Mimari Tasarımların Korunmasında Fikri Mülkiyet Hukukumuzun Eksik Ve Sorunlu Yönlerinin Tespiti

Abstract

Bu çalışmada, ülkemizde mimari tasarımları koruma altına alan fikri mülkiyet hukuku düzenlemeleri incelenerek, mevcut sistemin olumlu ve olumsuz yönlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle günümüz hayat koşulları ve bunların mimari tasarımlara olan etkisi belirlenmiştir. Bununla birlikte, ülkemizde ve dünyada fikri mülkiyet sistemleri ve yaklaşımları incelenerek, bunları karşılaştırma imkanı yakalanmıştır. Ayrıca, konunun tarafları olan, mal sahipleri, kullanıcılar, mimarlar, akademisyenler ve hukukçuların konu üzerindeki düşünceleri alınarak, farklı ve karşıt görüşlerin bir araya getirilmesi sağlanmıştır. Son olarak, yaşanan uyuşmazlıkların hangi konularda olduğu ve mevcut sistemimizin bunlara nasıl çözümler ürettiğinin görülebilmesi için, yargıya intikal etmiş olan örnek davalar ve bunlar sonucunda çıkan kararlar incelenmiştir. Tüm bu çalışmaların ışığında, mevcut fikri mülkiyet sistemimizin mimari tasarımların korunmasında, birtakım eksiklik ve sıkıntılar taşıdığı belirlenmiş ve çözüm için önerilerde bulunulmuştur.

In this study, it is aimed to determine the positive and negative aspects of our intellectual property regulations which provide protection for architectural designs. To reach this aim, today’s lifestyle, life standards and the influence of all these to architectural designs were investigated. Beside this, intellectual property right systems and approaches, both in our country and abroad were examined, to provide an opportunity of comparison. Mean while, the ideas of different parties were collected by having interviews with owners, users, architects, academicians, and lawyers. At last, to have an idea of the major subjects and reasons of disagreements on architectural designs and to find out the general attitude of our current intellectual property regulations, some judicial cases and their verdicts were investigated. With the light of these affords, it is determined that our current intellectual property system has some deficiencies and problematic aspects, and to solve these problems some proposals were generated.