Merkezi İş Alanları Dışındaki Karma Kullanımlı Yapılaşmanın Tüketim Perspektifinden İncelenmesi Ve Kentleşmeye Etkileri: İstanbul Örneği

Abstract

Barınma ihtiyacı, insanoğlunun yaşamını devam ettirebilmesi için ihtiyaç duyduğu en temel gereksinimlerinden biridir. Tarih boyunca, insan yaşamının tüm yönleriyle değişmesi, elbette yaşama alanlarını da etkilemiştir. Göç, banliyöleşme, kapalı siteler, yeni konut sunum biçimlerinin türemesi ve toplumların tüketim örüntülerinin değişmesi, kent ve kır yaşamındaki değişimlerin tetikleyicileri ve sonuçları haline gelmişlerdir. Bu değişimlerin sonucunda kent çeperlere doğru genişlemiş ve yeni konut alanları oluşturmuştur. Kentteki bu genişleme ile birlikte, alt-merkezler oluşarak buralarda yapılan kapalı siteler, yeni konum sunum biçimlerini oluşturmuştur. Fakat iş ve ev arasındaki mesafe nedeniyle oluşan trafik yoğunluğu ve süresinin artması, kent merkezlerinde çöküntü alanlarının oluşması; kent çeperlerindeki arazi ve konut fiyatlarının da giderek yükselmesi sebepleriyle kent merkezinde konut, ofis, alışveriş, otel fonksiyonlarını içeren karma kullanımlı projeler yapılmıştır. Son yıllarda ise kent merkezinin yoğunlaşması sonucu kent merkezi dışında da karma kullanımlı yapılar yapılmaya başlanmıştır. Bu gelişmeler, “yeni yaşam biçimleri” arayışlarını gündeme getirmiş ve toplumların tüketim alışkanlıklarını da değiştirmiştir. Bu çalışmada, sözü edilen değişimlerin sebepleri, oluşum dinamikleri, bu süreçte yer alan aktörler ve bunların kentleşmeye etkileri araştırılmaktadır. Bu etkiler ve aktörler sosyo-ekonomik teoriler üzerinden incelenmektedir. Ayrıca karma kullanımlı yapılaşmanın dünyadaki ve İstanbul’daki kısa tarihçesi araştırılarak, dünyada ve İstanbul’da nasıl geliştiğinin gözlemlenmesi amaçlanmaktadır.

It is undeniable that shelter is one of the most basic and important requirements of human beings. Houses reflect the culture and identity of their dwellers. In the process of time, all aspects of human life have been changed and housing is not an exception. Immigration, sub-urbanization, formation of new housing styles such as gated communities and mix-used developments (MUD), and changes in consumption patterns are inevitable elements of urban and rural developments. In Istanbul, during last decades the idea of moving towards outside of the centers and having new lifestyles such as owning buildings in gated communities was highly recommended by media, developers and investors. By formation of MUDs in city centers, this pattern tended to animate the city center. However, nowadays, it is obvious that a number of luxurious MUDs have been constructing outside of former central business districts, leading consequently to the formation of sub-centers. Thus, in the formation of MUDs in Istanbul, a purpose-oriented deviation from animating the city centers to making benefit and investment outside of city centers has been observed. Consumption patterns of people have been heavily affected by these changes. This study mainly aims at scrutinizing the actors and philosophies behind these developments and their effects on urbanization. These effects and actors are being analyzed by some socio-economic theories. In additiıon, a brief history of MUD in Istanbul and the world is being studied.