Ticarete Konu Olan Ve Olmayan Sektörlerin Üretim Artışı Üzerine Etkileri: Seçilmiş Ülkeler İçin Bir Uygulama

Abstract

Bu çalışmanın amacı, seçilmiş ülkelerde ticarete konu olan ve olmayan sektörlerin ekonomik yapıdaki rolünün ortaya konulması ve nihai talebe bağlı üretim artışı açısından katkılarının yapısal olarak değerlendirilmesidir. Bu amaçla, OECD tarafından 2006 yılında yayımlanmış olan Girdi-Çıktı tabloları kullanılarak seçilmiş ülkelerde ticarete konu olan ve olmayan sektörlerin ara girdi kullanımı değerlendirilmiş ve her iki sektörün ekonomideki nihai talep artışlarına karşı duyarlılığı test edilmiştir. Ayrıca bu sektörlerin ekonomideki göreli önemlerinin ortaya konulması amacıyla her sektörün ara girdi almadığı ve vermediği durumda ekonomide yaşanacak daralma değerlendirilmiştir. Bu çalışmada teorik beklenti, ekonomilerin gelir seviyesinin artmasına paralel olarak ticarete konu olan sektörlerin ekonomik yapı ve nihai talebe bağlı üretim artışında göreli olarak daha büyük etkiye sahip olması, geçiş ülkeleri gibi piyasa ekonomisine geçişi ve dış ticarette serbestleşmeyi daha geç gerçekleşmiş ülkelerde üretim artışında ticarete konu olmayan sektörlerin daha etkin olması yönündedir. Diğer taraftan ticarete konu olan sektörlerin diğer sektörlere oranla uluslar arası rekabete daha açık olması, ?Tek Fiyat Kanunu? varsayımı altında dünya fiyatlarıyla rekabet etmesi ve teknolojik gelişmeleri daha hızlı adapte etmesi nedeniyle bu sektörlerde verimlilik artışlarının daha yüksek olması beklenmektedir. Bu durumda ticarete konu olan sektörlere yapılan harcamaların ekonomik büyüme üzerinde daha olumlu etki yaratırken, tam tersi bir durumda, yani harcamaların ticarete konu olmayan sektörlerde yoğunlaşmasının, ekonomide düşük büyüme performansına neden olması beklenmektedir. Bu hipotezin ekonomideki sektörel bağınlaşmayı da göz önüne alarak, nihai talep artışının yaratacağı üretim artışı açısından sınanması amacıyla temel girdi çıktı yöntemi kullanılarak her iki sektörün üretim artışındaki etkisine bakıldığında, beklentilerin aksine geçiş ülkelerinde ticaret sektörlerinin, diğer ülkelerde ise ticarete konu olmayan sektörlerin nihai talebe daha fazla cevap verdiği ortaya konulmuştur. Ancak sektörlerin tek başına etkileri değerlendirildiğinde, neredeyse tüm ülkelerde ticarete konu olmayan sektörlerin kısa vadede büyüme üzerinde daha etkili olduğu görülmüştür. Dolayısıyla elde edilen bulgular, gelişmiş ülkelerde ticaret sektörlerinin üretim artışında daha etkili olduğu yönündeki beklentiyi doğrulamamaktadır.

The purpose of this thesis is to examine the role played by tradable and non tradable sectors in the economies of selected countries and to gain greater insight into their capacities of inducing output growth. To this end, OECD database of Input-Output Tables has been employed and the examination is mainly based on analyzing input coefficients and backward and forward linkage effects of tradable and nontradable sectors in selected countries. Along with this analysis, to be able to better judge the relative importance and interdependent nature of economic activities, block interdependence analysis has been carried out. Theoretically, tradable sectors are expected to be more prominent in inducing output growth in advanced economies and in developing and transition countries, which are basically latecomers to implementing free market economy and trade libarelization, non tradable sectors are expected to be more prominent. On the other side, it is also expected that the domestic price of traded goods are equalized to world price of similar goods through international trade and that sectors producing tradable goods are more exposed to international competition and thus more inclined to be innovative. This, in turn results in greater productivity growth in tradable sectors and expenditures channelled into tradable goods sectors are hypothesized to induce greater output growth. In other cases, where total expenditures are concentrated in non tradable sectors, output growth will be modest. This hypothesis is tested employing Input Output analysis and the major finding is that, contrary to what is expected, in transition countries tradable sectors are more prominent in responding to increases in final demand, whereas in other countries it is the non tradable sectors that are more prominent in inducing output growth. But when the effects of two groups of industries are singled out by taking averages, in almost all countries non tradable sectors are more prominent in inducing output growth. Thus, the empricial findings do not offer supportive evidence for the hypothesis.