Future Ve Opsiyon Piyasaları Ve Hedging Amaçlı Uygulamalar

Abstract

Bilindiği gibi finansal piyasalarda her gün değişik gelişmeler olmaktadır. Son 20 yıl içinde bu piyasaların en popüler gelişmesi hiç şüphesiz future ve buna bağlı olarak ortaya çıkan opsiyon piyasalarıdır. Finansal piyasalarda türev ürünler devrini açan ve son beş yıl içinde üst üste çeşitli türev ürünlerin ortaya çıkmasına neden olan future ve öpsiyonlar ülkemizde henüz iyi tanınmamaktadir. Gerek kişiler ve şirketler ve gerekse finansal kuruluşlar future ve opsiyon işlemlerinin sağladığı avantajlardan faydalanmamaktadır. Ülkemizde futureları tanıyanlar çok sınırlı kişilerdir. Ülkemizde 1986 yılında kurulan İstanbul Menkul Kıymetler Borsasi çok kısa bir zaman dilimi içinde çok büyük gelişme göstermiş ve Kasim 1993 içinde dünyanın en muteber 20 borsası içine girmiştir. Bu süre içinde borsa endeksi çok büyük bir atak göstermiş Kasım 1993 içinde 19000 seviyesine gelmiştir. Bu kısa süredeki büyük gelişme borsada gerek yatırımcılara gerek spekülatörlere büyük kazanç imkanı tanımıştır, insanlar borsa sayesinde kısa sürelerde paralarını ikiye katlama imkanı bulmuşlardır. Ancak özellikle 1991 yılındaki Körfez krizi ve bunun sonrasında ortaya çıkan ekonomik durum sonrasında borsa büyük bir durgunluğa girmiştir. Kendi yatırdıkları paraları kısa süreler içinde büyük karlar elde ederek geri almaya alışmış borsa spekülatörleri bu durgunluk karşısında kendilerine yeni bir kazanç yolu aramışlar ve ülkemizde bu yolla future işlemleri tanınmaya başlamıştır. Buyuk çoğunluğunu gerçek kişilerin oluşturduğu bu spekülatörler grubu futureların sağladığı büyük kaldıraçtan yararlanarak spekülasyona girmişlerdir. Dünyada da gerek spot ve gerekse future ve opsiyon işlemlerinin büyük çoğunluğu spekülatörler tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak bunun ötesinde futureların piyasalara getirdiği, ve finansman dünyasi açısından esas önemli olan future ve opsiyonların ve bunu müteakip diğer türev ürünlerin gerçek fonksiyonları hedging ve arbitrajtır. işte bu çalışmanın amacı, ülkemize genel anlamda yabancı olan bu ürünlerin tanıtılması, ancak bunun ötesinde future ve opsiyonların spekülasyon dışında nasıl kullanıldıklarının gösterilmesidir. Klasik 'ucuza al, pahalıya sat, karını realize et' düşüncesinin çok ötesinde bu yüksek hareket kabiliyeti olan bu tip finansal ürünlerle 1985 hatta 1990 sonrası pek çok. yeni ürün geliştirilmiştir. Bu çalışmanın gerçek amacı işte bu tip türev ürünlere futurelar ve öpsiyonlar sayesinde nasıl ulaşıldığının gösterilmesidir. 1 Çalışma sırasında bu tip ürünlerin ancak bir kısmına yer verilmiştir. Bunlar futurelardan doğan temel ürünlerdir. Bu türev ürünlerden de daha sonralan pek çok yeni ürün üretilmiştir. Ülkemizin finansal dünyasında çok daha fazla kullanılmaya açık bu ürünler yakın bir gelecekte herkesin ilgisini çeken hale geleceklerdir.

The subject of this thesis is futures and options. Futures and options are derivative financial products. Our aim in this thesis is to make an introduction to the subject and to show the way of use of these products other than speculation. As everybody knows, futures and options have great leverage. Therefore, almost 90 % of all futures and options deals has the target of a speculative profit. However, these derivative products offer us great possibility in hedging the financial risks. They also offer us high speed in achieving this due to the liquidity in these markets. Therefore, lots of examples are presented here showing how to use these financial products for hedging purposes. Futures have a history for almost 2 centuries. However, they have become important in the last 2 decades where financial futures were presented to the markets and became more important rather than commodities. We have almost the same history in Turkey. At first, commodities are traded but within the last five years people began to gef knowledge about financial futures and options and trade volumes become higher. Also in Turkey the more important part of the volumes are made with the aim of speculation. In these thesis, we are going to show you how to use futures and options in their basic purpose, i.e. for hedging