Aydınlatmada Sübjektif Analiz İçin Bilimsel Anket Yöntemlerinin Uygulamalı İncelenmesi

Abstract

Aydınlatma tasarımlarında belli aydınlık düzeyleri ve parıltı oranlarının hedeflenmesinin yanı sıra, kullanıcıların görsel algılarının da dikkate alınması büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle gerçekleştirilen objektif ölçümlere ek olarak, aydınlatmanın temel hedefi olan kullanıcıların görsel konforu için sübjektif analizlere de başvurmak bir zorunluluktur. Bu tez çalışması, aydınlatmada sübjektif analizin gerçekleştirilmesi için izlenmesi gereken bilimsel araştırma yöntemlerini incelemektedir. Bilimsel araştırma yöntemlerinde sübjektif analiz için anket çalışmalarına başvurulmaktadır. Anket çalışmalarının tercih edilmesinin en önemli nedeni, bilimsel esaslar çerçevesinde yürütüldükleri takdirde bu çalışmalardan elde edilen verilerin güvenilir, geçerli ve istatistiksel analize tabi tutulabilecek kalitede olmasıdır. Burada, İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi’nde yürütülen bir deney kapsamında, otomatik kontrollü bir Işık Rafı Sistemi ile, manuel kontrollü bir Geleneksel Aydınlatma Sistemi arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Bu çalışma için Işık Rafı’nı barındıran bir test odasıyla, Geleneksel Aydınlatma Sistemli bir referans oda hazırlanarak, gönüllü örnekleme yöntemiyle seçilmiş 76 denek, bu odalarda belli görsel işleri tamamladıktan sonra, odalar için özel hazırlanmış olan anket sorularına cevap vermişlerdir. Deneklerden elde edilen veriler parametrik t-testi ve Pearson Korelasyonuna tabi tutularak, odalar arası farklılıklar ve degişkenler arası ilişkiler incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar, Işık Rafı Sistemi’nin, Geleneksel Aydınlatma Sistemi’nden, aydınlatma tasarımında çok önemli olan kamaşma, rahatsız edici yansıma, parıltı farkları ve aydınlatma memnuniyeti konularında üstün olduğunu göstermektedir.

In lighting design, while the main aim is to maintain specific illuminance levels and luminance ratios, it is also very important to take the visual perceptions of the users into consideration. In order to maintain visual comfort, in addition to the objective measurements performed in lighting, consulting the subjective analysis performed by the users, who actually are the main target of lighting, is a must. This thesis investigates the scientific methods of research that should be followed for the subjective analysis of lighting. The method used in scientific research for subjective analysis are questionnaires, as the results obtained from questionnaires are valid, reliable and can be statistically analysed. In the application part of the theses, a Light Shelf System (LSS) equipped with automatic control has been compared to a Traditional Lighting System with manual control in the scope of an experiment carried out in the Electrical and Electronics Engineering Faculty of Istanbul Technical University. For this study, 76 subjects, answered questions specifically prepared for a test and reference room where the lighting systems were isntalled, after completing several visual tasks in these rooms. The data obtained from the subjects have been statistically analysed through parametric t-tests and Pearson Correlations in order to examine the differences between the lighting systems and the relationships within variables. The results show that the LSS has advantages over the traditional lighting system, in very important areas of lighting such as glare, unwanted reflection, luminance differences and lighting satisfaction.