications for repairing and those realized due to function changes and later additions. Besides physical additions and applications; administration of the building, important figures, other establishments functioning together with it and construction activities within the built environment around it are also among the subjects handled.