Metro Projelerinde Boyuna Eğimin Yatırım Ve İşletme Maliyetleri Üzerindeki Etkisinin Araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, İstanbul Ulaşım Ana Planı öngörüleri doğrultusunda hayata geçirilmesi planlanan Kazlıçeşme - Söğütlüçeşme Metro Hattı’nın güzergâh alternatifleri yapım ve işletme maliyetlerine göre karşılaştırılarak; en uygun alternatif belirlenmiştir. Sözkonusu Metro Proje’sinde yapım şekline göre tüm istasyon tipleri bulunmakta olup; yaklaşık 40 km uzunluğundaki hat, çelik tekerlekli ve lastik tekerlekli araçlar ile işletilme senaryolarına göre projelendirilerek, uygulanan eğimlerin maliyetlere etkisi araştırılmıştır. Alternatifler iki aracın da sağladığı sistem özellikleri açısından farklı boyuna eğimler için projelendirilmiş, buna göre istasyon derinliklerindeki değişimler tespit edilmiştir. Çelik tekerlekli metro araçlarında kullanılan kısıtlı boyuna eğim kriterinden dolayı istasyon yapılamayan merkezi noktalara, lastik tekerlekli metro araçları ile istasyon yapılıp yapılamayacağı irdelenmiştir. İstasyonların derinlik ve tiplerinin değişmesi nedeniyle lastik tekerlekli metro alternatifinin toplam istasyon maliyetlerinin çelik tekerlekli metro alternatifinin toplam istasyon maliyetinden yaklaşık 100 miyon € daha az olduğu hesaplanmıştır. Çelik tekerlekli araçlarların ve lastik tekerlekli araçların teknik özellikleri incelenerek, projelendirilen iki farklı hattın ilk yatırım maliyet farkları (araç, hat, inşaa maliyetleri) ortaya konmuştur. Çelik tekerlekli raylı sistem araçları ile lastik tekerlekli raylı sistem araçlarından hattın ilk işletmeye alındığı tarihte 120 adet gerekli olacağı, daha sonraki yıllarda yolcu sayılarına göre araç sayılarının arttırılabileceği öngörüsü doğrultusunda lastik tekerlekli araçlar için 36 milyon € daha fazla ödeneceği belirlenmiştir. Ayrıca, işletme-bakım maliyetleri detaylı bir şekilde incelenmiş ve hattın yıllık işletme-bakım maliyeti yaklaşık 29 milyon € olarak hesaplanmıştır. Hattın inşaasının yapılıp işletmeye açıldığı ilk 10 yıllık işletme - bakım maliyetleri de eklenerek iki sistem arasında ayrıntılı bir analiz ve karşılaştırmaya dayanan değerlendirme yapılmıştır. Sonuç olarak, 10. yıl sonunda, ilk yatırım maliyeti daha yüksek olan çelik tekerlekli metro alternatifinin işletme-bakım giderlerinin lastik tekerlekli metroya göre % 20 daha az olması nedeniyle kümülatif toplam yatırım maliyetinin aynı değere ulaştığı tespit edilmiştir.

In this study, projected costs of the slopes of about 40km long Kazlıcesme-Sogutlucesme metro line including all station types with metro line routes alternative projects prepared for steel wheel and rubber-tyred metro systems was researched according to the predictions of Istanbul Transportation Master Plan which possibly planned for future. Alternatives, both in terms of system characteristics of the two vehicle type’s provided by the different longitudinal slopes have been designed. Acorrdingly, changes in elevations of stations have been identified. Probablity of, building central points for stations for rubber-tyred metro becasue of the maximum longitudinal slope criterion are provided by means of steel wheels for the metro was discussed. Initial investment costs (vehicle, line, construction costs) of betweeen steel wheels rail line and rubber-tyred rail line was investigated. Total cost of the alternatives of rubber-tyred metro line has been estimated less than about 100 million € from steel-wheeled system due to the changes of depth and types. 120 unites of steel wheel and rubber-tyred vehicles would be required at the date of initial operation of the line. In the following years it’s been calculated that 36 million € would be paid to rubber-tyred systems because of increasing numbers of passengers and vehicles. Operation and maintenance costs are also examined in detail, and the annual operation and maintenance cost of route approximately 29 million € was calculated. A detailed analysis comparasion between two systems with construction of route and following 10 years operaiton-maintenance added was evaluated. As a result, at the end of the 10th year, higher first investment cost alternative to the steel wheel metro operation and maintenance costs 20% less then rubber-tyred metro reached to the same amount because of the cumulative total investment cost was determined.