Eosen yaşlı bir kıvrım - bindirme kuşağının yapısı (Nallıhan - Ankara)

Abstract

Ankara ili Nallıhan ilçesi civarım içine alan çalışma alanı, izmir - Ankara kenedinin hemen kuzeyinde yer almaktadır ve yapısal olarak bir kıvrım ve bindirme kuşağıdır. Bu çalışma ile, izmir - Ankara kenedi ile birbirinden ayrılan, Sakarya Zonu ve Anatolid Torid Blok'unun çarpışma zamanlamasına ve kenedi temsil eden yapılara ışık tutmak amaçlanmıştır. Çalışma alanında gözlenen en geniş bindirme, 100 km'den fazla devam eden, doğu - batı uzantılı Sarıcakaya - Nallıhan bindirmesidir. Bu bindirme çalışma alanım iki parçaya ayırmaktadır. Kuzeyde tavan blok, Üst Jura - Alt Kretase yaşlı pelajik kireçtaşı çökeli olan Soğukçam Kireçtaşı ile başlar. Daha kuzeyde, Soğukçam Kireçtaşı Üst Kretase yaşlı fliş çökellerine geçmektedir. Tavan bloğundaki tüm birimler yaklaşık doğu - batı uzantılı kıvrım eksenleri sergilemektedir. Nallıhan bindirmesinin güneyinde ise, Triyas yaşlı metabazit - fillat - mermer istifinden oluşan Nilüfer Birimi temeli teşkil etmektedir. Bu birim, Orta Paleosen - Orta Eosen yaşlı Kızılçay formasyonu olarak bilinen, kırmızı kumtaşı, çakıltaşı ve çamurtaşından oluşan bir akarsu istifi ile uyumsuzlukla örtülmektedir. Çalışma neticesinde izmir - Ankara kenedinin, çalışılan alanda Orta Eosen yaşlı bir bindirme ile temsil edildiği anlaşılmıştır. Kened boyunca, Anatolid Torid Bloğuna ait Üst Kretase yaşlı melanj, Sakarya Zonu'na ait Triyas yaşlı, temel kayaları tarafından üzerlenmektedir. Söz konusu bindirme, zaman içerisinde sebep olduğu fazladan yük neticesinde, bindirmenin hemen önünde bir çöküntü havzası oluşmasına, havzanın devamında ise bölgenin yükselmesine neden olmuştur. Yükselme neticesinde, bölgede izlenen Jura - Kretase istifi aşınmış, temeli oluşturan Jura yaşlı temel üzerine ise Orta Paleosen - Orta Eosen yaşlı akarsu çökelleri gelmiştir. Ayrıca bölge genelinde izlenen D - B uzantılı bindirmeler, kıvrım eksenleri ve D - B uzantılı kenet, Pontidler ve Anatolid Torid Blok'u arasında kuzey - güney yönde bir kısalma olduğuna işaret etmektedir.

The study area, Ankara - Nallıhan county, is located immediatly north of the İzmir - Ankara suture and structuraly it's a fold and thrust belt. The aim of this study is to constrain the timing of collision between the Sakarya Zone and the Anatolide - Tauride Block and to determine as what type of structures represent the suture. The largest thrust observed in the area studied is the E - W trending Sancakaya - Nallıhan thrust which extends over 100 km. This thrust divides the study area into two parts. la the north, the hanging wall starts with Upper Jurassic - Lower Cretaceous pelagic Soğukçam Limestone. Further north, Soğukçam Limestone passes up into Upper Cretaceous flysch sequence. All the units in the hangingwall exhibit east - west trending fold axis. South of Nallıhan thrust, the basement is represented by Triassic metabasite - phyllite - marble succesion of the Nilüfer formation. This unit is unconformably overlain by Middle Eocene red conglomerate, sandstone and mudstone sequence of Kızılçay formation. This study has revealed that the İzmir - Ankara suture within the area studied is represented by a Midlle Eocene thrust which places the Triassic basement rocks of Sakarya Zone over Upper Cretaceous melange of Anatolide Tauride Block. Nallıhan thrust has created an erosinal bulge followed by a foreland basin. This is represented by the Eocene Kızılçay formation resting on the Triassic formation. The intervening Jurassic - Cretaceous sediments were apparently eroded during the thrusting. Also, E - W trending thrusts, fold axis and the E - W trending suture indicate an N - S shortening between Pontides and Anatolide Tauride Block during the Eocene.