Atık Sulardan Kesikli Ve Sürekli Sistemlerle Bor Giderimi

Abstract

Bor mineralleri, mekanik ve kimyasal birtakım özellikleri nedeniyle dünyada başta cam ve deterjan endüstrisi olmak üzere pek çok sektörde kullanılmakta olan ticari değeri yüksek olan maddelerdir. Doğada daima oksijene bağlı olarak ve genellikle borik asit B(OH)3 ve/veya B(OH)4- olarak bulunan bor elementinin yüksek konsantrasyonlarda bulunması toksik etkiye yol açar. Borat toksisitesi özellikle kurak bölgelerde tarım açısından önemle ele alınması gereken bir konudur. Bu nedenle atıksulardan bor giderimi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada amaç, adsorpsiyon yöntemi kullanılarak atık sulardan bor giderilmesidir. Adsorban olarak Amberlite IRA-743 ve modifiye zeolit kullanılarak kesikli ve sürekli sistemlerde bor giderimine çalışılmıştır. Kesikli sistemlerde, başlangıç konsantrasyonu, adsorban miktarı ve pH gibi deneysel parametrelerin bor giderim yüzdesine olan etkileri incelenmiş, elde edilen deneysel verilerin langmuir ve Freundlich izoterm modellerine uygunluğu incelenmiştir. Sürekli sistemlerde ise, başlangıç konsantrasyonu, debi ve yatak yüksekliğinin bor giderimine olan etkileri incelenmiştir. Thomas ve BDST modelleri deneysel verilere uygulanarak en uygun model belirlenmiştir.

Boron minerals are very useful for various industrial activities, such as glass industry and detergent industry, due to its mechanical and chemical properties. Boron exists in form of boric acid B(OH)3 or B(OH)4- in the nature. Boron is also an important micro nutrient for the plants to vegetate but if its exists in high concentartions, it could have toxic effects. The toxic effects of boron should be noted especially for dry regions, thus, in recent years, increasing attention has been paid to remove the boron from waste waters. The aim of this study is removal of boron from waste waters by using adsorption process. Batch and column studies were performed by using Amberlite IRA-743 and mofied zeolite as the adsorbents. In batch studies, effects of adsorbent dose, initial concentration and pH on the removal of boron were investigated. Langmuir and Freundlich isoterms were applied to the experimental data. In column studies, the effects of various experimental parameters, such as initial concentration, flow rate, bed height were investigated. Thomas and BDST models were applied to the experimental data to decide the appropriate model.