Hazturk Yazılımı İçin Bir Deprem Sonrası Yangın Fonksiyonu Geliştirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, deprem sonrasında binanın dahili doğalgaz ve elektrik dağılım sisteminin uğradığı hasar ve binada bulunan cihazların devrilmeleri göz önünde bulundurularak binaların tutuşma olasılığını hesaplayan CBS tabanlı bir model geliştirilmiştir. tasarlanan modeli daha gerçekçi ve güvenilir bir hale getirmek için belirli bir bina kullanım türüne göre her bir cihaz veya içeriğin binada bulunma olasılığını ifade eden bir ağırlık faktörü kullanılmıştır. Bu faktör istatistiksel veriler kullanılarak her bina kullanım türüne göre her cihaz ve içerik için hesaplanmıştır. Analitik hiyerarşi süreci yöntemi kullanılarak deprem sonrası tutuşma modeli bileşenlerini ağırlıklandırmak üzere bir anket hazırlanmıştır. Bu anket deprem mühendisliği, deprem sonrası yangınlar ve afet yönetimi konularında deneyimleri bulunan yedi bilim insanı tarafından değerlendirilmiştir. Model geçmiş deprem verileri kullanılarak hesaplanan eşik değerleri sayesinde tutuşmaların sayı ve konumlarını belirleyebilmektedir. Geliştirilen model İstanbul Teknik Üniversitesi nden araştırmacıların yardımlarıyla Illinois Üniversitesi Orta Amerika Deprem Merkezi tarafından geliştirilmiş olan HAZTURK deprem kayıp tahmin yazılımına entegre edilmiştir. Entegrasyonu tamamlanan modelin örnek uygulamaları HAZTURK yazılımı kullanılarak Amerika Birleşik Devletleri nin Tennessee eyaletinde bulunan Memphis şehri ve İstanbul ili Küçükçekmece ilçesi için gerçekleştirilmiştir. Olası tutuşmaların sayısı ve konumları her iki çalışma için de ayrı ayrı elde edilmiştir. Gerçekleştirilen analizlerin sonuçları yapı tipleri, kullanım türleri, bina kat adedi, yapı yönetmelikleri ve mahalleler için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Değerlendirilen analiz sonuçları, deprem sonrası tutuşma riskinin bina kat adedi ve bina yapım yılı ile ters orantılı olduğunu göstermektedir. Ayrıca, uygulamalar ahşap binaların da ciddi bir deprem sonrası tutuşma riski altında olduğunu göstermektedir. Ayrıca, mevcut deprem sonrası yangın yayılımı modelleri açıklanmış ve fiziksel bir yayılma modeli metodolojisi ifade edilmiştir.

In this study, a GIS-based model was developed to calculate the post-earthquake ignition probability of a building considering damaged building interior gas and electrical distribution system and overturning of appliances. In order to make our model more reliable and realistic, a weighting factor is used to define the chance of existence of each appliance or content in the given occupancy. A questionnaire was prepared to weight the components of post-earthquake ignitions using Analytical Hierarchy Process (AHP). Questionnaire was evaluated by seven scientists having experiences about earthquake engineering and post earthquake fires. Model is able provide number and location of potential ignitions depending on the past earthquake records. Developed model was implemented to HAZTURK (MAEViz) earthquake loss assessment software developed by Mid-America Earthquake Center with the help of Istanbul Technical University. Developed post-earthquake ignition tool was applied to Memphis, Tennessee in the United States and Küçükçekmece, Istanbul in Turkey. Number and location of probable ignited buildings were obtained. Results were evaluated according to structure types, occupancy types, number of stories, building code and districts. Evaluated results support that post-earthquake ignition probability is inversely proportional to the number of stories and construction year depending on the building code. Results of analyses for both two cities show that wooden buildings are so vulnerable to both ignition and spread. Existing post-earthquake spread models are also explained and methodology of a physical spread model is suggested. This model includes development of fire in a building and fire spread between buildings.