Bölgesel kalkınmada bilimsel ve teknolojik gelişimin etkileri ve Marmara Bölgesi kapsamında bir değerlendirme

Abstract

Bugün toplumsal, siyasi ve ekonomik etkileri açısından İngiliz Sanayi Devrimi ile eş tutulan ve kimilerince yeni bir sanayi devrimi kimilerince de, yeni bir çağ olarak enformasyon çağma ve sanayi ötesi toplum olarak enformasyon toplumuna geçiş süreci olarak nitelenen tarihsel bir olguya tanık olmaktayız. Bu olgu, daha çok üretim sistemlerinin ve iş sürecinin dayandığı teknoloji tabanındaki köklü değişimle ayırt edilmektedir. Bu değişim sürecinde, teknolojiye ve çağımız teknolojisinin kaynağı olan bilime, ister firmalar ister ülkeler düzeyinde olsun her kim egemense, yeni teknolojileri kim daha üst düzeyde yeniden üretebiliyorsa ve daha bir yetkinlikte kullanabiliyorsa, sanayi başta olmak üzere bütün ekonomi etkinlik alanlarında, bu teknolojilerin sağladığı üstünlükten de önce o yararlanmaktadır. Başka bir deyişle, rekabet üstünlüğüne önce o sahip olmaktadır. Çok açıktır ki, bilim ve teknoloji, ulusların rekabet üstünlüğünün tek anahtarı haline gelmiştir. Bu nedenle bilim ve teknoloji politikaları, ülkelerin kalkınma programlarında ekonomiyi düzenleyici önlemler olarak önemini korumaktadır. Bu tezde, bilimsel ve teknolojik kalkınma politikalarına yön veren kalkınma planlan ülkemiz koşulları içinde ele alınıp, bölgesel ölçekte bilimsel ve teknolojik kalkınma kavramının planlama yaklaşımı çarçevesinde incelenmesi için gerekli kaynaklar ve araçlar değerlendirilmiştir. Amaç, kalkınmakta olan ülkelerde bilimsel ve teknolojik kalkınma konusuna, ulusal ve bölgesel ölçekte örneklerle eğilmek ve ülkemizdeki durumu Marmara Bölgesi'ni esas alarak incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, bilimsel ve teknolojik gelişme konusunundaki araştırmanın tanıtıldığı giriş bölümünü, kalkınmada bilimsel ve teknolojik gelişimin incelendiği ikinci bölüm izlemektedir. Bunu teknolojik gelişmenin ve yenilenmenin bölgesel kalkınmada oynadığı rolün kavramsal olarak incelendiği üçüncü bölüm izlemektedir. Dördüncü bölümde ise, bilimsel ve teknolojik kalkınma doğrultusunda, kalkınma vm planlan ülkemiz koşullan içinde ele alınmıştır. Son bölümde ise, teknolojik gelişmelerin Türkiye'de imalat sanayii üzerindeki etkileri, Türk imalat sanayiinde yer alan özel ve kamu sektör işletmelerinin teknolojik yapısı ve teknolojik yenilenme faaliyetleri Marmara Bölgesi esas alınarak incelenmiş ve bulgular sunulmuştur. Kalkınma planlanmızm ve Marmara Bölgesi imalat sanayiinin incelenmesi sonucu; ülkemizin teknolojik yetkinliği kazanma konusunda gereken seviyeye henüz ulaşamadığı ve imalat sanayimizde yeni teknolojilerin yaygınlaşma hızının, ürün ve üretim sürecindeki teknolojik yenilenme düzeyinin istenilen seviyeye ulaşamadığı saptanmıştır. Küreselleşme karşısında sanayimizin sorunlanndan biri de teknolojik yenilenme ve yeniden yapılanma olarak belirmektedir.

Today we witness a historical fact which is regarded equivalent to the English Iindustrial Revolution by some and to introduction to "information age" and "information society" which is industry-beyond society some. This fact is mostly characterised with radical change in the technological base on which production systems and business rely. During such period of change, the party, whether companies or countries, which holds, and produces and employs technology and information as basis of the contemporary technology in superior ways in all economic activities particularly in industry, that party take benefit of the superiority provided by technology. In other words, the party holds superiority over its competitors. It is obvious that information and technology are today the sole key of the superiority of nations. Therefore, information and technology policies are still important as economy orientating measures in development programs of countries. In this dissertation, development plans orientating scientific and technological development policies are adressed within the frame of the economic conditions of our country. It also addresses the sources and tools necessary to evaluate scientific and technological development plan at regional level in accordance with the planning approach. The object is to deal with scientific and technological development in developing countries at country and regional levels, and to consider the situation in our country on the basis of the Marmara Region. For this purpose, the section of introduction where scientific and technological development is described is followed by the second section where scientific and technological development is dealt with in terms of development. The next section addresses the role played by technological development and innovation in regional development conceptually. The fourth section covers the development under the conditions of our country. The last section considers the impacts of technological progresses on the manufacturing industry in turkey and technological structure and technological innovation of private and public enterprises in the Turkish manufacturing industry. Findings are listed in the same section. As a result of study on our development plans and the manufacture industry in the Marmara Region, it is found that our country has not gained sufficient technological qualification yet and that the speed of diffusion of new technologies and the technological innovation level at product and production process failed to reach the desired level. One of the necessities of our industry in globalisation period is technological innovation and re-structuring.