Yapılar Üzerindeki P-delta Etkileri Ve Bu Etkilerin Yönetmeliklerdeki Yeri

Abstract

Bu çalışmanın ilk bölümünde P-Delta etkisi kavramı ve bu etkinin anlaşılmasını kolaylaştıracak kavramlar ele alınmıştır. Ayrıca P-Delta etkisinin yapının rijitliğine olan etkisinin yanında, eleman uzunluğu boyunca moment dağılımına ve akma uzunluğuna etkisi de incelenmiştir. Bunlara ilave olarak taban izolasyonlu yapılarda P-Delta etkisi incelenmiştir. Çalışmanın odak noktası, P-Delta etkisi kavramının anlaşılması, bu etkilerin hesaplamalarda nasıl dikkate alınması gerektiğinin belirlenmesi ve bu etkilerin yapıda meydana getireceği sonuçların görülmesidir. Çalışmanın ikinci aşamasında, P-Delta etkilerini, Amerikan yönetmeliklerinin (UBC ve AISC), ülkemiz yönetmeliğinin ve daha birçok yabancı ülke yönetmeliğinin nasıl dikkate aldığı incelenmiştir. Bir sonraki aşamada, P-Delta etkilerini hesap etmek amaçlı kullanılan, İteratif P-Delta Analiz Yöntemi, İteratif Ağırlık Yükü Yöntemi, Büyültme Katsayısı Yöntemi ve Negatif Rijitlikli Eleman Yöntemi incelenmiştir. Bu hesap yöntemlerine ilave olarak P-Delta etkilerini yapı analizine dahil edebilen bilgisayar yazılımlarına ve bu yazılımların hesap yaklaşımlarına genel bir bakış sunulmuştur.Daha sonra 17 katlı bir yapı STA4 CAD programı kullanılarak, sırasıyla P-Delta etkileri hesaba dahil edilen ve edilmeyen durumlar için analiz edilerek sonuçlar karşılaştırılmıştır. Son bölümde ise P-Delta analiz yöntemlerinin karşılaştırılmasıyla elde edilen sonuçlar değerlendirilmiş ve önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışmaların değerlendirilmesinden açıkça görüleceği gibi P-Delta etkileri analizde dikkate alınmalıdır.

In the first part of this study, the concept of P-Delta effect and the concepts that will make easier to understand this effect are considered. Also, the effect of P-Delta effects to stiffness of structure and how P-Delta effects may change moment distribution along the element length and their effect to yield length along element are examined. In addition to those, the P-Delta effects in base izolated structures are also examined. The focus of the study is to understand the concept of P-Delta effect, to determine how to regard these effects in calculations and to foresee the results that these effects will cause in structure.In the second part of the study, how the the codes of America (UBC and AISC), code of our country and codes of many other countries regard P-Delta effects are examined. In the next part of the study, The Iterative P-Delta Analysis Method, The Iterative Gravity Load Method, The Amplification Factor Method and The Negative Property Member Method which are used to calculate P-Delta effects are examined. In addition to these calculation methods, a general review to the computer software programs that can include P-Delta effects over structure analysis and the calculation approachs of these softwares is presented. Later, a seventeen stored structure is analyzed by using STA4 CAD program, first with including P-Delta effects and later for situations in which P-Delta effects are not included. Then the results of these two different analyses were compared. And finally in the last part of the study,the results that are obtained by comparing the analyzing methods are evaluated and some proposals are offered. As it becomes appearent by evaluation of these studies, P-Delta effects must be regarded in analysis.