Yeni Bölgecilik Anlayışı Çerçevesinde İletişimsel Planlama Pratiğinin İrdelenmesi: Hatay Örneği

Abstract

Son yıllarda, özellikle 1980’li yıllardan itibaren küreselleşme ve yerelleşme dinamiklerinin etkisiyle, ekonomik, toplumsal ve siyasal yapılanmalar büyük bir değişim içine girmiştir. Bu değişim, kuramsal ve pratik olarak bölge biliminde, bölgeye yönelik yeni bakış açıları gelişmesine neden olmuştur. Bu kapsamda Yeni Bölgecilik akımı bölgesel gelişmede dinamikleri tanımlamaya yönelik yeni bir gündem oluşturmuştur. Geleneksel bölge politikalarının yerine, rekabetçi, yenilikçi ve esnek, yerelin kalkındırılması ve geliştirilmesine ağırlık veren bölge politikalarını esas alan Yeni Bölgecilik yaklaşımı bölgeye yeni anlamlar yüklemektedir. Küresel ekonomik sistemde ağ ilişkisi içinde yer alan kentlerin ve bölgelerin varlığını sürdürmek ve bu hiyerarşide daha iyi bir yer bulabilmek için çabalamak bu yaklaşımın temel stratejisini oluşturmaktadır. Yeni yaklaşımla birlikte devlete değil, girişimciye özellikle de küçük ve orta ölçekli firmalara ve sivil toplum kuruluşlarına özel bir önem veren, yönetimi değil ‘yönetişim’i hedefleyen bir yapı geliştirilmektedir. Yerelin küresel süreçte rekabet gücünü artırmak için adem-i merkeziyetçiliğin gerekli olduğu üzerine bir uzlaşma söz konusudur. Ancak bu müdahale tarzının her bölgenin kendine özgü koşullarına göre ne ölçüde başarı sağlayacağı tartışma konusudur. Öte yandan, düşünce dünyasında aklı araçsallaştıran modernist düşünce biçiminin yerini iletişimsel aklı öne çıkaran post-modernist düşünce biçimi almıştır. Bu değişim planlama disiplini içerisinde yeni planlama türlerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bunlardan biri olan İletişimsel Planlama, planlama süreçlerini, aktörleri, aktörlerin rollerini ve bilginin kullanımını yeniden yorumlamıştır. Uygulama alanında iletişimsel eylem konseptini önermiştir. Habermas’ın iletişimsel eylem kuramından esinlenen iletişimsel planlama, günümüzde demokratik bir planlama sürecinin nasıl olması gerektiğine dair normatif idealler sağlamaktadır. Ağ oluşturma ve örgütleme, ortaklıklar kurma, işbirliği mekanizmaları geliştirme ve konsensüs sağlama iletişimsel planlamanın öne çıkardığı ana unsurlardır. Son tahlilde, değişen ve dönüşen mekan ve mekana yönelik yaklaşımlar bakımından yeni bölgecilik, iletişimsel planlamanın bölge ölçeğinde bir tezahürüdür diyebiliriz. Bu tezde, iletişimsel planlama konseptinin yeni bölgeci anlayış çerçevesinde Türkiye’deki mevcut bölge planlama pratiğini geliştirmede katkı sağlayabilirliği TR63 bölgesinin bir alt bölgesi olarak Hatay ili örneğinde incelenmektedir. Başlıca beş bölümden oluşan tezin, giriş bölümünde, amaç, kapsam ve yöntemi belirtilmektedir. İkinci bölümde; bölge kavramının geleneksel ve yeni bölgecilik yaklaşımında ele alınan anlamı ifade edilmektedir. Yeni bölgeci yaklaşımın nasıl ve hangi ihtiyaçlar doğrultusunda ortaya çıktığı bu bölümde aktarılmaktadır. Üçüncü bölümde; iletişimsel planlamanın ortaya çıkışı, temeli ve uygulamaya yönelik önermeleri vurgulanmaktadır. Dördüncü bölümde; örnek çalışma alanı olarak seçilen Hatay’ın bölgesel dinamikleri, bölge planındaki öngörüler ve aktörler anlatıldıktan sonra, iletişimsel planlama konsepti bağlamında yapılan ilgili kurum görüşmeleri üzerinden değerlendirilmektedir. Son olarak; çalışmanın genel değerlendirmesi yapılarak, önerilerde bulunulmaktadır.

In the last few years, especially after 1980s, by the affect of globalization and localization dynamics, economic, social and political constructions have gone into the melting pot. These changes gave a new paradigm shift to regionalism as a science in terms of new theoretical and practical aspects which in return gave a start for genesis of new point of views. In this manner, New Regionalism movement brougt about a new agenda in means of defining dynamics of regional development. New Regionalism which is mainly based on competitive, innovative and flexible regional policies that give importance to development and improvement of the local put an emphasis on region by introducing new definitions and meanings. Main strategy of this new movement is based on two main targets, which are: survival of the cities and regions in the global economic network and struggle for a better place in the hierarchical system. As a result of this new movement, a new structure that targets 'governance' rather than government will be the initial moving point. This will in return bring forward a system that appreciates entrepreuners especially small to medium scale firms and NGOs rather than the State. In this term, decentralization is regarded as the necessity for increasing the power of the local through out the process of becoming a part of the global economic network and of climbing the hierarchical ladder. Although, this idea is one of the common agreements of New Regionalism, it is still open to new discussions considering the success of this kind of an intervention and its flexibility depending on qualities of regions that are specific to that particular region. On the other hand, post-modernist way of thinking that puts forward communicative rationality superseded modernist way of thinking that regards reason as an instrument within the world of ideas. This change resulted in the emergence of new planning types within the planning discipline. Apart from conventional, technocratic, rationalist, statutory and hierarchical planning, new planning approaches that depend on the basis of participation and multi actor relations have taken part in the literature. As being one of these, Communicative Planning reinterpret planning processes, actors and roles of actors through out these planning processes and the use of information. It also puts forward the concept of communicative act in the area of implementation. Communicative Planning that is inspired from the communicative act theory of Habermas puts forward normative ideals in terms of defining the how to process of planning process. Main principles proposed by Communicative Planning are as follows: creating a network, organizing, consociating, developing partnership mechanisms and providing consensus. In conclusion, it can be said that New Regionalism is the manifestation of Communicative Planning in terms of approaches considering changes and transformation of place and place itself. This master’s thesis examines the extent to which communicative planning can contribute to the current regional planning practice in Turkey under the overall framework provided by new regionalism by looking into the specific case of Hatay province located in the TR63 NUTS II region. Hatay, the case study area, is a city which has a geopolitical and strategic importance as being a boundary layer. In addition to these, the city has a potential regarding the various economic sectors: agriculture, industry, tourism and logistics. Not only these but also the cultural, religious, ethnic and historical varieties the city holds increases the importance of the city. Depending on the historical background, the city itself is located in a region where economic and social relations are augmented in the crossing of both Middle East and Mediterannean basin. For this reason, the region is decided as a case study area to investigate the aspects of New Regionalism approach. Method of the study covers literature research and in-depth interviews. According to the interviews with delegates of public sector, private sector and NGOs, proposals of Communicative Planning are evaluated under the main topics of 'active participation through out the planning process', 'provision of consensus' and 'interinstitutional collaboration and creating a network'. In addition to the results gathered from interviews, actions considered as obligatory for the institutions, of which interviews are made with, listed in the strategic plans considering agriculture, logistics and tourism, and in the environmental plan are used in order to prepare a network mapping. At this point, Graph Commons network mapping and relations data base is used. The thesis is divided into five chapters. The first chapter describes the topic, purpose, and scope of the research and gives the specifics of the methodology. The second chapter provides clarification on the meaning of region in the conventional and new regionalism approaches. This chapter also includes an explanation on the conditions that led to the emergence of the new regionalism. The third chapter provides further information on the emergence of communicative planning, its foundations and its proposals for implementation. The fourth chapter explains the regional dynamics,the proposals encapsulated in the existing regional plan and the actors involved in the planning process in Hatay, and afterwards evaluates these within the context of communnicative planning by way of the interviews conducted with the relevant organizations in Hatay. The final chapter includes the conclusion of the research and highlightssome recommendations. Considering interviews made and plans investigated, it can be concluded as there is an effort in the local for making a common aggreement in Hatay. However, the organization structure of development agencies and their dependence on central government impoverish this effort of planning process in terms of provision of participation. The burden of delegates of public sector and private sector and not enough representation of civil society are the main problems of member institutions of Development Council. Although, there is an emphasis on the quantitative majority of participation to workshops and participation meetings through out the planning process, there is not active participation of the part of the civil society that is directly affected by this plan especially the disadvantegous groups. Plan decisions and strategies mainly depend on the economic point of view, putting aside the social and ecological approach. This results from the dominance of demand and view of enterprisers within the communicative platforms whereas partnerships of central government and local governments with industries and tourism professionals are the other factors. Partnerships of NGOs (especially social and professional) with public and private sector stay in low levels. Taking into consideration the interviews made, 'stress of enlargement of squeezing areas of investment' is the main reason of preparation of a regional plan.