Çekyatın Öyküsü: Türkiye De Toplumsal Değişime Tanıklık Eden Bir Mobilya

Abstract

Bu çalışmada Türkiye genelinde oldukça yaygın bir şekilde kullanılan çekyat, işlevsel, sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel açılardan ele alınmıştır. Araştırma, çekyatın Türk kullanıcılar tarafından nasıl algılandığını, evlerde nasıl kullanıldığını ve bu konudaki olumlu ve olumsuz deneyimlerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Türk kültüründe oturma, yatma, depolama eşyalarının oluşumu ve tarihsel gelişimi ile ilgili olduğu kadar Türkiye nin ekonomik ve sosyo-kültürel tarihinde de önemli yer tutmuş bu eşyanın bir gösterge olarak da incelenmesi hedeflenmiştir. Bu bakımdan çekyatı oluşturan nedenler bütününün irdelenmesi, bir anlamda Türkiye nin belli bir dönemi kapsayan tarihinin de irdelenmesini gerektirmiştir. Çekyatın varlık sebeplerinin ortaya koyulması, kullanıcı ihtiyaçlarının bir iç mekan mobilyası için hangi yönlerde geliştiğine dair önemli bir veri olmaktadır. Diğer yandan bir endüstriyel ürünün, sosyal ve sembolik anlamda kullanıcının gözünde nasıl bir yere sahip olduğunu anlamanın tasarım aşaması için bir girdi olabileceği öngörülmüştür. Çalışmada çekyat, temel olarak işlevleri, Türkiye mobilya endüstrisinin gelişimindeki yeri ve önemi, Türkiye de hızlı kentleşmenin iç mekanda doğurduğu yer sıkıntısına bir çözüm yaratması ve Türk insanının geçmişten gelen oturma, yatma ve depolama alışkanlıklarına uygunluğu açılarından derinlemesine irdelenmiştir.

This study analyzes the convertible sofa-bed that is widely used in Turkish homes, from functional, socio-economical and socio-cultural perspectives. The research aims to find out Turkish users perception and usage of convertible sofa- bed with their positive and negative experiences. It is related to cultural sitting, laying and storing habits, but it is also a reflection of Turkey s economical and socio-cultural history where it becomes a sign of socio-cultural situations and developments. To analyze reasons that made convertible sofa-bed exist required to analyze a certain period of Turkey s history. These reasons are an important input in order to understand what the user expects from furniture. Besides, to understand the social and symbolical value of an industrial product for its user can also be an input for further designs and design strategies. Convertible sofa-bed is basically analyzed according to its function; its importance in the development of Turkish furniture industry; its usefulness as a solution for the housing problem that came out as a result of Turkey s fast urbanization and its harmony with Turkish cultural sitting, laying and storing habits.