E-ticaret Performansına Etki Eden Faktörlerin Analizi

Abstract

Son yıllarda hızla gelişen ve değişen teknoloji hayatın her yönünü derin biçimde etkilemektedir. Bu etki geleneksel ticaret sürecini ve iş yapış biçimlerini de değiştirmektedir. İnternet yayılımının başlangıç süreci, ticari aktivitelerde tanıtım sürecinin sanal ortama aktarımı şeklinde gerçekleşti. Gelişen teknoloji ürün ve hizmet çeşidine göre satışın, teslimatın, ödemenin, servis sonrası destekleyici süreçlerin internet üzerinden yapılmasını, elektronik ticareti mümkün kıldı. Uzun yıllar içerisinde elde edilen deneyimlerle oluşmuş bu süreçleri yeni ve alternatif bir kanal olan internet ortamına adapte etmek firmalar açısından hayati öneme sahiptir. Bazı firmalar bu süreci çok başarılı bir şekilde gerçekleştirirken bazı firmalar ölümcül sonuçlar doğurabilecek başarısızlıklar yaşamışlardır. Firmaların e-ticarete adaptasyon sürecini başarıyla gerçekleştirmeleri için bu sürece etki eden faktörler ve etki düzeylerinin tespiti bu çalışmanın temel hedefiydi. Literatürün detaylı taraması sonucunda e-ticaret başarısına etki eden kritik faktörler belirlenmiş ve çalışma anketi hazırlanmıştır. Anket 81 büyük ölçekli firmada yöneticilere uygulanmıştır. Önerilen model ve hipotezlerden hareketle çoklu regresyon analizi metoduyla incelenen anketler sonucunda elde edilen bulgular e-ticaret başarısını tahmin etmede rekabet baskısı, müşteri baskısı, teknoloji entegrasyonu ve tamamlayıcı iş kaynakları faktörlerinin önemli etkisi olduğudur. Tamamlayıcı İnsan Kaynakları faktörünün e-ticaret başarısını tahmin etmede bir etkisi görülmemiştir. Elde edilen sonuçlar literatürle parallelik göstermektedir.

Increasingly growing and changing technology affects all aspects of life. This effect is changing the traditional commerce prosesses and work styles. Startup phase of the internet diffusion was transfering the introduction process of commercial activities to the virtual environment. According to the product and service types, developing technology enables selling, procurement, payment and after sale support processes via web. Adapting the processes which form by experience in decades to an alternative channel “Internet” is vital for organizations. Some organizations actualized this process successfully, some organizations are encountered fatal failures. The target of this study was determining the factors and their impact ratio to the successful e-commerce adoption continuum. After a comprehensive literatur review, critical factors of e-commerce success were determined and survey questions are prepared. Questionarries are conducted with 81 managers of large scale companies. Respecting to the proposed model and hypothesis, survey data is observed using multiple regression analysis. Results shows that competitor pressure, customer pressure, technology integration and complementary business resources are significantly affects e-commerce success prediction. However complemetary human resources doesn’t have an effect in order to predict e-commerce success. Results are consistent with the literatur.