Eyüp Merkez Yerleşiminde Geleneksel Konut Mimarisi

Abstract

Bu tez çalışmasında, Osmanlı İmparatorluğu toprakları üzerinde Türkler’in yoğun olarak yaşadığı bölgelerde oluşmuş ve 19. Yüzyılın bitimiyle ömrünü tamamlamış, genellikle iki, bazen üç veya tek katlı, ahşap karkas konstrüksiyondan meydana gelen, Türk kültür ve geleneklerini yansıtan bir yapı olan geleneksel Türk Evi’nin eski bir Osmanlı yerleşmesi olarak Eyüp ilçesindeki örnekleri incelenmiştir. Çalışmanın ilk bölümde tezin amacı ve yöntemi açıklanarak, literatür ile arşiv araştırmaları, yapıların fotoğraflarının, projelerinin temini ve çizimleri ele alınmıştır. İkinci bölümünde, Eyüp yerleşmesinin Türk Dönemi kentsel tarihi incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise geleneksel Türk Evi tanımlanmış olup, oluşumu, plan elemanları ve plan tipleri örnekleriyle açıklanmıştır. Dördüncü bölümde Eyüp yerleşmesindeki 2 büyük anıt eser olan Eyüp Sultan Külliyesi ve Zal Mahmud Paşa Külliyesi’nin çevrelediği alanda, 10 adet sivil mimarlık örneği yapı incelenmiştir. Çalışmanın son bölümü olan beşinci bölümde tüm incelemeler değerlendirilmiştir. Eyüp yerleşmesindeki sivil mimarlık örneği yapıların mekân organizasyonu açısından geleneksel Türk Evi ile paralellik göstermekte olduğu ve geleneksel Türk Evi iç sofalı plan tipi grubunda olduğu, genellikle 2 katlı, bazı örneklerde çatı katlı ve cihannümalı, bitişik nizam yapılanmalı, bodrum kat ve yangın duvarları dışında tamamen ahşap yapı malzemesi kullanıldığı, sıra ev tipolojisinden farklı olarak cephelerde, cumba, balkon ve payanda gibi mimari öğelerin monoton tekrarlanmadığı ortaya konmuştur.

In this study Traditional Turkish House that is our own eigenvalue has been addressed and Eyup district that have historical wealth has been chosen as sample area. In the first chapter, aim and method of thesis have been handled. In the second chapter, Turkish Age urban history of Eyup habitation has been examined. In the third chapter of the study, the Traditional Turkish House has been determined and formation, plan elements and plan types of it has been explained with examples. In the fourth chapter, in the area which is surrounded by Eyup Sultan Complex and Zal Mahmud Pasa Complex which are two big monuments in Eyup settlement 10 civil architectural examples have been examined. In the fifth chapter of the study, when all features of the buildings which have been examined in the study and are civil architecture instances are considered, it has been concluded that the residences that have become historical, that is registered, and that we determine as traditional for Turkish society, in Eyup are in the group of traditional Turkish House plan type with internal sofa. It has been revealed that the traditional residence architecture in Eyup are generally with 2 floors and with roof floor and pinnacle and attached buildings for certain examples; except from base floor and fire walls completely wooden materaials have been used for them; different from adjacent house typology there are no repeats of the architectural units like facades, bays, balconies and buttresses.