Kentsel boşlukların yeniden işlevlendirilecek yeşil altyapıya kazandırılması bağlamında tasarım sürecinin belirlemesine yönelik bir model önerisi

Abstract

Günümüz kentlerindeki yoğun nufüs artışı ve buna bağlı olarak yapı stoğu gereksiniminin yükselmesi ile birlikte kentsel boşluklar giderek azalmaktadır. Kentsel boşluklar, kentlerin başta ekolojik olmak üzere ekonomik, sosyal ve estetik gereksinimleri için önem taşımaktadır. Aynı zamanda kentsel boşluk alanları, kentlilere kamusal alanlar oluşturmaktadır. Çağdaş kent tasarımcıları, kentlerdeki boşluk alanlarını yeniden işlevlendirerek, kentin açık alan sistemine katkı sunacak mekanlara dönüştürmektedir. Bu bağlamda, mevcut kentsel boşluk alanları için, geçici veya kalıcı kullanımlar içeren farklı açık mekan tasarım yaklaşımları geliştirilmektedir. Ancak yapılan uygulamalar, çoğu zaman noktasal kararlar taşıyarak, bütüncül bir bağlam öngörmemektedir.Aynı zamanda, kentsel boşluk alanlarının yeniden işlevlendirilmesi için oluşturulmuş belirli kriterler bulunmadığı için, alınan kararların birbirini destekler nitelikle oluşu mümkün olmamaktadır. Çalışmanın amacı, kentsel boşluk alanlarının yeniden işlevlendirilerek, yeşil altyapıya kazandırılması sürecindeki tasarım kriterlerinin bütüncül bir şekilde ortaya konulmasıdır. Bu bağlamda çalışmanın ilk bölümünde, literatür incelemesi yapılarak, kentsel boşluk kavramı, kentsel boşluk tipolojileri ve kentsel boşlukları yeniden işlevlendirme projelerinde öne çıkan mekansal tasarım stratejileri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünü oluşturan, kentsel boşluk tipolojilerinden biri olan açık yeşil alanlar, kentsel boşlukları yeniden işlevlendirerek, yeşil altyapıya kazandırma sürecinde doğal çevre ve yapılı çevreyi biraraya getiren tasarım etmenlerinin ortaya konulması amacıyla incelenmiştir. Bu anlamda, ölçek ve mekansal program olarak en zengin bağlamı taşıyan açık yeşil alan olan kent parkları üzerinde durulmuştur. Kent parklarının tasarım süreci ve mekansal başarısını belirleyen ölçütlerin, kentsel boşlukların yeniden işlevlendirilerek yeşil altyapı kazandırılması için oluşturulan kriterlere katkı koyması amaçlanmıştır.