Büro binalarında çalışma mekanının kullanım sonrası değerlendirilmesi (KSD/POE) için kontrol listesi oluşturulması

Abstract

Dünyanın değişen sosyal yaşamında, "çalışma mekanı" (workplace) kurumsallaşma kavramı ile paralel olarak önem kazanmıştır. Ülke ekonomileri geliştikçe büyüyen şirketler, çalışma mekanlarında verimliliği ve etkinliliği arttıracak unsurları aramaya koyulmuşlardır. Bunun sonucunda ortaya "akıllı binalar" (smart buildings) olarak adlandırılan büro binaları çıkmıştır. Bu binalar, gelişmiş teknolojik birçok eleman ile donatılırken, çok bileşenli karmaşık yapılarıyla birçok yeni kavramı ve problemi de beraberlerinde getirmişlerdir. Bu binalara yapılan yatırım maliyetleri oldukça yüksek rakamlara ulaşmıştır. İşverenler, yaptıkları bu büyük yatırımların karşılığını görmeyi beklerken, yüksek bakım ve yeniden yapılanma maliyetleri ile karşı karşıya kalmışlardır. Bu tip binaların planlama ve tasarımında estetikten daha çok organizasyonel problemlere yönelik çözümler üretmek amacı öne çıkmaktadır. Bunu sağlamak için, çalışma hayatının felsefesini ve dinamiğini iyi anlamak gereklidir. Çalışma ortamı, bir kurumun çalışanlarına ve müşterilerine karşı tutumunu yansıtır. Bu ortamın performansının kullanıcılar üzerinde olumlu etki yaratması verimliliği ve üretkenliği arttırarak kuruma değer katacaktır. Birinci Bölüm'de yukarıdaki anlatılan gelişmeler doğrultusunda çalışma hayatının değişen örgütsel ve mekansal özelliklerine genel olarak değinilmiş ve tezin amacı ortaya konmuştur. ikinci Bölüm'de Kullanım Sonrası Değerlendirme araştırma konusu tanıtılmıştır. Kullanım Sonrası Değerlendirme çalışmasının tanımı, seviye ve süreçleri, planlaması, uygulanması ile ilgili bilgiler verilmiştir. vn Üçüncü Bölüm'de büro binalarındaki çağdaş gelişmelere değinilmiştir. Çalışma mekanındaki yeni anlayış ve teknolojilere yönelik bilgilere yer verilmiştir. Binaların performansım oluşturan davranışsal, işlevsel, teknik ve organizasyonel faktörler ele alınmıştır. Bu faktörler, alt açılımlanyla birlikte irdelenmiştir. Dördüncü Bölüm'de ise, bu araştırmamn konusu olan kontrol listelerinin oluşturulmasında etkili olacak kriterlerden; kanunlar, yönetmelikler ve standartlardan bahsedilmiştir. Bu kriterler ile ilgili olumlu ve olumsuz konular araştırılmıştır. Beşinci Bölüm'de, ülkemizdeki büro binalarında çalışma mekanın performansının incelenmesinde kullanılabilecek bir kontrol listesi (check-list) oluşturulmasına yönelik bu çalışmanın sonuçlan aktarılmıştır. Yukarıda anlatılanlar ışığında bu tezin amacı; ülkemizdeki büro binalarında çalışma mekanının yapım öncesi (programlama, planlama, tasarım) ve yapım sonrası (işletme, değerlendirme, geliştirme) süreçleri içinde bina performansının incelenmesinde mevcut yapım sistemleri ile de bütünleşebilecek bir kontrol listesinin (check-list) gerekliliğim vurgulamak, faydalarım ve bir kontrol listesi örneğim ortaya koymaktır.

The "workplace" concept in today's social life has become equally important with "Corporation". The emerging corporations, which are enlarging as the economies are developing, has started searching for ways to increase the "efficiency" and "effectiveness" in the "workplace". As a result of this, "smart buildings" concept has been introduced to the building industry. While this type of buildings has been equipped with high technology and complex compounds of systems, they also have introduced new concepts and problems to the arena. The cost of these smart buildings has reached to high figures, while the owners of such buildings were expecting more turnovers from their investments; they had to face high maintenance and reconstruction costs. The current research is being conducted on improvements for such buildings. The priority of solving organisational problems should be higher to creating aesthetical values in this type of buildings. To accomplish this, one should understand the philosophy and relations of working life. The working place reflects the approach of the corporation to its staff and customers. The good performance of working place shall create a positive effect on corporation's staff and customers, which will help to increase the efficiency and effectiveness and also add value to the corporation. In Chapter 1, the changes of organisational and spatial aspects of work life, due to developments in social life and technology is discussed and the goal of this thesis study is defined. In Chapter 2, the research framework of "Post-Occupancy Evaluation (POE)" is explained. Introductory information is given on POE' s definition, effort levels, planning and application. DC In Chapter 3, office buildings and the recent developments/changes in office buildings are discussed. The new concepts and technologies of "workplace" are introduced. The technical, functional, behavioural and organisational factors of building performance are explained with their subtitles. In Chapter 4, The building codes, rules and standards that are important criteria for the development of the "checklist" is explained The success and failures of these criteria are discussed. In Chapter 5, the results of this thesis for developing of a checklist which will be used to evaluate the building performance of offices in Turkey are explained. This thesis study has been conducted to express the need and the benefit of building performance evaluation in Turkey. In this study, it is aimed to prepare a basic checklist format for evaluating this performance. This study has specificly focusen on "Workplace" in "Smart Office Buildings". This checklist shall integrate with current building codes, regulations and standards of Turkey.