Eskişehir – Sivrihisar Civarındaki Opal Oluşumlarının Jeolojik, Jeokimyasal Ve Gemolojik İncelenmesi

Abstract

Bu tez kapsamında Eskişehir, Mihalıççık yolu üzerinde bulunan Karacakaya köyü ve çevresinde oluşan opal ve kalsedon oluşumları incelenmiştir. Opallerin oluşum mekanizmaları, mineralojik, petrografik ve jeokimyasal olarak irdelenmiştir. Çalışma alanındaki litolojik birimler, Triyas yaşlı metamorfitler, Triyas yaşlı peridotitler, Jura - Kretase kireçtaşları, Alt Eosen yaşlı konglomera – kumtaşı üyesi, Alt Miyosen yaşlı Hisartepe Andeziti ve Alt – Orta Miyosen yaşlı Kireçtaşı, Kuvaterner yaşlı genç alüvyonlar şeklinde sıralanmıştır. Opal ve kalsedon içeren oluşumlar, Karacakaya köyünü de içine alan ve köyün kuzeybatısına doğru uzanan serpantinitler ile Alt Eosen yaşlı konglomera - kumtaşı üyesi arasındaki zon boyunca yer almaktadır. Yapılan mineralojik çalışmalar ve kimyasal değerlendirmeler sonucunda, bölgedeki tektonizmanın yarattığı kırık ve çatlaklara ilk giren silisli çözeltilerin, meteorik suların etkisiyle hızlı bir soğuma geçirdiğini ve opal oluşumuna yol açtığını göstermektedir. Bu ilk evreden sonra gelmeye devam eden silisli çözeltiler, tüketilen su ve bağıl olarak daha yavaş soğuma ile mikrokristalin ve kriptokristalin kuvars oluşumuna olanak vermiştir. Ayrıca yapılan jeokimyasal incelemeler sonucunda yeşilin baskın olduğu opallerin renginin, ana kayaçtan kaynaklanan Ni içeriğine bağlı olduğunu düşündürmektedir.

In this thesis, opal and chalcedony occurences are mineralogically, petrographically and geochemically investigated in Eskişehir, Karacakaya village. The lithological unites in the studied are are: Triasic metamorphic base rocks, Jurassic - Cretaceous limestone, Eocene conglomerate – sandstone unit, Miocene Hisartepe andesite, Mid-Miocene limestone and Quaternary aluvial deposits. Occurences are found between serpentinites and conglomerate-sandstone units near Karacakaya village. As we know, listweanites are altered rocks, which are formed by hydrotermal alteration of serpentinized ultrabasic rocks. Co, Ni, Hg, and Au mineralizations commonly accompany to this process. In this thesis, the relationship between listweanites and opal-chalcedony occurences from Karacakaya is investigated. Mineralogical and chemical studies showed that the opal and chalcedony occurences are affected by the silicified solutions that injected through the tectonic zones along with fractures and cracks of host rock. The contribution of meteoric waters caused fast cooling and opal and chalcedony crystals were formed depending on these processes. It is believed that the green colour of opal and chalcedonies (chrysoprase) were resulted from Ni-bearing layer silicates. Nikel abundance up to 1000 ppm in the studied opals is the evidence of green colour.