Türk Makam Müziği İçin 79-sesli Düzen Ve Kuram Hazırdaki Model İle İcra Arasındaki Örtüşmezliğe Yönelik Bir Çözüm Denemesi

Abstract

Arel-Ezgi-Uzdilek? Sistemi ile Türk makam müziği icrası arasında uzun süreden beri var olduğu algılanan uyuşmazlık, ses kayıtlarının bilgisayar çözümlemeleri yoluyla, kesinleştirilmiş bulunmaktadır. Bulgular, Türk makam müziği'ne özgü, ne var ki, hazırdaki kuramın yer vermediği, çok çeşitte ?orta ikili? aralığın, tartışmaya yer bırakmayacak şekilde, bilhassa çalındığını, göstermektedir. Örtüşmezlik, icrada ve eğitimde kullanılan yürürlükteki gayri müsavi 24 perdeli kuramın, makam müziği mirasını Bizans ve Arap Uygarlıkları ile ilişkilendirdiği düşünülen ?çeyrek-tonları? dışarlayacak biçimde kurgulanmasından kaynaklanıyor görünmektedir. Bu çalışmada, yazar, gayri müsavi 24 perdeli taksimatın çalınan aralıkları tümüyle karşılayamayacağını ortaya koymakta, ayrıca, tarihsel ve çağdaş alternatiflerin de, icrada gözlemlenen birçok mikrotonu tatminkar düzeyde yansıtamadığını, bulgulamaktadır; bu nedenlerden dolayı, yazar, 79-sesli yeni bir düzen geliştirmiş olup, bu düzeni, münhasıran tasarlayıp yaptırdığı bir kanuna uyarlamıştır. 79-sesli düzen, makamların eksiksiz temsil edilmesine ve bütünüyle kavranmasına yönelik süregelen sorunların aşılabilmesinde, bir çözüm olarak savunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Türk Makam Müziği, mikroton, 79-sesli düzen, makamat

The long-standing conflict between the Arel-Ezgi-Uzdilek System and Turkish Maqam Music practice had been established through computer analyses of audio recordings. Results incontrovertibly manifest the conscious employment of multifarious ?middle second? intervals peculiar to the genre, yet, evaded by the current model. It is maintained, that non-conformance arose because the 24-tone Pythagorean theory in effect was specifically engendered to ward off ?quarter-tones? which allegedly affliated the Maqam Music heritage to Byzantine & Arabs. The author debunks the current model for falling short of accomodating played intervals, and predicates furthermore, that historical and contemporary alternatives cannot favourably reflect the plethora of microtones observed in performance, either. On such grounds, a novel 79-tone tuning has been developed and implemented on a unique custom-made qanun by the author. This tuning is defended as a solution to overcome persisting issues regarding the accurate representation and consistent understanding of maqamat. Keywords: Turkish Maqam Music, microtones, 79-tone tuning, maqamat