Türkiye Müzik Piyasasinda Roman Müzisyenler: Meslekî Örgütlenme Ve Kimliksel Dönüşüm

Abstract

Tarihsel olarak her dönem Türkiye'deki eğlence piyasasının önemli bir parçası olan Roman müzisyenlerin müzik piyasasındaki konumlan, müzik piyasası/kayıt endüstrisi ile geleneksel müzik üretiminin karşılıklı ve karmaşık ilişkisi çerçevesinde tartışılması gereken bir konudur. 1960'tan sonra kayıt endüstrisinin yaygınlaşarak genişlemesi ile birlikte Roman müzisyenler müzik piyasasında önemli bir ağırlık edinmişlerdir. Bu çerçevede ortaya çıkan Roman Oyun Havası türü, özellikle Ege ve Marmara bölgesinde geniş bir talebi karşılarken ucuz maliyetlerle üretilen Roman Oyun Havası kasetleri, aynı zamanda bireyselliklerin güçlenmesine de yol açmıştır. 1990'larla beraber esen "world music" rüzgarlanyla birlikte ise Roman müzisyenler ekseninde daha profesyonelce üretilen, ağırlıkla enstrümantal projeler ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada ele alacağımız, Roman müzisyenlerin öznesi oldukları bu süreç, alışıldık 'çalgıcı' nitelemesinin dönüşümü olarak da yorumlanabilir. Aynı zamanda müzikal anlamda farklı yaklaşım ve sunum biçimlerinin, müzikal üslupların oluşumunun da gündeme geldiği bu güncel durum, ileri icra üzerinden kendini ispatlama/tanımlama, Roman kimliğinin dönüşmesi gibi tartışmaları da beraberinde getiriyor. Bu çerçevede son yıllarda piyasaya sürülen güncel örnekler temelinde tartışacağımız çalışmalar müzikal temsil çerçevesi içinde anlamhdırlar ve belli kimlik duruşlarım ifade etmektedirler. SUMMARY The position of the Roma musicians, being a considerable part of the music market in Turkey historically, is a subject to be discussed in terms of with in terms of the mutual and complicated relation between music market/recording industry and traditional music production. With the spreading and expanding of the recording industry after 1960, Roma musicians have gained an important position in the music market. While the Roman Oyun Havası (Roma Dance Tunes) genre appeared in this context meets an extensive demand especially in Marmara and Aegean regions, cassettes of Roman Oyun Havası produced in low costs results in new forms of self expression for Roma musicians at the same time. Along with the popularity of world music trend from 1990's on, more professional projects began to be produced, a large number of which centering Roma musicians. Generally speaking, it is known that the Roma musicians provide a prominent raw material for the world music market and that it is a prevalent practice in this market to present virtuosity as the expression of the Roma identity. This changing way of presentation, also valid in Turkey, conveys the discussions along with such as provmg/defining himself/herself via virtuosity, transformation of the Roma identity. Increasing number of the projects produced by Roma musicians may be interpreted as the transformation of the accustomed 'calgici' (literary instrumentalist) qualification and also emergence of new musical sounds. VI

The position of the Roma musicians, being a considerable part of the music market in Turkey historically, is a subject to be discussed in terms of with in terms of the mutual and complicated relation between music market/recording industry and traditional music production. With the spreading and expanding of the recording industry after 1960, Roma musicians have gained an important position in the music market. While the Roman Oyun Havası (Roma Dance Tunes) genre appeared in this context meets an extensive demand especially in Marmara and Aegean regions, cassettes of Roman Oyun Havası produced in low costs results in new forms of self expression for Roma musicians at the same time. Along with the popularity of world music trend from 1990's on, more professional projects began to be produced, a large number of which centering Roma musicians. Generally speaking, it is known that the Roma musicians provide a prominent raw material for the world music market and that it is a prevalent practice in this market to present virtuosity as the expression of the Roma identity. This changing way of presentation, also valid in Turkey, conveys the discussions along with such as provmg/defining himself/herself via virtuosity, transformation of the Roma identity. Increasing number of the projects produced by Roma musicians may be interpreted as the transformation of the accustomed 'calgici' (literary instrumentalist) qualification and also emergence of new musical sounds. VI