Türkiye'deki Havalimanı Terminal Bina Tiplerinin Mekansal Dizim Yöntemi İle Analizi

Abstract

Dünya sürekli bir gelişim ve değişim göstermektedir. Her sektör gibi mimarlık da bu durumdan etkilenenler arasındandır. Geçmişte temel ihtiyaçlar doğrultusunda ortaya çıkan mimarlık, çağın gereksinimleriyle beraber çok fonksiyonlu hale gelmiş; bu bağlamda kültür merkezleri, alışveriş merkezleri, ulaşım yapıları ve hastaneler gibi kompleks yapılar inşa edilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada, kompleks mimari yapılardan havalimanı terminal binaları üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Mekan organizasyonu, yolcu hareketi, yön bulma ve kontrolünün son derece önemli olduğu bu yapıların Türkiye örnekleri, mekansal dizim yöntemi ile incelenmiştir. Bu doğrultuda, farklı terminal binalarındaki mekansal kurgunun, kullanıcı hareketi üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde, tez çalışmasının amacı ve yöntemine ilişkin açıklamalarda bulunulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, havaalanı/havalimanı kavramları ile ilgili tanımlamalar yapılarak, havacılık ulaştırma sektöründe şimdiye kadar çeşitlenmiş, terminal bina konseptlerinden ve dünya üzerindeki örneklerinden bahsedilmiştir. Ardından, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)’nin havaalanı/havalimanı terminal binalarına ilişkin tavsiyeleri sıralanarak, bölüm sonucunda terminal binası tasarım sorunsalı hakkında çıkarımlarda bulunulmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümünde, araştırmanın temelini oluşturan, kullanıcı hareketi ve mekansal kurgunun ilişkilendirildiği mekansal dizim kuramından bahsedilmiştir. İlk olarak mekansal dizim seçiminin sebepleri, daha sonrasında da mekansal dizim kuramının temel özellikleri açıklanmıştır. Mekansal dizim analiz bulgularının değerlendirmesinde kullanılacak bir takım araçların tanımlanmasının ardından, son olarak da mekansal dizim kuramının anlaşılmasında yardımcı olacak kavramlardan bahsedilmiştir. Alan çalışmasını oluşturan dördüncü bölümde, Türkiye üzerindeki havalimanı terminal bina tiplerinin mekansal dizim analizleri yapılmıştır. Bu bağlamda analizlerin grafiksel ve sayısal verilerinin oluşturulmasında izlenen yollardan ve kullanılan yazılımlardan bahsedilmiştir. Bölüm sonucunda, farklı terminal bina tiplerinden elde edilen mekansal dizim analiz bulgularının birbirleri ile karşılaştırmalı değerlendirmeleri yapılmıştır. Çalışmanın beşinci bölümü ise, analiz ve değerlendirmelerin sunularak, tez çalışmasının sonuçlandırıldığı bölüm olmuştur. Bu doğrultuda, sonuç olarak, terminal binalarına ilişkin kavramsal ve akademik araştırmaların yanında, mimarlık pratiğine ve yeni terminal tasarımlarına yön verme potansiyelini de hedefleyen bir tez çalışması yapılmıştır.

Architecture has a direct relationship with the changes in the world. In the past, It was all about the basic needs, but today, with the change in needs, architecture has become multi functional, so new complex typologies such as; cultural centers, hospitals, shopping centers and transportation buildings are proceed from these needs. Airport Terminal Buildings are analysed in this research as one of the complex multi functional buildings mentioned above. The examples from Turkey are examined by the space syntax method to understand the affects of different spatial configurations on the terminal users movements in buildings. In the first part of the research; the aim and method are explained. In second part, Airport terminals, their types and concepts are explained. Then IATA standards are mentioned and analysed. In part 3 Space syntax method in the way It is used in research are explained. Part 4 is the part that the study is developed. Airport terminal buildings are examined and analysed with space syntax at this part. The results are compared at the end of this part. The last part is about the general analyses of the results compared in part four. By this, It is aimed to create a study that shows way to airport terminal design.