İstanbul’daki Geç Antik Ve Bizans Dönemine Ait Dikilitaşlar’ın Kent İçindeki Konumları Ve Geçirdikleri Tarihsel Değişim

Abstract

Tez çalışmasında Konstantinopolis kentinde yer almış dikilitaşların Geç Antik, Bizans ve Osmanlı döneminde geçirdikleri tarihsel değişimin incelenmesi amaçlanmıştır. Günümüzde İstanbul’da yarımadayı kaplayan alanda dikilmiş olan dikilitaşlar, Geç Antik dönemde Constantinus’un Konstantinopolis’i kurması ile yapılmaya başlanmış, Bizans döneminde birkaç örnek verilmiş olsa da bu dönemden başlayarak doğal olaylardan ve insanların tahribatından dolayı günümüze kadar sayıları azalarak gelmişlerdir. Dikilitaşların tarihsel değişimleri incelenerek farklı kültürlerde farklı fonksiyonlar taşıdıkları anlaşılmıştır. Geç Antik dönemde pagan kültünün birer anıtı olarak zaferlerin onuruna yapılan dikilitaşlar, Bizans döneminde önemlerini kaybetmeye başlamışlar ya da Hristiyanlığa ait öğelerle bağlantı kurarak ayakta kalabilmeyi başarmışlardır. Osmanlı döneminde ise kentin tılsımları olarak görüldüğü için yıktırılmamış; ya doğal olaylar ya da zaman içinde tahrip oldukları için etrafına zarar verebileceği korkusuyla bazı örnekler yıktırılmıştır. 19. ve 20. yüzyıllarda birer tarihi ve turistik anıt olarak görülmeye başladıkları için korunmuşlardır. 20. yüzyılın başındaki kazılardan sonra dikilitaşlar, sergilenmeye başlanmışlardır.

The main subject of the thesis is to examine of the historical change of the monuments erected in the city of Constantinople at the Late Antique, Byzantine and Ottoman periods. The obelisks, covering Todays Istanbul peninsula, started to erect at the Late Antique period, when Constantine the Great establish the Constantinople. Although many examples are given, starting from early Byzantine period, due to the natural events and human degradation, some of them failed to reach today. Those obelisk, manage to survive as a historical artifacts instead of the monumental feature of their erected period. It is worked about historical changing and it is figure out that the monuments has different meaning at the different times. the monument that were erected for the victories in ancient times, began to lost their importance or relate with the Christianity at the Byzantine period. At the Ottoman period they were thought as the talisman of the city, so they were not destroyed. Some monuments were demolished, because of the natural disasters or in time they were damaged. The monuments were protected because they were seen as historical and touristic monument at the nineteenth and twentieth centuries. The monuments began to be exhibited after twentieth century excavations.