Kar Yağışlı Gün Sayılarının Toplam Yağışlı Gün Sayılarına Oranının Yıllık Ve Bölgesel Trend Analizi

Abstract

Son yıllarda hızla artan nüfus ve küresel iklim değişikliği nedeniyle suya olan talep ciddi bir artış göstermektedir. Bunun sonucu olarak da su ile ilgili yapılan çalışmaların önemi bir kat daha artmıştır. Özellikle kar yağışı, birçok bölgede akarsu ve göllerin beslenmesi açısından son derece önemli bir yere sahiptir. Canlı yaşamında önemli bir rol oynayan yağışın bazı özelliklerinin ortaya konması son derece önem taşımaktadır. Çalışma iki aşamayı içermektedir. Birinci aşamada belirlenen kar yağışlı gün sayısı ile toplam yağışlı gün sayısı oranları ve toplam yağışlı gün sayıları istasyon bazında incelenmiş ve her biri için %5 anlamlılık düzeyinde trend değerleri hesaplanmıştır. Daha sonra yüksekliklerine göre dört sınıfa ayrılan istasyonlara hem kar ile toplam yağış oranı için, hem de toplam yağışlı gün sayısı için bölgesel bazda trend analizi uygulanmıştır. İncelenen 238 adet istasyonun 66 tanesinde kar ile toplam yağış oranında yıllık Mann-Kendall testine göre trende rastlanmış, bu trendlerin 1 tanesinin artan yönde, 65 tanesinin ise azalan yönde olduğu gözlenmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında ise kar ile toplam yağışlı gün sayısı oranında meydana gelen değişimlerin sıcaklıkla olan ilişkisi incelenmiştir. Her bir istasyon için belirlenmiş olan kış periyotlarındaki ortalama ve minimum sıcaklık verileri kullanılarak orandaki değişimler ile sıcaklık değerleri arasındaki determinasyon katsayıları hesaplanmıştır. Genel olarak bakıldığında, orandaki azalışların sıcaklık artışı ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Tüm istasyonlar için oran ile ortalama sıcaklıklar arasındaki determinasyon katsayısı 0.36, oran ile minimum sıcaklıklar arasındaki determinasyon katsayısı ise 0.28 olarak hesaplanmıştır. İstasyonların 209 tanesinde oran değerleri ile ortalama sıcaklık arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur.

Demand to water resources has increased due to the rapidly increasing population and global climate change in recent years. As a result of these, researches on water issue came into prominence more than before. Snow is crucial in many regions which have streams and lakes for using drinking water. It is important to present the properties of precipitation which plays a substantial role in sustaining life. The study includes two stages. In first stage, ratio of snowfall days to total precipitation days and total precipitation days were analyzed for each station. Trend values were calculated in 5% significance level for all stations. Then, regional trend analysis was applied for grouped stations by altitude. For ratio of snowfall days to precipitation days, trend has been detected for 66 stations according to annual Mann Kendall trend test. It is observed that one of the trends was increasing and the others were decreasing. In second stage, relation between ratio of snowfall days to total precipitation days and air temperature were analyzed. Determination coefficients between ratios and temperatures were calculated for each station for winter period. It is stated that there is an inverse proportion between ratio values and air temperature. Average determination coefficient between ratio and mean temperature was calculated as 0.36. On the other hand, determination coefficient between ratio and minimum temperature was 0.28. 209 stations in recent study have statistically significant determination coefficient. That means there is a meaningful relation between ratio and temperature values.