Akıllı şehirler ve akıllı şehirlerin sıralanmasına yönelik bir çok kriterli karar verme uygulaması

Abstract

Bu tez, son zamanlarda gittikçe yaygınlaşan ve literatürde önemli bir yer edinmeye başlayan "akıllı şehir" kavramını incelemeyi amaçlamaktadır. Son zamanlarda yaşanan teknolojik gelişmelerin ardından, teknoloji artık hayatımızın her alanında yer almaya başlamıştır. Her geçen gün gelişmeye devam eden bu teknoloji, insanların yaşama biçimlerini de etkilemektedir. Telefonların, ödeme yöntemlerinin, arabaların yıllar içinde ne kadar radikal değişikliklere uğradıkları açıktır. İnsanlık tarihinin başından bu yana insanlar topluluklar halinde yaşamamaktadır. Bu topluluklar başlangıçta köy ya da kasaba adını verdiğimiz çok küçük topluluklar olarak karşımıza çıkmaktaydı. Daha sonra bu topluluklar gittikçe büyüdü ve şehir adı verilen yapıları oluşturmaya başladı. Yukarıda bahsetmiş olduğumuz teknolojik gelişmeler sebebiyle insanlık tarihinde oldukça eskiye dayandığı söylenebilecek "şehir" kavramı da değişikliğe uğramaktadır. Geleneksel şehirler artık yerini teknolojiyle entegre olmuş "akılı şehirlere" bırakmaya başlamıştır. "Akıllı şehir" kavramının henüz tam olarak bir tanımlaması yapılmamış olsa da literatürde konu hakkında olukça fazla çalışma bulunmaktadır. Literatüre göre akıllı şehir kavramı sosyal güçle teknolojiyi harmanlamış ve sistemlerin iletişimini sağlamaya odaklanmıştır. Bu tez, literatürü inceleyip akıllı şehirler için bir tanım oluşturmaya çalışmaktadır. Literatürden yola çıkarak akıllı şehirleri iletişim halindeki alt sistemler olarak tanımlamak mümkündür. Ek olarak, bu çalışma akıllı şehirleri başarılı yapan etmenlerin neler olduğundan, akıllı şehirlerin inşasında karşılaşılabilecek zorluklardan da bahsetmiştir. Çalışmanın büyük bir kısmında, "akıllı şehir" kavramının "sürdürülebilirlik" kavramıyla olan ilişkisi anlatılmıştır. Dünya üzerinde yer alan bir takım akıllı şehir uygulamalarından da ve örneklerinden de bahsedildikten sonra, çok kriterli bir karar verme metodu olan AHP, TOPSIS ve PROMETHEE yöntemleri kullanılarak mevcut olan akıllı şehirlerin sıralaması gerçekleştirilmiştir. Bu yöntemler uygulanırken, ilk olarak literatürde yer alan ve akıllı şehirlerin başarısını etkileyeceği düşünülen kriterler belirlenmiş, ardından şehirlerin bu kriterleri karşılama düzeyleri göz önünde bulundurularak bir sıralama gerçekleştirilmiştir. Böylelikle hangi şehrin akıllılık konseptini daha başarılı bir şekilde uyguladığı ve daha akıllı bir şehir olduğu ortaya koyulmaya çalışılmıştır.