Turistik Faaliyetlerin Seçimine Yönelik Bir Çok Ölçütlü Karar Destek Modeli

Abstract

Bu çalışmada, turist adaylarının kişisel beklenti ve tercihleri doğrultusunda onlara turistik etkinlikler önerilmesi ile ilgili olarak bir çok ölçütlü karar destek modeli geliştirilmeye çalışılmaktadır. Yöntem olarak birbirlerinin eksik kaldıkları yönleri kapatmaları sağlanacak şekilde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve İdeal Çözüme Benzerliğe Göre Tercih Sıralaması Tekniği (TOPSIS) çok ölçütlü karar verme yöntemleri kullanılmaktadır. Model üç ana adımda oluşturulmuştur. Yapılandırma adımında kararı etkileyen faktörler ve karar seçenekleri yani turistik etkinlik alternatifleri belirlenmiştir. Modelleme adımında karar sürecinde kullanılacak veriler olan turist adayının tercih beklentileri ve turizm uzmanlarının seçeneklere ilişkin faktör puanları çalışmaya özel olarak hazırlanmış anket formu kullanılarak elde edilmiş ve karar matrisi oluşturulmuştur. Analiz adımında ise AHS tekniği kullanılarak karar faktörlerine ilişkin bireysel turist adayı ağırlıkları belirlenmekte ve hem bu ağırlıkları hem de uzman puanlarını içeren karar matrisi TOPSIS tekniği ile analiz edilerek turistik faaliyet önerisi seçimi gerçekleştirilmektedir. Bireysel bazlı çalışmakta olan bu model tur operatörleri ya da turistik hizmet sunucu işletmeler tarafından kullanılma olanağı bulunmaktadır. Bireysel bazlı çalışan söz konusu modelin grup karar verme teknikleri de kullanılarak tek bir turist adayı yerine bir grup turist adayı için de kullanılmasına yönelik olarak geliştirilme olanakları söz konusudur.

This study aims to develop a multi-attribute touristic suggestion model to the tourist candidates towards their personal expectations and preferences about tourism. The Analytic Hierarchy Process (AHP) and Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) multi-criteria decision making methods are used in this study for analyzing processes by completing each methods’ gaps. Proposed model has three phases. In structuring phase, touristic activity alternatives and factors effecting tourist candidate’s decision, are determined. In modelling phase, tourist candidate’s opinion and expectations about tourism and performance scores of factors which are taken from tourism experts for each alternative are gathered by using a survey form which is created for this study and decision matrix containing these data, is built up. In analyzing phase, AHP and TOPSIS methods are being used in order to make a touristic decision. AHP gives the weights of factors which showing the tourist candidate’s preferences. TOPSIS uses the weights of factors and expert’s performance scores together and suggests an alternative to tourist candidate. This individual-based model has development opportunities in order to have been appropriate for tour operators and touristic service providers or a group tourist candidate instead of an individual.