Adana İli Kozan İlçesi’nde Tarihi Çevre Koruma Önerisi

thumbnail.default.alt
Tarih
Yazarlar
Gök, Nagihan
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Institute of Science and Technology
Özet
Kozan, Akdeniz Bölgesi’nde, Adana İli’ne bağlı bir ilçedir. Tarihte Siskia, Sission ve Sis adlarıyla anılmış olan kentin geçmişi M.Ö. XIX. yüzyıla kadar uzanmaktadır. M.Ö. 66-64 yılında Roma İmparatorluğuna katılan kent, 1098 yılında Çukurova’da Ermeni Krallığı’nın kurulmasıyla birlikte Krallığın başkenti olmuştur. Kozan 1517 yılında Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır. 1700-1867 yılları arasında bölgeye hakim olan Kozanoğulları aşireti kente ismini vermiştir. Tarih boyunca Ermeni ve Osmanlı yerleşimi olması kentin mimari karakterinin oluşmasında etkili olmuştur. Kozan, Feke-Saimbeyli-Hanyeri üzerinden Torosları aşarak Orta Anadolu’ya ulaşan tarihi kervan yollarından biri üzerinde kurulmuştur. Böyle işlek ticaret yolları üzerinde kurulmuş olmasının kent ekonomisine katkısı büyüktür. 1991 yılında, Hoşkadem Cami ve Bedesteni içine alan yaklaşık 3ha.’lık bir alan Kentsel sit ilan edilmiştir. 1991 yılından günümüze kadar koruma amaçlı imar planının hazırlanmayışı kentin tarihi dokusunun bozulmasına neden olmuştur. Kentsel sit alanı içerisinde bulunan Tarihi Çarşı, tez çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Küçük ölçekli parseller üzerinde genellikle tek katlı, kesme taş ve tuğla malzemelerinin kullanıldığı, cephe genişliği 3-4 m. arasında değişen, sivri tonozla örtülü, bitişik düzende, caddelerin iki yanında sıralanmış dükkan dizileri, tarihi çarşı dokusunun karakteristiğini oluşturur. Tarihi Çarşıda bulunan dükkanlar 20.yy.’ın ilk yıllarına tarihlenmektedir. Kentsel Sit alanını içine alan yaklaşık 15 ha.’lık bir alanda 1/1000 ölçekli analiz çalışmaları yapılmıştır. Tarihi çarşıda bulunan Aşağı Çarşı, Yukarı Çarşı ve Kadirli Caddeleri’nde 1/200 ölçekli silüet çalışmaları yapılmış ve cephe önerileri geliştirilmiştir. Kentsel sit alanının ve özellikle Çarşı bölgesinin sıhhileştilmesi amacıyla yapılan bu analiz çalışmaları neticesinde çözüm önerileri geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Kozan is a district of the city of Adana, in the Mediterranean Region. The history of the town, which was previously called Siskia, Sission, and Sis, goes back to B.C. XIX century. The town, which was part of the Roman Empire in B.C. 66-64, became the capital of the Armenian Kingdom that was established in 1098 in Cukurova. Kozan became part of the territory of the Ottoman Empire in 1517. The Kozanoğulları tribe that commanded the area between 1700 – 1867 gave their name to the town. Throughout its history Armenian and ottoman influences were effective in forming the towns’ architectural character. Kozan was founded on one of the caravan routes that led to Central Anatolia by way of the Taurus Mountains through Feke-Saimbeyli-Hanyeri. Being on such a busy trade route has helped the towns’ economy a lot. In 1991 an area of 3ha that included Hoşkadem Mosque and a bedesten was declared an urban protected area. Having no conservation zone planning since 1991 until now has been the reason for the deformation of the historical texture of the town. The historic bazaar in the urban protected area is the focal point of this thesis. The historic bazaar’s characteristics are made up of rows of shops on both sides of the street, on small parcels, one storey, hewn stone and brick materialed, with a façade width of 3-4m, covered with a pointed vault in adjoining building order. The shops in the historic bazaar date back to the first years of the 20th century. A 1/1000 scaled analysis has been produced of the 15 ha area that includes the urban protected area. Silhouette studies of 1/200 scale have been produced for Aşağı Çarşı, Yukarı Çarşı and Kadirli Street, which are within the historic bazaar, and some façade suggestions have been developed. The analysis was undertaken with the aim of developing suggested solutions for regenerating the urban planning area and in particular the bazaar area.
Açıklama
Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2006
Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2006
Anahtar kelimeler
Çarşı, Tonoz, Kozan, Bazaar, Vault, Kozan
Alıntı