Perdesiz Gitarda Türk Müziği Üzerine Araştırmalar

Abstract

Gitarın doğu kökenli bir enstrüman olduğu ve enstrümanın temel yapısmı Arapların İspanya'ya getirmiş olduğu düşünülür. Gitar buradan diğer Avrupa ülkelerine yayılmıştır. 15. ve 16. yüzyıllarda dört ve beş telli gitar çalım teknikleri özellikle İspanya'da gelişti. 19. yüzyılda F. Tarrega, geliştirdiği tekniklerle modern gitar okulunun en önemli kurucularından biri oldu. Dünyada perdesiz gitarı ilk olarak kimin kullandığına ilişkin kesin bir bilgi olmamakla beraber, pek çok gitarist' in dönem dönem perdesiz gitara ilişkin denemeler yaptıkları biliniyor. Türkiye'de, perdesiz gitarın dünyada ortaya çıkışma çok yalan zamanlarda, Prof. Mutlu Torun ve kendisinin İ.T.Ü. Türk Musikisi Devlet Konservatuarında öğrencisi olmuş olan Erkan Oğur'un birbirlerinden habersiz denemeler yaptıkları kendi demeçlerinden anlaşılmaktadır. Torun, 1971'de, İ.T.Ü. Türk Musikisi Devlet Konservatuarında öğretim görevlisi (emekli) olan Cafer Açm'm kendisine yaptığı perdesiz gitar' a sahip olmuştur. Enstrüman'ın sesiyle ilgili aldığı sonuçtan memnun kalmamış ve bu deneyimi öylece bırakmıştır. Erkan Oğur ise 1976'da Almanya'da ilk perdesiz gitarını yapmış ve enstrüman üzerinde Türk müziği üslubuna dayanan bir tavır geliştirmiştir. Türkiye'de yaymlanan ilk perdesiz gitar kayıtlarını da Erkan Oğur gerçekleştirmiştir. Mutlu Torun, perdesiz gitar çalışmalarını, müzik hayatı boyunca sürdürdüğü arayışların sonucuna bağlamaktadır. Çalışmalarında ut üzerinde gitar teknikleri kullanırken, perdesiz gitarda ut tavrından hareketle denemeler yapmaktadır. Perdesiz gitarm tınısı, ses aralığı ve teknik olanaklıhkları ile Türk müziği çalgı topluluklarında yer alabileceğini ve topluluk içerisinde çok sesli katılım olanaklılıklarmın da değerlendirilebileceğini vurgulamaktadır. Erkan Oğur, Türk müziğinin içinde var olan sesler ile Türk müziği anlatımına gitar üzerinde ulaşmak ve tampere sistemin sınırlayıcı niteliğini aşmak amacıyla, perdesiz gitar üzerine çalışmalar yaptığını vurgulamıştır. Erkan Oğur turn enstrümanların perdesiz olması gerektiğini düşünmektedir. Tanbur çalım tekniğini perdesiz gitar için örnek aldığım vurgulayıp, perdesiz gitarın anlatım gücünün yüksekliği ve çok seslilik çalışmalarına yatkınlığına dikkat çekmiştir. Özellikle, kompozisyon bölümü öğretim elemanlarının görüşleri sonucu: Perdesiz gitarın geniş teknik olanaklara sahip obuası, Türk müziğine uygun tını özelliği taşıması dolayısıyla, üzerinde çalışmp Türk müziği alanında kullanımının Türk müziğine büyük katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

It is believed that the origin of the guitar is the East. The most probably its basic structure was brought to Spain by the Arabian. Guitar spread to other European countries from Spain. In the 15th and 16th centuries, the four and five-string guitars playing techniques was developed in Spain. In the 19th century, Francisco Tarrega was one of the most important establishing of Modern guitar schools. It is not known who made the first unfretted guitar, but it does seem that from time to time many guitarists unfretted their instruments. In Turkey, in 1971, Prof. Mutlu Torun had an unfretted guitar which was made by Cafer Açın, who was a teacher (retired) of İ.T.Ü. Turkish Music State Conservatory. Mutlu Torun did not like its sound and abandoned his working about unfretted guitar. Erkan Oğur, who a was student of Mutlu Torun at İ.T.Ü. Turkish Music State Conservatory, made his first unfretted guitar in 1976, in Germany. They did not know the works of each other about unfretted guitar. Erkan Oğur developed a technique between 1976-1980 which became the foundation of the Traditional Turkish Music. In Turkey, the first recorded tracks with unfretted guitar were made in 1980- 81 by Erkan Oğur. Mutlu Torun uses a technique for playing unfretted guitar which approximates to oud technique. In addition, he plays the oud as playing technique of the guitar for using polyphonic techniques of The Traditional Turkish Music. Mutlu Torun thinks that unfretted guitar can be located within the Traditional Turkish Music ensembles due to its timbre and capability of polyphonic techniques. vn Erkan Oğur made the unfretted guitar because he wanted to use some pitches on the guitar which belong to the Traditional Turkish Music and he thinks that equal temperament system is bounding, so all instruments are unfretted. He adapted playing technique of tanbur, oud and cümbüş to unfretted guitar. Also, he made in 1976 an e-bow unfretted guitar and he developed a guitar synthesizer which was the first in the world. He thinks that unfretted guitar is very suitable for working polyphonic techniques of the Traditional Turkish Music. There is a result arising from views of the teachers of composition class: Because of technical capabilities of the unfretted guitar and having a suitable timbre with the Traditional Turkish Music, it is considered that using unfretted guitar in the field of The Traditional Turkish Music will contribute considerably to The Traditional Turkish Music.