Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Turizm Baskısı Ve Datça – Bozburun Öçkb İçin Koruma-kullanma Dengeli Turizm Yönetim Planı Önerisi

Abstract

Doğal hayat için son derece önemli olan özel çevre koruma bölgelerinde, hem doğal değerlerin korunmasına hem de turizmin doğal çevreye zarar vermesini önlemekle beraber korumaya katkıda bulunmasına yönelik koruma - kullanma dengeli turizm gelişim planlarının nasıl olması gerektiğini irdelemek ve örnek alan olarak seçilen Datça - Bozburun ÖÇKB için koruma kullanma dengeli turizm yönetim planı önerisi geliştirmek amacıyla hazırlanan bu çalışma kapsamında; öncelikle Türkiye ile kıyaslama yapabilmek için, özel çevre koruma bölgelerinin dünyadaki durumu incelenerek tanımlar ve ilgili kurum ve kuruluşlar aktarılmıştır. Daha sonra Türkiye’deki durumun ortaya konması için Türkiye’de geçerli olan tanımlar, ilgili kurum ve kuruluşlar, ilgili ulusal kanun ve yönetmelikler ve taraf olunan uluslararası sözleşmeler üzerinde durulmuş ve Türkiye’de özel çevre koruma bölgesi olarak ilan edilmiş alanlar hakkında bilgi verilmiştir. Türkiye’deki durum da ortaya konduktan sonra ÖÇKB’lerinde yönetim planlarının nasıl hazırlanması gerektiği incelenmiştir. Üçüncü bölümde; özel çevre koruma bölgesi ve turizm kavramları beraber ele alınmıştır. Bu bölümde; turizmin etki alanları, doğal çevrenin korunmasında turizmin katkısı ve turizm yönetim planları üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde ise; örnek alan olarak seçilen Datça – Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesi için koruma – kullanma dengeli turizm yönetim planı önerisi geliştirilmiştir. Sonuç ve değerlendirme bölümünde, çalışmanın tüm bölümleri öneriyle bağlantılı bir şekilde değerlendirilmiş ve doğal hayatın sürdürülebilirliği açısından önemli alanlarda turizmin kontrolsüz gelişerek doğal çevreye ve insanlara zarar vermesini önlemek için koruma-kullanma dengeli turizm yönetim planlarının gerektiği sonucuna varılmıştır.

Global heritage of living species is threatened as never before, as the protected areas that harbour so much of the biodiversity are exposed to the pressures of unsustainable development of the tourism industry. The precautionary approach urges communities to be especially concerned about tourism in specially protected areas, given the risk of damage and destruction to this unique natural resource. The main purpose of the thesis is to gather and pool the approaches and experiences of conservation agencies in management planning and tourism management plans so as to identify a touris management planning model for Datça-Bozburun Specially Protected Area. The thesis encompassed the process of preparing tourism management plans for specially protected areas starting with the research about the terms, agencies concerned with this topic and comparing with Turkey. In the third part of the thesis, the link between specially protected areas and tourism is studied. Protected areas need tourism, and tourism needs protected areas. Though the relationship is complex and sometimes adversarial, tourism is always a critical component to consider in the management of specially protected areas. Finally, a touris management planning model for Datça-Bozburun Specially Protected Area is prepared and evaluated taking into consideration the whole thesis.