Türkiye’de Büyüme, İstihdam, İthalat İlişkileri

Abstract

İktisat kuramına göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla büyüdükçe işsizliğin azalması beklenir. Oysa, özellikle son zamanlarda, Türkiye'de ve başka bazı ülkelerde büyüme olmasına rağmen işsizlikte bir azalma görülmemektedir. Türkiye ekonomisi 2002-2007 yılları arasında pozitif büyüme gösterdiği halde, istihdamın bu büyümeye tepkisi düşüktür. Türkiye'de 2002'den beri kalıcı işsizlik gözlenmektedir. Bu durumun çok çeşitli nedenleri olabilir. Bu çalışmada bu nedenlerden daha önce bu yönüyle ele alınmamış ama önemli olduğu düşünülen biri ele alınmıştır. GYSH'nin sadece nihai mallar tutarı üzerinden hesaplanmasına karşın istihdamın, dolayısıyla işsizliğin hem ara malları, hem de nihai mallar üretimine bağlı olduğu bilinmektedir. Bir sektörün kullandığı girdileri oluşturan ara malları, yerli üreticiden değil de yurtdışından alınırsa, belli koşullar altında, büyümede bir azalma olmadan ülke içinde istihdamın düşmesi, dolayısıyla işsizliğin artması beklenir. Bu sebeple istihdam yaratmayan büyüme kavramını incelerken sektörlerarası işlemlerin göz önünde bulundurulması gerekecektir. Çalışmanın yazında yer alan öbür çalışmalardan farkı, ara malı ithalatı-istihdam ilişkisini girdi-çıktı analizi kullanarak incelemiş olmasıdır. Yerli ara malı üretiminden ithal ara mallarına kaymanın istihdam üzerindeki etkisini görebilmek için Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan girdi-çıktı tabloları kullanılarak üç farklı senaryoyla benzetim uygulamalarına gidilmiştir. Böylece, herhangi bir üretim sektörünün çıktısındaki artışın sadece o üretim sektöründe yarattığı istihdam değil, bütün sektörlerde, dolayısıyla da ekonominin tamamında yarattığı istihdam etkileri incelenmiştir. Sonuçta sözü edilen yerli ara malı kullanımından ithalata kaymanın istihdam üzerindeki etkileri toplam istihdam, kadın istihdamı ve erkek istihdamı için ayrı ayrı ölçülmüş, bulgular iktisat kuramının ışığında yorumlanmıştır.

According to the economic theory, it is expected that unemployment decreases as Gross Domestic Product (GDP) increases. However, in recent years, in Turkey and some other countries even though there is GDP growth, there is no sign of a decrease in unemployment. Despite the positive growth rates of Turkish economy in 2002-2007 period, the sensitivity of employment to that growth is very low. Since 2002 long-term unemployment has been observed in Turkey. There can be many different reasons to this situation. In this study, one of the reasons that has not been investigated before but considered important is examined. While GDP is computed from the value of the final goods, employment, and hence unemployment depends on both final goods production and intermediate goods production. If intermediate goods which form the inputs used by a sector are bought from another country instead of domestic producers, under certain circumstances, it is expected that employment decreases in the country and unemployment rate increases without a decrease in growth. For that reason, interindustrial transactions must be considered while examining the ?jobless growth? phenomenon. What separates this study from other studies in the literature is that it examines imported inputs-employment relationship using input-output analysis. To see the employment effects of a shift from domestic intermediate goods to imported intermediate inputs three different simulation scenarios are applied to Turkish Statistical Institute input-output data. Thus, employment effects of an increase in output of a sector is examined not only the on the policy sector itself but, on whole sectors hence, in the whole economy. Ultimately the employment effects of a shift from domestic intermediate goods to imported intermediate goods while there is an increase in the output of a sector is calculated for total employment, female employment and male employment separately and the results are interpreted with regard to economic theory.