İnşaat firmaları için kaynak tabanlı bir değerlendirme ve stratejik bir kaynak olarak BIM

Abstract

İnşaat firmalarının rekabet üstünlüğü sağlama amacıyla içinde bulundukları yarış ülkemizde ve uluslararası mecrada her zaman varolmuştur. ENR 2014 en iyi uluslararası 250 yüklenici firmayı listeleyen raporunda, 41 adet Türk İnşaat firması da yer almaktadır. Rapordaki veriler detaylı incelendiğinde bu sıralamanın tesadüf olmadığı ve yıllık cirolarla bağlantılı olduğu görülmektedir. Bu değişken cirolara bakıldığında, rakipler birbirinden teknoloji sayesinde bu kadar haberdar iken, paylaşımların engellemediği, taklidin kolaylıkla gerçekleşebileceği bu ortamda rekabet daha hızlı olabiliyorken, halen firmalar nasıl farklılaşabilmekte ve birbirinin önüne geçebilmektedir merak edilen bir konu haline gelmiştir. Bu farklılığı anlayabilmek için, inşaat firmalarını bugüne getiren kaynaklara, uyguladıkları stratejilere bakmak gerektiği, bu çalışmanın başlıca konusu olmuştur. Çalışmanın teorik altyapısını oluşturması için uzun yıllardır kaynaklar üzerine çalışmış bir teoriye ihtiyaç duyulmuş ve bu anlamda Kaynak Tabanlı Teori (Resource Based Theory) tercih edilmiştir. Kaynak Tabanlı Teori'yi (KTT) açıklamak gerekirse; 1950'lerde temelleri atılmış, ekonomi tabanlı bir teoridir, işletmelerin stratejik olarak gelişmesini hedeflemektedir. KTT şirketin iç yapısına, kaynaklara ve yeteneklere yönelmeyi, stratejik kalkınma ve rekabet üstünlüğü açısından önemli bulmuştur. 1990'lı yıllara gelindiğinde Jay Barney (Utah Üniversitesi-Stratejik Yönetim Profesörü) VRIO (VRIO; Valuable=Değerli, Rare=Nadir, Inimitable=Taklit Edilemez, Organization=Firmanın Organizasyonel Yapısı)kısaltmasıyla kaynakların seçimi ve değerlendirmesine ilişkin bir araç geliştirmiştir. Bu araç, teori ile birlikte değerlendirildiğinde aslında firmalar için de bir kaynak seçim kriterleri sunduğu görülmektedir. Dolayısıyla, bu çalışma kapsamında; inşaat firmalarının kaynakları, yetenekleri, organizasyonel yapısı incelenerek rakiplerine karşı sürdürülebilir rekabet üstünlüğünü; KTT çerçevesi ve VRIO aracı ile değerlendirilmesinin uygun olacağı düşünülmüştür.Uluslararası literatürde KTT ve diğer disiplinlere ait araştırmalar mevcuttur ancak inşaat sektörüne yönelik henüz böyle bir uygulamalı vaka analizi gerçekleşmemiştir. Belirtilen nedenlerden dolayı araştırma, sağlayacağı katkılar açısından literatürde bir ilk olma durumundadır ve bu katkılar şöyle sıralanabilir; 1.Türk İnşaat Sektöründe rekabet üstünlüğü sağlayan bir firmanın BIM'i bir kaynak olarak tercih etmesininardından yaşanan sürecin ve çıktılarının tanıtılması ve literatüre kazandırılması. 2.BIM'in stratejik bir kaynak olarak değerlendirilmesi ve firmadaki yaşanılan değişimlerin (öncesi ve sonrası) analiz edilmesi. 3.BIM ile entegre diğer kaynakların da stratejik olma durumu ve BIM'e etkileri. 4.Tez çalışması kapsamında uluslararası dergilerde yayınlanacak olan makalelerde, inşaat sektöründe BIM'in stratejik bir kaynak olarak geçerliğinin KTT ile ispatlanması. Araştırmanın sosyo-ekonomik katkıları düşünüldüğünde, inşaat sektöründe stratejik proje yönetimini gerçekleştirebilmek ve kaynak yaratımını sağlamak, milli gelirde bir çarpan etkisi yaratacaktır. Yeni kaynakları yaratmanın; mümkün olduğunun, anlaşılması ve bunun Türk inşaat firmaları tarafından bir yetenek olarak kazanılmasını, yurtiçi ve yurtdışında rakiplerle rekabeti devam ettirebilecek statünün korunmasını sağlayacaktır. Araştırma süresince üretilecek olan yayınlar; ulusal ve uluslararası literatürde ve güncel bilgi kaynakları olarak bir ilk olmayı hedeflemektedir. Ayrıca bu çalışma, proje yönetimi, stratejik yönetim, KTT ve inşaat sektörü alanlarında çalışan araştırmacılara gelecekteki araştırmalar için yeni araştırma konuları sağlamayı hedeflenmektedir.

In order to ensure the competitive advantage of construction companies, the competition has always existed both in our country and in the international construction industry. According to the ENR 2014 report top 250 international contractors listing had also 41 Turkish construction companies included. When the data in the report was examined in detail, it was seen that this ranking was not a coincidence and it was related to annual turnover and the competitive advantage of construction companies. So, while these variable revenues are so aware of each other by means of technology, while competition can be faster in this environment where shares are not hindered and imitation could be realized easily, how can companies become different and avoid each other? In order to understand this difference, it has been the main subject of this study that we need to look at the resources that bring construction companies to today and the strategies they implement. In order to establish the theoretical background of the study, a theory that has worked on resources for many years was needed and in this sense, resource based Theory was preferred. To explain the resource-based theory, it is an economics-based theory that laid the foundations of the 1950s and aimed at the strategic development of enterprises. KTT found it important to focus on the internal structure of the company, resources and capabilities in terms of strategic development and competitive advantage. By the 1990s, Jay Barney (University of Utah professor of Strategic Management) developed a tool for selection and evaluation of resources with the acronym VRIO. (Virio; valuable=valuable, rare, Inimitable=impersonate, organization=organizational structure of the firm). This tool provides a resource selection criteria for companies when evaluated together with the theory. Therefore, in the scope of this study, it was thought that it would be appropriate to examine the sources , capabilities and organizational structure of the construction companies with the source-based theory framework and the virio tool in order to ensure a sustainable competitive advantage for their competitors. In the international literature, there are studies of source-based theory and other disciplines, but no such practical case analysis has yet taken place for the construction industry, so it is the first in terms of its contributions to research and can be listed as follows; 1.To prove the validity of BIM as a strategic resource in the Construction Sector by the Resource Based Theory in the articles published in the international journals under the thesis study. 2.To introduce the success of a company providing sustainable competitive advantage in the Turkish Construction Sector in applying BIM project and to gain literature. 3.Assessing the outputs of the BIM project and analyzing (before-after) the positive changes in the firm. 4.Analysis of the change in human resource and organizational structure experienced by the BIM project 5. Considering the socio-economic contributions of the research, achieving strategic project management in the construction sector and ensuring resource creation will have a multiplier effect on national income. Understanding that creating new resources is possible and gaining this as a capability by Turkish construction companies will ensure that the status of the company can continue to compete with competitors both in Turkey and abroad.