Türk Ve Arap Ud İcra Üslupları Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Türk ve Arap Ud İcra Üslûpları Üzerine Bir inceleme adlı yüksek lisans tezimizi aşağıdaki gibi özetleyebiliriz: Tezimizde ihtiyacımız olan şekil ve sembollerin, tablo ve diyagramların, ses kayıtlarının birer listesini kullanıcılara kolaylık olsun diye tezimizin başında verdik. Bu listedeki 41 ses kaydı tezimize ek olarak verilen üç tane CD 'de yer almaktadır. Girişte, tezimizin amacını ve kullandığımız kaynakları, izlediğimiz yöntemi belirttik. Bu konuyu üç bölümde ele aldık: Birinci bölüm Türk ve Arap mûsikîsinin Özellikleri'nden form, melodi, ritm, armoni, tını {sound) - enstrümanlar ve icra üslûpları hakkında kısa açıklamalar yaptık. Formu anlatırken formu belirleyen tür, biçim, yapı ve türlerin üslûbuna değindik. İkinci bölümde tezimize esas ve ölçü kabul ettiğimiz ud icracılarının biyografi özetlerini yazdık. Burada biyografisini yazdığımız ud icracıları: Nevres Bey (Orhon, 1873-1937), Şerif Muhiddin Targan (1892-1967), Muhammad Al- Kasabcî (1892-1966), Yorgo Bacanos (1900-1977), Udî Hrant (1901-1979), Riyad Al-Sunbâtî (1906-1981), Ferid Al-Atraş (1907-1974), Cemil Beşîr (1921-1977), Münir Beşİr (1930-1997) ve Cinuçen Tanrikorur'dur (1938-2000). Üçüncü bölümde Türk-Arap ud icra özelliklerindeki mûsikî elemanlarından akort, sağ el tekniği, sol el tekniği, yorum {interpretation) ve taksim başlık olarak seçilmiştir. Bu başlıklardan akortta Türk ve Arap icralarında kullandıkları değişik akorttan iki açıdan incelendi. Birincisi, nispet açısından ud akordu (tellerin arasında ses farklılığı); ikincisi, perde yüksekliğinin değişimidir {Pitch). Sağ el tekniğinde kullanılan mızraplar, tele vuruş bölgeleri, mızrabın tutuşu, mızrabın esneyen kısmı, mızrabın işlenme şekli, mızrabın vuruş teknikleri ve mızrabın üst-alt eşit vuruşları. Sol el tekniğinde parmak baskı sistemini, udda kullanılan ses alanını, pozisyon değişimini (parmak kullanılışı) anlattık. Batılılaşma düşüncesi, konser vermek, mikrofonun kullanımı gibi üç elemanın olgusu, ud icrâcılığına yeni bir yorum ve XI- yeni bir müzik boyutu getirmiştir. Bunu da yorum ve müzikalite başlığı ile inceledik. Taksimi geleneksel ve özgür olmak üzere iki şekilde açıkladık. Süslemeler ile ilgili detaylı bir açıklamada bulunmadık, çünkü çok geniş bir çalışma alanı gerektirdiği için başka bir tez konusu olarak alınması daha uygun olacaktır. Gelecekte doktora çalışmamızda detaylı olarak yer vermeyi düşünüyoruz. Sonuç olarak tezimizin amacı olan Türk ve Arap ud icralarının farklı oluşunu akort, sağ el tekniği, sol el tekniği, yorum, taksim gibi özelliklere dayanarak anlattık.

In preparing this M.A. thesis some principal considerations were in mind: to expound the theoretical differences between Arabic and Turkish music taking into hand the dealt-with theory treatises of the last century and focusing on oud playing styles according to what has been collected as inheritance from oud masters and written down as instructing methods from those who wrote down such works. Looking forward that the study would be helpful for both undergraduate and professional oud players in improving their skills, benefiting from -who are believed to be- the masters of oud in both cultures. In chapter one, information about Turkish and Arabic Music in general have been given. Brief explanations about the used forms, sound systems and rhythms, the used instruments and performing styles were provided. Diagrams and tables were used to illustrate some subjects. In chapter two, biographies of oud players taken into hand, were given. These are: Nevres Bey (Orhon, 1873-1937), Şerif Muhiddin Targan (1892-1967), Muhammad Al-Kasabci (1892-1966), Yorgo Bacanos (1900-1977), Udî Hrant (1901-1979), Riyad Al-Sunbâtî (1906-1981), Ferid Al-Atraş (1907-1974), Cemil Beşîr (1921-1977), Münir BeşİR (1930-1997), and Cinuçen Tanrikorur (1938- 2000). In the 3rd and last chapter, important characteristics in oud playing were explained and illustrated in pictures. Changes in pitch used during the last century and differences in tuning between the Turkish and Arabic oud players have been discussed. A historical glance upon both the right and left hand techniques were part of the selection. Taksims were analysed and put under two categories: traditional and free style improvisations. As a result of the study, considerations and recommendations on how to get quicker, more scientific and better performances from those who play and to play this instrument advantaging from previous oud masters, were given.