İlköğretim ve ortaöğretim eğitim donatılarının coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla niteliksel, niceliksel ve mekansal olarak değerlendirilmesi İstanbul Şişli örneği

thumbnail.default.alt
Tarih
2004
Yazarlar
Bayramoğlu, Güliz
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Özet
İlköğretim ve ortaöğretim eğitim donatimlarinin coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla niteliksel, niceliksel ve mekansal olarak değerlendirilmesi ÖZET En genel anlamda eğitim, insanın bilgiye ulaşma yöntemini ortaya koyan, onun kişiliği tam, toplumla uyumlu, ruh ve beden sağlığı yerinde toplumsal bir birey olmasını sağlayan çok boyutlu süreçler toplamıdır. Çalışmanın amacı; örnek çalışma alanı olarak belirlenen Şişli ilçesine ait eğitim donatımlarından ilköğretim ve orta öğretim okullarını kapsayan bir "Eğitim Bilgi Sistemi" oluşturmaktır. Bu sistemde ise ilköğretim ve ortaöğretim okul türleri arasında mekansal, niteliksel ve niceliksel sorgulamalar yaparak, semt ölçeğinde mevcut eğitim tesislerinin mahalle nüfusuna yeterli olup olmadığının tespit edilmesi ve okulların mekansal dağılımlarını göz önüne serecek analizlerin Coğrafî Bilgi Sistemleri (CBS) ile gerçekleştirilmesi şeklinde özetlenebilir. Coğrafi Bilgi Sistemlerinin kullanılması bu çalışma kapsamında; Milli Eğitim Müdürlüğü 'nden ve Şişli Belediyesi 'nden elde edilen coğrafi olmayan, okul kapasitelerini ve bina özelliklerini içeren verinin mahalle ölçeğinde coğrafi bilgi haline getirilmesini sağlamış ve gerekli analizlerin yapılmasına olanak vermiştir. Tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde tezin amacı, kapsamı ve yöntemi ortaya konulmuştur. İkinci bölümde, Coğrafi Bilgi Sisteminin tanımı, tarihçesi, yararları, bileşenleri ve kullanım alanları konusuna değinilmiştir. Ayrıca CBS ile Türkiye'de, Amerika'da ve Avrupa'da daha önce yapılmış çalışmalardan örnekler incelenmiştir. Tezin üçüncü bölümünde sosyal donatım türü olan eğitim donatımları ele alınmıştır. Eğitim türleri ve donatımları hakkında genel bilgiler verilmiştir. Kent planlama sisteminde eğitim donatımları konusuna değinilmiştir. Dördüncü bölümde ise çalışma alanı olarak seçilen Şişli ilçesindeki ilköğretim ve ortaöğretim okul türlerinin öğrenci, öğretmen, derslik vb. özellikleri bakımından öncelikle mahalle ölçeğinde değerlendirmesi yapılmıştır. Daha sonra ise ilköğretim ve ortaöğretim okullarının ayrı ayrı incelemesi yapılarak network analizi ile okulların etki alanları belirlenmiş, hizmet alamayan bölgeler tespit edilmeye başlanmıştır. Beşinci ve son bölümde bu tez çalışması ile ulaşılan bilgi ve bulgular değerlendirilerek, genel sonuçlar ve ortalamalar çıkarılmış, gelecekte bu ve benzeri konularda yapılacak çalışmalara ışık tutulması için bazı önerilere yer verilmiştir. ıx İlköğretim - ortaöğretim tesislerinin niteliksel ve niceliksel olarak değerlendirilmesi, sosyal donatı alanlarının planlanmasında öneri eğitim donatı alanlarının belirlenmesine ışık tutacak mekansal analizlerin yapılmasının amaçlandığı bu çalışmada; son yıllarda tüm meslek dallarında uygulama örnekleri gözlenen Coğrafi Bilgi Sistemleri ortaya konan amaca ulaşmada etkin bir araç olarak kullanılmıştır.
Education, in the most general sense, is the total of multidimensional processes that define the method of man to access knowledge, and that help him to become an individual in harmony with the society and with sound character, spirit and health. The aim of this study is to form an "Educational Information System" that covers the educational facilities, that is the primary and secondary schools, in Şişli district, determined as the sample region for study. The system can be summarized as carrying out spatial, qualitative and quantitative surveys among primary and secondary schools on a neighborhood basis, determination of whether the present educational facilities suffice to the population, and realization of analyses with Geographical Information Systems (GIS) to show spatial distribution of schools. The use of Geographical Information Systems in this study has made it possible to change non-geographical data that include school capacities and building characteristics and obtained from the Directorate of National Education and Şişli Municipality into geographical data in a neighborhood basis and rendered the necessary analyses possible. The thesis consists of five parts. The first part explains the objectives, scope and the method of the study. The second part deals with the definition, short history, components, and areas of use of Geographical Information System. It also inspects examples from previous work done in Turkey, the United States, and Europe. The third part is about educational facilities as social fittings. It gives general information on the types and facilities of education. It further deals with educational facilities in urban planning system. In the fourth part primarily a neighborhood-based evaluation is made in terms of the characteristics of students, teachers, classrooms, etc. in the primary and secondary schools in Şişli district, selected region for study. Then the primary and secondary schools were respectively inspected and the areas of influence of the schools were designated by network analysis and areas that do not receive service were determined. XI The fifth and the last part evaluates the findings to draw general conclusions and find averages. It also provides some suggestions for future studies in this and similar fields. In this study which aims to make a qualitative and quantitative evaluation of primary and secondary education facilities, and to make spatial analyses that provides guidance in defining educational facility areas, Geographical Information Systems that have recently been seen in use in many fields were employed as an active means to attain the objectives.
Açıklama
Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2004
Anahtar kelimeler
coğrafi bilgi sistemleri, okul yapıları, geographic information systems, school buildings
Alıntı