Sünek Malzemelere Ait Akma Eğrisinin Çekme Testindeki Lokal Boyunverme Öncesi Değerlere Kadar Dolaysız Elde Edilmesi

Abstract

Sac metallerde gerilim-genleme diagramlarını elde etmenin en kolay yolu tek eksenli çekme testidir. Ancak sac metal şekillendirme işlemlerinde çoğunlukla 0.5-2.0 arasında genleme değerlerine ulaşılıyor olması, buna karşılık çekme testinden elde edilebilen deneysel bilginin 0.2-0.4 genleme değerlerine kadar elde edilebiliyor olması pek çok sac şekillendirme işleminin sayısal analizinde çekme testinden elde edilen bilginin yetersiz kalması sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Siinek malzemelerin çekme testinde, lokal boyunverme öncesinde ulaşılan genleme değerleri, düzenli uzama sürecinde ulaşılan değerlerin birkaç katına çıkmasına rağmen yalnızca düzenli uzama sürecinde elde edilen veriler deney sonucu olarak değerlendirilebilmektedir. Bu çalışmada, boyun verme sürecinde optik yöntemlerle yapılan genleme ölçümleri yolu ile genlemenin en yüksek değere çıktığı noktayı içeren kesit boyunca önceden belirlenmiş bir malzeme modeli ile gerilim dağılımı hesaplanmıştır. Gerilimin kesit boyunca integralinin alınması ile elde edilen kuvvet değeri ile çekme testi cihazının ölçtüğü kuvvet değerinin eşitliği sağlanarak, akma eğrisi lokal boyunvernıeden hemen önceki genleme değerlerine kadar dolaysız olarak bulunmuştur. Çalışmada siinek malzeme olarak ST4 ve ŞTİ 2 çelikleri üzerinde deneyler yapılmış ve elde edilen sonuçların simulasyonlardaki verilerle karşılaştırılması sonucunda yüksek yakınsama elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Malzeme karakterizasyonu, Çekme testi, Optik genleme ölçümü