2,3-dihidroksi-9,10-antrakinon Makro Halkalı Eter Ve Podand Türevlerinin Hazırlanması

Abstract

Pedersen tarafından bulunmalarından sonra çeşitli yapılardaki makro halkalı eterler tasarlanmış ve karakterize edilmiştir. Özellikle kromoiyonofor ve floroiyonofor yapısında çeşitli makro halkalı eterlerin iyon bağlama özelliklerinin bulunmasından bu yana analitik amaçlı kromojenik makro halkalı eterler dizayn edilmiştir. Kromoforların tasarımı için Antrasen’in fotokimyası ilginç olmaları sebebiyle çalışmalarımıza ışık tutmuş olup bizi 9,10-antrakinon türevlerini araştırmaya yönlendirmiştir. 9,10-Antrakinonların türevlerinin yapıları kuvvetli asitlerle ve çeşitli sıcaklıklarda oldukça kararlı boyar maddeler olup **** ve n *** geçişleri nedeni ile UV-VIS bölgede absorpsiyon verirler. Çalışmamızda Makro halkalı eterlerin 2,3-dihidroksi- 9,10-antrakinon türevleri ilk kez sentezlenmiştir. Bu maksat ile katekol ve ftalikanhidritten çıkılarak H2SO4 bulunan ortamda 2,3-dihidroksi-9,10-antrakinon nun değişik koşullarda sentezi yapılmıştır. Daha sonra, 2,3-dihidroksi-9,10-antrakinon, polietilenglikol dihalojenür veya ditosilatları ile alkali karbonat/DMS0 bulunan ortamda kondanse edilerek 9,10-antrakinon-2,3-makro halkalı eterleri elde edilmiştir. Sentezleri yapılan makro halkalı eterlerden farklı olarak podand sentezlerine de yer verilmiştir. Hedeflediğimiz bis-antrakinon podand sentezlerini yapmak için öncelikle o-metoksi fenol bileşiği podand bileşiklerine çevrilmiştir. Elde edilen bu podand bileşiklerinin, ftalikanhidrit /ftalil klorür ile değişik katalizörler yardımı ile reaksiyona girmesi sonucunda istenilen bis-antrakinon podandlar elde edilmiştir. Reaksiyon ürünleri IR, kütle, 1H-NMR ve 13C NMR spektroskopisi ile incelenerek yapıları aydınlatılmıştır.

Several types of macro cyclic ethers have been designed and characterized since their discovery by Pedersen. The chromogenic macrocycles designed have been used for analytical applications since the chromo- and fluoroionophore types of macrocycles have been found to be sensitive sensors for ion binding. On the other hand, the photochemistry of the anthracene have been interesting for the design of the chromophores while the 9,10-anthraquinone derivatives were recently searched. Their aromatic bodies are quite stable in strong acids and at elevated temperatures as the dyes which exhibited the absorptions due to n*** transitions as well as **** transitions. The 2,3-(9,10-antraquinone) derivatives of crown ethers were prepared from 2,3-dihydroxy-9,10-antraquinone obtained from phytalic anhydride and pyrocathecol in conc. H2SO4. 2,3-Dihydroxy-9,10-antraquinone condensed with polyethyleneglycol dichloride or ditosylates in alkali carbonate / DMS0 and afforded 9,10-antraquinone-2,3-macrocycles in good yields. In addition to derivatives of crown ethers, Podand derivatives have also been synthesized in this work. With this purpose, Podand compounds have been synthesized from o-methoxy phenol. Later, bis-anthraquinone podands have been prepared by using the reactions of those compounds with Phythalicanhydride / phythalic chloride and different catalysts. The products were characterized with IR, MS, 1H and 13C –NMR spectra.