Kar Amacı Gütmeyen Örgütlerde Örgütsel Vatandaşlık Davranışı: Nedenleri, Sonuçları Ve Gönüllü-profesyonel Karşılaştırması

Abstract

Bu araştırma, sivil toplum kuruluşlarında Örgütsel Vatandaşlık Davranışı’nı (ÖVD) ölçmeyi, örgütsel vatandaşlık davranışlarına neden olan etmenleri ve bu davranışların sergilenmesi sonucunda ortaya çıkan sonuçları incelemeyi, ve bu kurumlarda çalışan gönüllüler ile profesyoneller arasındaki farklılıklarla benzerlikleri bulmayı amaçlamaktadır. Örgütsel vatandaşlık davranışı araştırmanın çekirdeğinde yer almakta olup dört alt başlık altında ele alınmıştır. Bu başlıklar, yardımlaşma, örgütsel erdem, centilmenlik ve ileri görev bilincidir. Bunun yanı sıra Tromsö Sosyal Zeka Ölçeği kullanılarak sivil toplum alanındaki çalışanların sosyal zeka düzeylerini ve bunlara etki eden unsurları bulmak da araştırmanın amaçları arasındadır. Araştırma kapsamında örgütsel vatandaşlık davranışının yol açmasının öngörüldüğü örgütsel çıktılar bireysel, grup ve örgütsel olmak üzere üç ayrı boyutta incelenmiştir. Araştırmanın veri toplama aşamasında üç ana kısım ve demografik sorulardan oluşan bir anket hazırlanmış ve sivil toplum sektöründe çalışmakta olan, 118’i gönüllü, 33’ü profesyonel 151 çalışan tarafından doldurulmuştur. Araştırma sonucunda örgütsel vatandaşlık davranışının öncülü olarak sosyal zeka ile, ardılı olarak da örgütsel sonuçlarla pozitif yönde ilişkisi ortaya çıkmıştır. Bu ilişkiler alt boyutlarıyla birlikte ortaya konulmuştur. Profesyonel ve gönüllü çalışanlar arasındaki davranışsal ve çıktısal benzerlikler ve farklar da sonuçlarda belirtilmiştir.

This study aims to explain Organizational Citizenship Behavior (OCB) in non-profit organizations, and develops a framework to determine social antecedents and organizational outcomes of OCB. By using Tromso Social Intelligence Scale, the study attempts to find significant relationships between social intelligence of non-profit workers and organizational citizenships that they perform. Organizational outcomes has also been considered in the framework of the study under three different outcome levels, which are individual, group and organizational outcomes. A survey, consisting three parts plus demographics has been conducted to 151 individuals in non-profit sector. Results of the survey has found important correlations between social intelligence and organizational citizenship behavior, and between organizational citizenship behavior and organizational outcomes. It was concluded from this study that social intelligence has a trigger effect on organizational citizenship behavior, and organizational citizenship behavior increases positive perception of individuals towards their organizations. Additional findings have shown that volunteers and professionals differs in some factors of organizational outcomes, professionals have more organizational commitment than volunteers.