Toplu Konutlarda Mutfak Mekanının 1950’lerden Günümüze Gelişimi

Abstract

Toplu konutlarda mutfak plan ve donatılarının 1950'lerden günümüze gelişimi ve geleceğinin incelendiği bu tezde, plan, donatı incelemeleri ve anket çalışmaları ile toplu konut sektörü ve kültür ekseninde mutfak odaklı bir çalışma yapılmıştır. Tez 5 bölümden oluşmaktadır. Tezin birinci bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi anlatılmıştır. İkinci bölümde toplu konutlar ve mutfak konusu ele alınmmıştır. Öncelikle toplu konutlarda oturan kullanıcıların niteliği, toplu konutların oluşumuna zemin hazırlayan nedenler ve bu nedenlerin iç mekan ile mutfak mekanına etkileri, ideolojik, teknolojik ve kültürel bağlamlarda sorgulanmıştır. İnsanların neden toplu konutları tekil konutlara tercih ettikleri anlatılmıştır. Üçüncü bölümde mutfağın anlamı, mutfak – insan ilişkisi, mutfağın tarihsel gelişimi anlatılmıştır. Mutfak planlanırken tipoloji olarak nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsedilmiş; bu bağlamda mutfak tipleri, aktivite alanları, mutfak donatıları ve çeşitli mutfak standartları ile ilgili bilgiler verilmiştir. National Kitchen and Bathroom Associations, Neufert, Parker Morris ve Türkiye İmar ve İskan Bakanlığı'nın mutfak mekanı standartları ortaya konularak; böylece Amerika, Almanya, İngiltere ve Türkiye'deki standartların karşılaştırılması olanağı doğmuştur.Endüstri üretimi mutfak ve tekil ev mutfağı arasındaki farklar verilmiş, endüstrileşmenin getirdiği kavramlar olan, seri üretim, standartlaşma, standart, kalite kavramlarının tanımı yapılmıştır. Geçmiş ve günümüzle ilgili çalışmalar gelecek mutfak araştırmalarına da kaynak oluşturmuş, geleceğin mutfakları ile ilgili IKEA, Electrolux ve Siemens firmalarının yaptıkları çalışmalar temel alınarak verilen örnekler yansıtılmıştır. Dördüncü bölümde toplu konutlarda mutfak mekanının, toplu konutların Türkiye'de uygulanmaya başlamasından itibaren günümüze kadar nasıl bir değişimden geçtiği incelenmiştir. Mutfağın konut içerisindeki yeri, alan olarak yüzdesi ve diğer konut iç mekanları ile ilişkisinin gelişimi, çeşitli konut planları üzerinden gösterilmiştir. Mutfak özeline bakıldığında ise günümüzde toplu konutlarındaki mutfakların tipi, donatıları ve depolama alanlarının hacimsel yeterliliği araştırılmıştır. Toplu konutlarda yaşayan insanlarla yapılan memnuniyet anketi sonuçlarına yer verilmiştir. Beşinci bölümde ise yapılan araştırmaya göre mutfak firmaları, inşaat firmaları ve müşteri üçgeninde oluşan bu sektörde oluşan eksiklikler, memnuniyetsizlikler belirtilmiş, günümüzdeplan, donatı ve gelecekte mutfaklarla ilgili sonuç ve öneriler getirilmiştir.

The aim of this thesis is to investigate kitchen plans, cabinets and equipments of mass housing from the 1950s to the present time and their future with examining the kitchen plans survey studies focused on kitchen at the axis of public housing and culture. Thesis consists of six sections . In the first chapter of the thesis study, purpose, scope and method are disclosed. In the second chapter, the issue of mass housing and kitchensubjects are discussed. First of all, focused user types of mass houses, the reasons to develop public housing and that reasons'effectson kitchen's interior spaces around ideological , technological and cultural contexts has been questioned. The reasons of why people prefer public housing then single houses are disclosed. In the third chapter, the meaning of the kitchen, the kitchen - human relationship, the kitchen's historical development, the points for kitchen planning have described. In this context, cuisine types, activity areas, kitchen accessoriesand various kitchen standards are given. National Kitchen and Bathroom Associations, Neufert, Parker Morris and Turkish Reconstruction and Settlement Ministry's kitchen standards; so there is an opportunity to compare standards of America, Germany, England and Turkey. The differences between the industrial produced kitchen and the singular house kitchen, concepts like mass production , standardization and standards, quality are defined. Studies on present and past experiences have created a resource to future kitchen. Also, regarding to the researches of the companies like IKEA, Electrolux and Siemens the examples and future estimates are pointed out. In the fourth chapter, the kitchen's changes until today in public housing is investigated.The location of the kitchen in the house, the percentage of it in the area and the development of the relationship between kitchen andthe other residential interiors, shown through various housing schemes. The kitchen plan types of today's housing, volumetric adequacy of equipment and storage areas were investigated. The satisfaction survey's results which is made with people living in public housing were included. In conclusion,at the triangle of the kitchen firms, construction companies and clients formed in this sector, inadequacies and dissatisfactions are expressed; today's plans, equipments and future kitchen related conclusions and recommendations are made.