Işık Ve Renk Kullanımının Sahne Aydınlatmasındaki Yeri

Abstract

Işık ve renk kullanımı ve algısı üzerine sadece aydınlatma tasarımı alanında değil; psikoloji, sağlık bilimi gibi alanlarda da araştırmalar yapılmaktadır. Özellikle ışık, renk ile ele alındığında psikolojik etki en önemli girdilerden biridir. Bu konuda, mutlak bir doğru ve kesin bir sonuçtan bahsedilemese de, aydınlatma tasarımında bu etkileri gözardı etmek imkansız olacaktır. Tezin yola çıkış noktası da bu imkansızlıktır. Gösteri sanatları ve buna bağlı aydınlatma tasarımlarında, aralıksız devam eden bir duygu, mesaj aktarımı söz konusu olduğu için, sahne aydınlatması da arka arkaya sıralanan; ışık ve renk kurguları birbirinden farklı aydınlatma dizilerinden oluşacaktır. Eserin genel anlayışına, tipine, karakterlere, dekor ve makyaja göre fizyolojik ve psikolojik olarak değerlendirilmiş olan aydınlatma dizileri ardarda izleyiciye sunulur ve ışık – renk kurgularının psikolojik ve algısal etkileri üzerine de dinamik bir sınama ortamı oluşturur. Bu düşünce ile yola çıkarak, tezde önce bilimsel tanımlar yapılmış, tiyatro mekanı ve sahne tanıtılmış, tarihsel gelişimleri ve ele alımları incelenmiş, sahne aydınlatması süreci ve bu süreci oluşturan girdiler değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler ışığında, farklı eser tipleri için oluşturulabilecek sahne aydınlatması kurguları belirlenmiş; bir genelleme oluşturulmuştur ve örnekler verilmiştir. Sonuç bölümünde ise, ışıksal yaratımlar üzerine fikirler verilmiş ve bir özet – bir değerlendirme yapılmıştır.

There are researches about usage and perception of light and color, not only in field of lighting design but also in psychology and medical science. When lighting is handled with color, psychological effect will be one of the most important inputs. Though it’s impossible talking about an absolute truth or a final decision about this subject, it will be impossible overlooking these effects in lighting design. This impossibility is the starting point of the thesis. In performing arts and their lighting design, because of a continuous transfer of feelings and messages, the stage lighting will consist of lighting sequences, which are including different light and color compositions. The lighting sequences, those are handled physiologically and psychologically according to the concept of production; type of it; characters; set and make-up, are presented to the audiences, and so they form a dynamic test space about light – color psychologies and their perceptional effects. Starting from these approaches, in the thesis, first the scientific meanings are given; theatre and stage are defined; their historical developments are handled; then stage lighting process and its inputs are evaluated. In the way of these evaluations, stage lighting compositions for different types of productions are determined; a generalization is formed and examples are given. In the final section, ideas about lighting creations are given and a summary – an evaluation is made.