Hava Numunelerinde Eser Elementlerin Ve Lu2la2ga3o12 :cr3+, Teo2licl:tm3+ Kristallerindeki Safsızlıkların Nötron Aktivasyon Yöntemi İle Belirlenmesi

Abstract

Nötron aktivasyon analizinin çevre ve kristal teknolojisi üzerine olan uygulamaları oldukça yaygındır. Hava numunelerindeki elementlerin, özellikle Pb, Cd ve As incelenmesi halk sağlığı bakımından önem taşır. Kurşunlu benzin kullanan araçlarda havaya bol miktarda Pb ve Br atılır. Bu çalışmada, yoğun trafik akışı olan İstanbul ikinci boğaz köprüsünden alınan hava numuneleri nötron aktivasyon analizi ile incelendi ve 22 element belirlendi. Pb, Cd, ve Fe miktarları ise Atomik Absorpsiyon spektroskopisi (AAS) ile tayin edildi. Köprü civarı ve kırsal kesimden alınan örneklerin elementel yapısını karşılaştırmak için İTÜ Maslak kampüsünden numune alındı ve aynı yöntemle değerlendiridi. İki bölge arasında Fe, Br, As, Mg, Al, Ti, Cr, Cu, Sb, La, La, Sc ve Sm miktarlarında büyük farklılıklar görüldü. Köprü örneklerinde Br/Pb oranı için 0.58(16) ve Cl/Pb oranı için ise 2.6(6) bulundu. Lazer özelliği gösteren kristallerde katkı iyonlarının miktarları optik ve termal özellikler bakımından oldukça önemlidir. La2Lu2Ga3O12 :Cr3+ ve TeO2LiCl :Tm3+ kristal örnekleri nötron aktivasyon analizi ile incelendi. İlk kristalde matris yapısını oluşturan ana elementler ile birlikte Cr3+ katkı iyonu ile Zn ve Ir safsızlıklarının miktarları belirlendi ve XRF sonuçları ile karşılaştırıldı. Diğer kristalde ise yine ana elementlerle birlikte Tm3+ katkı iyonu ile Na safsızlığı tespit edildi.

The applications of NAA on environment and crystal industry are quite common. Elements in aerosols, especially Pb, Cd and As are very important for human fitness. Motors burning leaded gasoline contribute large amount of Pb and Br to the atmosphere. In this work, air samples collected at the second bosporus bridge of Istanbul which carries a heavy traffic load analyzed and 22 elements were determined by NAA. Pb, Cd and Fe concentrations were determined by Atomic Absorption Spectroscopy (AAS). In order to define the differences in the concentrations of the elements in aerosols between bridge area and rural site, a sample collected from ITU campus was also irradiated and analyzed. Highly differences in the quantities of Fe, Br, As, Mg, Al, Ti, Cr, Cu, Sb, La, Sc and Sm were observed between the two sites. Based on the results of the samples from the bridge, 0.58(16) for Br/Pb and 2.3(6) for Cl/Pb ratio were calculated. The quantities of the additive ions are very important for optical and thermal properties in laser crystals. La2Lu2Ga3O12 :Cr3+ and TeO2LiCl :Tm3+ crystal samples were analyzed by NAA. The main elements, additive ion Cr3+ and impurity elements Zn and Ir were determined in first crystal and checked by XRF method. In other crystal, Te, Cl, Tm, as impurity Na, were determined.