Türkiye’de Otomotiv Sektörü Çalışanlarında İş Tatmininin İş Stresine Etkisi

Abstract

Bu araştırma, Türkiye ekonomisindeki öncü sektörlerden biri olan otomotiv sektöründe çalışanlarında iş tatmini ile iş stresi arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Türk otomotiv sektörü çalışanları analiz edilmiş, iş stresi, iş tatmini ve çalışma ortamı gibi araştırmanın konusunu teşkil eden değişkenler tanımlanmıştır. Konu ile ilgili literatür incelemesi ile demografik faktörlerin yanı sıra ücretten, ekipten, çalışma ve iş dışı zamandan memnuniyet gibi iş ortamı kaynaklı faktörler ile rol belirsizliği, rol çelişkisi, kariyer kaygısı, iş yükü, sorumluluk hissi gibi iş stresi faktörleri belirlenerek araştırmanın modeli, bağımlı - bağımsız değişkenleri ve hipotezleri kurulmuştur. Araştırmanın hipotezlerinin incelenmesi için gerekli veriler uluslar arası kabul gören Brayfield ve Rothe’nin iş tatmini anketi ile Ivancavich ve Matteson’un iş stresi anketi kullanılarak elde edilmiştir. Anket, rastgele seçim yöntemiyle belirlenen Türk otomotiv sektörü çalışanlarına uygulanmıştır. Orta veya büyük ölçekli 22 kuruluşa posta veya e-posta yolu ile gönderilen 420 anketten sadece 150 tanesi geri dönmüştür. Alanında kabul görmüş bu anketlerin sonuçlarının SPSS 15.0 programındaki analizi ile hipotezlerin doğruluğu test edilmiş ve bulunan fonksiyonlar yorumlanmıştır. Sonuç olarak, demografik özelliklerin iş stresi veya iş tatmini ile aralarında bir ilişki bulunamamıştır. İş tatmininin, iş ortamı faktörlerinden ücret, ekip ve kişisel zaman memnuniyetinden pozitif yönde; iş stresi faktörlerinin hepsinden negatif yönde etkilendiği bulunmuştur. İş stresinin ise, iş ortamı faktörlerinden ekip, kişisel zaman ve çalışma zamanı memnuniyetinden negatif yönde etkilenmektedir. Ayrıca iş stresi ve iş tatmini arasında iki tarafa da negatif yönlü ilişki olduğu bulunmuştur.

This study is performed to set the relationship between job satisfaction and job stress of employees of Turkish automotive industry which is one of the leading sector of national economy. The employees of Turkish automative industry are analysed and the related variables such as job stres, job satisfaction and work environment are defined within the context of study. The relevant literatures are conducted to determine the demographic factors in addition to work environment factors like satisfaction from income, staff, personal and professional time, and also job stress factors, namely, role ambiguity, role conflict, carrier concerns, work load and responsibility sensation in order to develop the model of study, the dependent – independent variables and the hypothesis. The data required to analyse the hypothesis of the study is provided by generally accepted questionnaires, the job satisfaction questionnaire of Brayfield and Rothe, and the job stress questionnaire of Ivancavich and Matteson. The questionaire is applied to Turkish automotive industry employees who were chosen randomly to reach unbiased hypothesis. The 420 questionnaires are sent by mail and e-mail to 22 medium or large sized enterprises. Only 150 of them are fullfilled and returned back. The results of this internationally recognized questionnare are analysed by SPSS 15.0 to test the hypothesis and comment on the founded functions. In conclusion, no significant relation was conducted between the demographic factors and job satisfaction or job stress. Job satisfaction was found positively correlated with satisfaction from income, staff and personel time; and negatively correlated with all job stress factors. On the other hand, job stress was found negatively correlated with satisfaction from staff, personal and professional time. In addition, a significant negative relation was found between job satisfaction and job stress both ways.