Türk Müziği Kayıtları İçin Tasnif Sistemi Önerisi

Abstract

Kütüphaneler kitapları konularına göre tasnif etmek için Dewey, LoC vb yöntemler geliştirmişler, sayıları yüzlerle ifade edilen konu başlıklarına ayırmışlardır. Bu sayede isteyen dilediği konuda yazılmış herhangi bir kitaba kolaylıkla ulaşabilmektedir. insanların beğendikleri müziklere kolayca erişebilmesi için ise kitapların konulara ayrıldığı gibi eserlerin de müzikal özelliklerine yani türlere ayrılması ve tasnif edilmesi gerekmektedir. Müzik tasnifine Dünya kütüphanelerinin getirdiği çözümler içinde Klasik Batı Müzikleri temel alınarak geliştirilen müzik formlarına dayalı metotlar mevcuttur. Ancak bu tasnif dinleyicilerin beğenilerine göre arama yapmasına yardımcı olmaktan uzak, yalnızca müzik formlarına dayalı çözümler olarak karşımıza çıkmaktadır. Dinleyici beğenisine dayalı tasnif yöntemleri içinde en gelişmiş olanları ticari müzik sitelerinin hiyerarşik yapılarıdır. Ancak bunların çoğunluğu da önceden belirlenmiş müzikal kriterlere dayalı yöntemler kullanılması yerine müzik dükkanlarının yıllardan beri gelen fiziksel tasnif alışkanlıklarına dayandırılmıştır. Türk Müzik türleri için kütüphanelerin tasnif yöntemleri 4-5 tür başlığı ile sınırlı kalmıştır. Online alışveriş sitelerinde de tür başlıkları oldukça kısıtlıdır. Meslek birliklerinin tasnif yöntemleri ise hangi kriterlere göre belirlendiği belli olmayan başlıklardan oluşmaktadır. Türk Müzik türlerinin belirlenmesi ve eserlerin bir yönteme göre tasnif edilmesi ihtiyacı olduğu gözlemlenmiştir. Türk Müzik türlerinin belirlenmesi yönünde yapılmış bu ihtiyacı karşılayacak bir çalışmaya da rastlanılamamıştır. Bu eksikliğin giderilmesi amacıyla geçerli temellere dayanan bir tasnif ve kataloglama sistemi geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma üç adımdan oluşmaktadır: Birinci adımda müziğin gerçekte türlere ayrılıp ayrılamayacağı incelenmiş, bu ayrım için müzik teorisi üzerine yapılmış çalışmaların yanı sıra davranış ve bilgisayar bilimleri alanında yapılmış çalışmalardan da yararlanılmıştır. Müzik eserlerini tasnif ederken eser gruplarını ortalama dinleyici beğenilerine göre oluşturmamız halinde, bu gruplar, dinleyicilerin tercih ettikleri eserlere ve benzerlerine daha kolay erişmelerine imkan tanıyacaktır. Müzik teorisi herhangi bir tanıma göre ayrılması sonucu bu ayrımlara tür adının verilmesine imkan sağlamaktadır. Eserlerin beğeniye yani dinleyici ile estetik açıdan etkileşimine göre gruplandırılması ise türün sanatsal ve estetik temelli tanımına da uygun düşmektedir. Bu grupların aynı zamanda ortak müzikal özellikler taşıması ise bu tür başlıklarını tanımlanabilir kılmaktadır. ikinci adımda tasnif üzerine yapılmış olan çalışmalar incelenmiş ve bu çalışmaya yardımcı olabilecek metotlar bulunmaya çalışılmıştır. Yaptığımız araştırma neticesinde yalnızca Klasik Batı Müziği tarzında eserleri tasnif etmek amacıyla hazırlanmış standart kodlama metotlarına rastlanmıştır. Yakın zaman müziklerini içine alan geniş kapsamlı bir tür yapısına yalnızca bir ticari müzik sitesinde rastlanmıştır. Bu tasnifin yönteminin ne olduğu ise sitede belirtilmemiştir. Türk Müziklerini tasnif etmek için yapılan çalışmalar özellikle Türk Halk Müziği ve Klasik Türk Müziğinin formlarının belirlenmesiyle sınırlı kalmış, türler hakkında herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bunun sonucunda Türk Müzikleri için hiyerarşik yapıda, fark metoduyla tanımlanan tür başlıklarının belirlenmesine karar verilmiştir. Üçüncü adımda ise Türk Müziği türleri incelenmiş, objektif, sistematik, tutarlı ve genişlemeye açık bir tasnif metodu geliştirilmeye çalışılmış, türler belirlenerek hiyerarşik bir yapı üzerine oturtulmuş ve son olarak da numerik kodlandırma sistemiyle işaretlenmiştir. Bu çalışmada belirtilen türler kesin ayrım olmayıp yalnızca bir örnek teşkil etmesi amacıyla gösterilmiştir. Gerçek tür ayrımının yapılabilmesi için özellikle alt türlerde ve dallarında o konuda uzmanlaşmış kişilerin görüşlerine ihtiyaç vardır. Bu çalışmamız yalnızca temel türleri belirlemiş ve açıklayıcı olması bakımından örnek alt türlere ayırmıştır.

In order to access music of listeners liking, music recordings need to be classified according to their musical properties and genres. Existing methods of classification for Turkish music are either based on forms or very limited in headings. It?s been observed that there?s an obvious need for developing a method to classify Turkish Music and to determine the genres. This research questions whether music can be classified under genres based on average listeners? tastes. Turkish Music genres then are analyzed to develop an objective, systematic, consistent and open classification method and marked with a hierarchical coding method.