Hücresel Özdevinim Yaklaşımı Ile Kitlesel Konut Tasarımında Sayısal Bir Model

Abstract

Büyük kentlerdeki hızlı kentleşmeye paralel olarak, konut ihtiyacı da önemli bir sorun haline gelmiştir ve üretilen çözüm yöntemleri kent estetiği, farklı kullanıcıların memnuniyeti ve tasarım çeşitlemeleri bakımından yetersiz ve etkisiz kalmaktadır. Bununla birlikte alternatif bir yol olarak, kitlesel konut tasarımı süreçlerinde türetici tasarım araçlarının kullanışlı olabileceği düşünülmektedir. Özellikle de bu araçlardan biri olan Hücresel Özdevinim; komşuluklar, basitlik-karmaşıklık, biçim-işlev ilişkisi ve öz-örgütlenme gibi yapısal özelliklerinden dolayı bu süreçler için uygun olabilir. Bu çalışmanın amacı; kitlesel konut tasarımlarında sayısal tasarımların desteği olarak Hücresel Özdevinim kurallarından yararlanılarak, tasarımcılar ve kullanıcılar arasında işbirliği kurma yoluyla, yenilikçi ve özelleştirilmiş tasarım alternatiflerini geliştirmektir. Bu bağlamda, 3Ds Max yazılımının betikleriyle; bir yapı adasına konut blokları yerleşimleri, kullanıcı tercih oranlarına göre mekân organizasyonlarıyla üretilen bloklarının her biri için çeşitli konut planları ve üçüncü boyutta cephe örnekleri türeten bir model örneği geliştirilmiştir. Modelde, konut bloklarının ve mekânsal birimlerin komşulukları ve cephe çeşitlemeleri Hücresel Özdevinim kurallarıyla ilişkilendirilmiştir. Modelin uygulanabilirliği de Karabük’te seçilen bir arsa üzerinde çeşitli kullanıcı senaryolarıyla uygulanmıştır. Uygulamalar; geleneksel yollarla elde edilmesi zor, çevre ve mekân planlama şemalarının ve cephe örneklerinin çeşitlemeleriyle sonuçlanmıştır. Daha sonra elde edilen sonuçlar, mimari ve kentsel disiplinler bakımından modelin geleceği konusunda, tekrar değerlendirilmiş ve tartışılmıştır.

In parallel with the rapid population growth in major cities, the housing need has become an important issue and the produced solution methods have been insufficient or ineffective in view of urban aesthetic, different users’ satisfaction and design variations. However, as an alternative way, it is thought that it may be rather useful to evaluate generative design tools in mass housing design processes. Especially, Cellular Automata (CA), which is one of these tools, can be suitable for such processes due to its structural properties like neighborhoods, simplicity-complexity, relations of form-function and self-organization etc… The aim of this study is to develop innovative and customized design alternatives thanks to provide collaboration between designers and users with benefitting from CA rules as a support of digital approaches in mass housing designs. In this context, an example of a plug-in with scripts of 3Ds Max software has been developed for generating placements of housing blocks in site plan, various housing plans for each of the produced blocks with space organizations according to rates of user preferences, and samples of façade in third dimension. In the plug-in, neighborhoods of housing blocks and spatial units, orientations of block facades have been associated with CA rules. Applicability of the model has been also implemented by various user scenarios in a chosen site in Karabuk. The implementations have been resulted in positive variations of schemes of the environmental and space planning and the façade samples which are challenging to obtain with traditional ways. Then, the results have been re-evaluated and discussed about the future of the model in terms of architectural and urban disciplines.