LEE- Jeodinamik-Yüksek Lisans
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Son Başvurular
1 - 5 / 7
-
ÖgeDating and interpreting a firn core from the East Antarctic Plateau(Graduate School, 2024-08-29)Detecting and understanding potential changes in annual mean temperature and accumulation rate at the East Antarctic Plateau is crucial to assess the sensitivity and future response of the Antarctic ice sheet to global warming. Due to the very low accumulation rate and its spatial variability, the interpretation of climate proxies from shallow firn cores with centennial to decadal time resolution is challenging. A major limitation is the available time resolution obtained by available dating approaches and a reliable assessment of its uncertainty. In this study, a 204 m long firn core, B56, drilled in 2017 on the East Antarctic Plateau, is analyzed. The major goal of this study is dating the firn core by combining different dating methods based on available density data, dielectric properties, and ion chromatography (of non-sea-salt sulfate) data. To utilize density, the Herron-Langway model is used for determining the depth-age relation. In this model, temperature and snow accumulation are assumed to be constant and the relationship between the snow density and the depth below the snow surface does not change over time. Depending on the accumulation rate used, the resulting age at 200 m depth varies between 6000 to 7200 years. Secondly, the dielectric profile and non-sea-salt sulfate concentration (nssSO42-) data are used for constructing another depth-age model, thereby matching prominent data peaks to known volcanic eruptions that have been recorded in the past. Here, the resulting age at 200 m depth is determined to be about 6200 years, which compares well to published age models of firn cores from the East Antarctic Plateau. In comparison, it is recognized that all age models are consistent within the upper 40 m (stretching over the past 1000 years), but the Herron-Langway model tends to overestimate the age at greater depths. It is proposed that the findings indicate changes of the accumulation rate in the past, leading to the offset in the Herron-Langway model (which uses a constant accumulation rate). However, by combining the dating methods, it is possible not only to provide a reasonable dating over the full firn core, but also to improve the time resolution of the derived age model. This will improve the interpretation of the climate proxies extracted from this firn core and may serve as a role model for other shallow firn cores from the East Antarctic Plateau.
-
Ögeİstanbul-Şile kumullarının manyetik ve sedimantolojik analizi: Paleoçevresel çıkarımlar(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022)Kumullar sahip oldukları stratigrafik, manyetik ve kronolojik özellikleri ile Kuvaterner döneminde meydana gelen ortamsal (iklim, çevre) değişimlerle ilgili çıkarım yapılmasına imkân veren önemli çökel kayıtlarıdır. Bu çalışmada İstanbul'un Şile İlçesi'nin batısında bulunan Sofular Köyü'nün sahil kısmında yer alan falezler boyunca yüzlek veren 3 ayrı kesit boyunca paleosol ve kumul çökelleri incelenmiştir. Çevresel manyetik özellikleri analiz edilmiş ve Işık Uyarmalı Lüminesans (OSL) yöntemi ile tarihlendirilerek kronolojiler elde edilmiştir. Bir çökelim alanının karakteristik özellikleri tortunun bünyesine yansıdığından, ortamsal karşılaştırma amacıyla Passega Diyagramı çizilmiş olup, ortamsal anlamda kum ağırlıklı kesitler olduğu ve taneboyu analizi ile uyumlu olduğu görülmektedir. κlf (manyetik duyarlılık), ARM (Anhisteretik kalıntı mıknatıslanma), IRM (Eş-ısıl kalıntı mıknatıslanma) ve SIRM (Doymuş eş-ısıl kalıntı mıknatıslanma) gibi parametrelerin ölçümlerini içeren çevre manyetizması analizleri ile kesitler boyunca manyetik minerallerin yoğunluk ve tane boyu değişimleri incelenmiştir. Farklı derinliklerinde ani değişimler veya yüksek değerlerin ölçüldüğü bazı seviyelerde ölçülen yüksek manyetik duyarlılık ve kalıntı mıknatıslanma şiddetleri (NRM, ARM ve SIRM) kesit boyunca görece, manyetik minerallerin bu seviyelerde yoğunlaştığını açık olarak göstermektedir. Birinci ve ikinci kesitte çoğunlukla düşük olarak hesaplanan S-oranı bu iki kesitte üçüncü kesite oranla daha yüksek oranda yüksek koersiviteli manyetik minerallerin olduğunu göstermektedir. Yüksek HIRM değerleri de bu durumu desteklemektedir. Üçüncü kesitte elde edilen tane boyu analizleri bu kesit boyunca kil içeriğinin diğer iki kesite göre önemli derecede düşük olduğunu buna karşılık, kum içeriğinin en yüksek bu kesitte bulunduğunu göstermektedir. Diğer iki kesite oranla, üçüncü kesitte elde edilen düşük manyetik duyarlılık ve kalıntı mıknastıslanma şiddeti tane boyu analizi ile de desteklenen düşük kil içeriği ile ilişkilendirilmiştir. OSL analizlerinde çapraz tabakalı eolinitin hemen altında yer alan paleosol olan birinci kesitin yaşı 121.3±7.66 bin yıl, yine paleosol olan ikinci kesitin yaşı 54.94±3.77 bin yıl ve tamamı eolinitten oluşan üçüncü kesitin yaşı 139.1±22.46 bin yıl olarak belirlenmiştir. Birinci ve üçüncü kesitlerin denizel izotopik evre DİE 5, ikinci kesitin ise DİE 3'e karşılık geldiği görülmüştür. Bu veriler sahada buzullararası dönemde (DİE 5) kumul oluşumuna uygun iklim şartlarına sahip olduğunu göstermektedir. İkinci kesitin oluştuğu DİE 3'te yani 80 bin yıl önce başlayan buzul döneminin ortalarında bölgede toprak gelişimi için daha uygun ve kimyasal ayrışma için daha elverişli çevre koşullarının bulunduğuna işaret etmektedir.
-
ÖgeArtemia fecal pellet is an important paleoenvironment indicator in hypersaline lakes : A case study Urmia Lake (NW İran)(Graduate School, 2022)Hypersaline lakes are dynamic sedimentary environments responding change in a complex pattern. The Urmia Lake in NW Iran (Azerbaijan area), is the second-largest hypersaline lake in the world. The lake is a hybrid terrigenous-biochemical sedimentary environment that completely shifted to an almost pure chemical sedimentary environment due to an extreme rapid water level fall in the last decades. Artemia urmiana, as a saline water shrimp, is the only animal living in Urmia Lake. Artemia fecal pellets are the major bio-chemical component of the lake sediments, recording the lake's hydro-chemical variation through time. For paleoclimate reconstruction of the Turkish-Iranian Plateau in the Late Pleistocene-Holocene, based on Artemia fecal pellets characteristics, we studied a 25 m long sediment core collected from the northwestern part of Urmia Lake in 2017. This research uses morphological, mineralogical, textural, biochemical, geochronological, and stable isotopic characteristics of Artemia fecal pellets along with the lithostratigraphy of the core to reconstruct paleoclimate and paleogeography of the lake in the Late Pleistocene-Holocene. In Urmia Lake sediments, fecal pellets are capsule shaped grains in silt to medium sand size. The frequency, size, shape, colour and surface morphology of fecal pellets were studied using a binocular, polarizing and scanning electron microscopes on 140 sediment sub-samples. Sub-samples were collected according to facies variations along the studied core. Correlations of sedimentary units with fecal pellets variations along the core we classified five lake level stages based on fecal pellets frequency and characteristics variation: Lake-level falling stage (2500-1472 cm depth) is mainly composed of coated grains, reworked shell fragments and diagenetic sulfate minerals with a minor amount of brownish broken fecal pellets; Lake-level low stand stage with lake floor exposure (1471-816 cm depth) has black, orange, and brown pellets, rounded diagenetic gypsum minerals with volcanic lithics and glasses admixed; Lake-level rising stage (815-611 cm depth) is dominated by sulfate minerals and the absence of pellets; Lake-level high stand (610-320 cm depth) is dominated by fresh cream-coloured pellets; and lake-level falling towards drying out stage (319-0 cm depth) is composed of evaporite minerals as a salt crust on lake floor. The radiocarbon ages of fecal pellets indicate that the 25 m lake sediment cover ~ last 50 kyr with some glacial and interglacial periods. The age-depth model indicates different sedimentation rate in different depth which are consistent with our identified sedimentary facies. The oxygen and carbon isotopic data variation along the core exhibit deeper part of the core is more dry and cold climate (glacial period) and the upper core is more humid climate (interglacial period). Overall, the stable oxygen and carbon isotopic composition are in agreement with determined sediment facies and lake level fluctuations.
-
ÖgeGeochemical characterization of the metabasic rocks in the lower karakaya complex (Western pontides)(Graduate School, 2024-07-05)The Karakaya Complex covers extensive areas in the Sakarya Zone and is subdivided into two units such as the Lower Karakaya and Upper Karakaya complexes. The Upper Karakaya Complex is a strongly deformed, unmetamorphosed chaotic unit made up mainly of basic volcanic and volcanoclastic rocks, arkosic sandstone and limestone. The Lower Karakaya Complex comprises greenschist- to albite-epidote-amphibolite–facies metabasite, phyllite, marble, and minor serpentinite and metachert with locally preserved slices of blueschist and eclogite. There are mainly two opposite views on the formation setting of the Karakaya Complex such as (i) a back-arc rift basin that formed due to the southward subduction of the Paleotethys beneath the northern margin of Gondwana during the Late Triassic, or (ii) a subduction-accretion complex that formed to the southern margin of Eurasia by northward subduction of the Paleotethys during Late Triassic. The purpose of this study is twofold. The first purpose is to map the part of the Lower Karakaya Complex cropping out between Bilecik and Bozüyük towns (the Bozüyük Metamorphic Rocks) at the scale of 1/25.000 and to determine the rock assemblage and their mineral parageneses. The second purpose is to constrain the geochemical characteristics of the metabasic rocks in the Lower Karakaya Complex cropping out in areas such as Bandırma, Bursa, and Bilecik to understand their geodynamic formation setting. The Bozüyük Metamorphic Rocks comprise blueschist- and greenschist-facies rock assemblages involving metabasite, phyllite, marble and, minor serpentinite. The greenschist-facies metamorphism is retrograde with respect to epidote blueschist-facies, suggesting formation in a subduction zone. The age of the metamorphism is constrained as ≥ 200 Ma (Late Triassic) by 40Ar-39Ar stepwise dating of phengite. This age value in conjunction with Ar-Ar phengite data in the literature (201-215 Ma) suggests that a significant part of the Lower Karakaya Complex in the western Pontides, 30 km by 230 km, extending from Bandırma to the north of Eskişehir formed during the latest Triassic. About 80 vol.% of the metabasic rock in the Lower Karakaya Complex cropping out between the Bandırma to the north of Eskişehir show anorogenic alkaline to tholeiitic affinity similar to ocean island basalts (OIBs). About 10 vol.% of the metabasic rocks within the serpentinite slivers, interpreted as ophiolite fragments, are characterized by enriched mid-ocean ridge basalt (E-MORB) signature. Nearly 5 vol.% of the metabasite samples show normal mid-ocean ridge basalt (N-MORB) affinity, and the remaining metabasites are island-arc tholeiite (IAT). All these geochemical features conclusively demonstrate that the overwhelming part of accreted material originated in seamounts and the remaining part from related oceanic lithosphere (enriched and normal MORBs) and supra-subduction zone oceanic setting.
-
Öge27 Eylül 2021 Girit depremi ve artçıları için derin öğrenmeye dayalı detaylı sismik kataloğun oluşturulması(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-06-26)Helen Dalma Batma Zonu ve Girit'de son yıllarda arka arkaya 6 ve üzeri büyüklüklerde depremlerin sık olmuş olması bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. 27 Eylül 2021'de adada meydana gelen Mw 6.0 büyüklüğündeki depremi ve sonrasındaki artçıları incelemek amacıyla bir katalog oluşturulmaya karar verilmiştir. Girit Adası ve Helen Dalma Batma Zonu çevresinde 26 Eylül 2021 ve 31 Ocak 2022 tarihleri aralığında gerçekleşen depremler için derin öğrenmeye dayalı bir dedektör ve faz seçici olan EQTransformer ve kaynak konumu için faz tespitlerinin tutarlılığına dayanan bir kod olan REAL kullanılarak hassas bir deprem kataloğu oluşturulmuştur. Sismolojide sismik aktiviteyi izlemek için pek çok adım kullanılır. Geçmişte manuel olarak gerçekleştirilen bu adımlar günümüzde faz gelişlerini tespit etmek için tasarlanan algoritmalarla otomatik olarak gerçekleştirilmektedir. Sürekli sismik veriler içinde sismik olayın başlangıç zamanını tanıma, P ve S dalgalarının varış zamanını belirleme sismolojide çok önemlidir ve veri kümelerinin çok büyük olması sismolojiyi derin öğrenme uygulamalarına çok elverişli hale getirir. 27 Eylül 2021'de Girit adasında Arkalochori yakınlarında ada içinde aletsel dönemde kaydedilmiş en büyük deprem meydana geldi. Aletsel büyüklüğü Mw 6.0 olan ve adadaki normal faylardan Kastelli Fayı yakınlarında meydana gelen deprem 1 ölüme ve adada hasara neden oldu. Ana şoku aynı gün içinde 4 ve üzeri büyüklükte birçok artçı şok takip etti. Ertesi gün 5.3 Mw büyüklüğünde en büyük artçı şok yaşandı ve ilk birkaç gün yüzlerce deprem meydana geldi. Bu çalışmada daha ayrıntılı bir katalog oluşturmak ve dolayısıyla artçı depremleri daha detaylı tesbit etmek amacıyla ada ve çevresinde yer alan Hellenic Unified Seismological Network'e ait HC, HI, HL, HT ve GE ağlarına ait yedisi ivmeölçer, biri kısa periyot ve yirmi geniş bant olmak üzere toplamda yirmi sekiz istasyondan gelen sürekli dalga formlu MiniSEED formatında olan veriler için derin sinir ağı temelli yapay zeka tabanlı bir deprem sinyali dedektörü ve P ve S faz seçici olan EQTransformer kullanıldı. Bu işlemden sonra ise REAL (Rapid Earthquake Association and Location) ile daha önceden EQTransformer ile seçilmiş olan P ve S fazları birbirleriyle ilişkilendirilerek depremler tesbit edildi. Girit'e ait 1 boyutlu hız modeli ile bu tesbit edilen depremlerin yerleri Hypocenter programı ile konumlandırıldı. Sonrasında depremlerin lokal büyüklükleri (ML) hesaplandı ve böylece 23°-28.5° boylam; 34.5°-36.5° enlemlerini kapsayan 128 günlük bir katalog oluşturuldu. Böylelikle NOA ve ISC kataloglarına göre çok daha hassas bir deprem kataloğu elde edildi. Çalışmada EQTransformer ile oluşturulan katalogda 23°-28.5° boylam; 34.5°-36.5° enlemlerini kapsayan 128 günlük zaman aralığında bulunan deprem sayısı 14958'dir. Aynı zaman ve koordinat aralığı için bu sayı NOA kataloğunda 6341, ISC kataloğunda ise 6360'dır. Sonraki tüm kıyaslamalar ISC kataloğu ile yapılmıştır. EQTransformer ile oluşturulan katalog ve ISC kataloğunun ortak olarak bulmuş oldukları deprem sayısı 4004'dür. Yalnızca EQTransformer ile oluşturulmuş olan katalogda bulunan deprem sayısı 10954'dür. Sadece ISC kataloğunda bulunan depremlerin sayısı ise 2356'dır. 2'den küçük depremleri bulmada EQTransformer'ın oldukça başarılı olduğu görülmüştür. EQTransformer ile oluşturulan katalogda 2'den küçük depremlerin sayısı 10724'dür. Bu sayı ISC kataloğu için 3316'dır. Adadaki deprem ve artçılarını incelemek amacıyla EQTransformer ile oluşturulan katalog 34.9°-35.5° enlem ve 24.8°-25.8° aralığında daraltıldı. Bunun sonucunda EQTransformerın bulmuş olduğu deprem sayısı 13325, aynı koordinatlarda ISC kataloğundaki deprem sayısı ise 4818 oldu. Bu depremlerin EQTransformer ile oluşturulan katalogda bulunanların 10035'i 2'den daha küçüktür. ISC kataloğunda ise 4818 depremden 2832'si 2'den küçüktür. 3'den büyük depremlerin her iki katalogda ortak olarak daha kolay yakalanabildiği görülmüştür. Ada içinde her iki katalogda ortak olarak bulunan deprem sayısı ise 3601'dir. Depremlerin derinlik dağılımına baktığımızda ise ağırlıklı olarak 0-10 km'de meydana geldiğini ve ilk 20 km'de olduğunu görürürüz. 27 Eylül 2021'de saat 6:17'de meydana gelen Girit adasındaki deprem çözülen odak mekanizma sonuçlarına göre 25.25° boylam ve 35.18° enleminde, 4.1 km derinlikte, doğrultusu 229°, eğimi 43° ve atım açısı -73° bulunmuştur. Buna göre diğer çalışmalara benzer olarak Kastelli Fayı'nın Avli segmentinde Heraklion-Messara Havzasının yönelimine benzer olarak GGB-KD-GB-KD gidişli, neredeyse doğrultu atımlı normal fay olduğu sonucuna varılır. Bulunan sismisite dağılımı ile fayın yönelimi benzerlik göstermektedir. Böylelikle daha hassas bir deprem kataloğu oluşturulmuş ve ada içindeki ilk gün ve sonraki gün olan bazı depremlerin odak mekanizma çözümleri yapılmıştır.