LEE- Endüstri Ürünleri Tasarımı Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Son Başvurular
1 - 5 / 16
-
ÖgeBridging the GAP between product and user: A design framework to establish a free relationship with tehnology(Graduate School, 2023-07-17)In a world dominated by technology, the way we interact with products and built environment has a significant impact on our lifestyle, mental health, social interactions, and more fundamentally our relationship with nature. The thesis "Bridging the GAP Between Product and User: A Design Framework to Establish a Free Relationship with Technology" acknowledges this impact and seeks to enhance the quality of human life by suggesting ways of bridging the GAP between product and user. A fundamental assumption in this work is that design can influence our behavior, our habits, and the very fabric of our society. When a product is designed thoughtfully, it not only serves a functional purpose but also cultivates a more virtuous life. This involves designs that promote wellbeing, facilitate meaningful relationships, encourage sustainable practices, and foster gratitude towards nature's gifts. The core argument of the thesis calls for a transformation in our understanding and interaction with technology, shifting from an instrumental view towards acknowledging it as "techne-logos". The essence of this argument is the necessity for a design framework that nurtures a more organic, holistic, and interconnected interaction with technology, thereby bridging the GAP between users and products. This shift is paramount in an era where technology is an integral part of our daily lives and not merely a luxury or a tool. It permeates every facet of our existence, from communication and work to education, entertainment, and healthcare. Seeing technology as "techne-logos" invites us to consider it not merely as an instrument, but as a combination of art, craft, and understanding. It is about recognizing technology as an embodiment of human creativity and rationality that intertwines with our lives. In this perspective, technology becomes an extension of human intent, a harmonious interaction that enhances human capacities, and an avenue for expressing human values and aspirations. It allows for a symbiotic relationship where we shape technology, and technology shapes us, in a cycle that promotes growth, understanding, and a higher quality of life. This transformative view of technology, as proposed in this thesis, encourages us to reconsider our relationship with technology and nature, thus opening new pathways for a more integrated and humane technological future. Recognizing and respecting nature's offerings forms an integral part of leading a virtuous life. Our position here is to elevate design beyond mere materialistic goals – utilizing sustainable materials or reducing waste – and deeply permeating in the very ontology of the design process, embodying a more profound, phenomenological understanding of our relationship with nature. This thesis emphasizes the importance of 'being-in-the-world' and our interconnectedness with our environment. We argue that recognizing our existence is not separate from nature, but deeply rooted within it, helps us understanding and integrating nature into our design process. This may transform design into a reflective process where the design itself mirrors the rhythm of nature, where design learns from nature's efficiency, resilience, and interconnectedness, where encourages us to empathetically understand nature, not as an object to be used, but as a partner to co-exist with. In this regard, the design framework presented in the thesis seeks to bridge the GAP between products and users. It aims to foster a more holistic, symbiotic, and empathetic relationship with technology and nature. It incorporates various contemporary initiations towards this end which respect human dignity, nature's bounty, and the wider ecological system including design approaches and methodological tools. The objective is not just to create functional and efficient products, but to enable a harmonious relationship between users, products, and nature. Chapter 1 sets the stage by presenting the purpose, significance, scope, and limitations of the study. The thesis is driven by the necessity to comprehend the current relationship between products and users and to develop a holistic framework that encourages a more symbiotic connection. The research design is outlined to elucidate the study's trajectory, and the research objectives and questions emphasize on exploring, understanding, and bridging the GAP between product and user. In Chapter 2, a comprehensive literature research is presented to explore the concept of the "GAP". By discussing cognitive, behavioral, and embodied approaches, the study investigates various aspects of product-user relations. This chapter reveals that this GAP is a complex product of Cartesian dichotomies, instrumentalization of technology, and linear models of innovation, all of which have influenced the evolution of products from hand-crafted items to the current era of digital products. It also explores the conceptual positioning of the product and user, shedding light on how the 'blackbox' nature of finished products and the passive persona of users contribute to the GAP. Furthermore, the chapter scrutinizes the role of the market as a reckless organizer of complex networks of relations, leading to a widening of this GAP. The chapter then moves towards strategies and approaches for bridging the GAP. It explores contemporary design approaches like inclusive and user-centered design, sustainable and ethical design, and innovative design strategies. Further, it delves into user-driven innovation and development strategies such as the Prosumer/Prosumption strategy, social innovation, and responsible innovation. This segment also includes a discussion on education and empowerment strategies like promoting digital citizenship and lifelong learning, community-driven development, policy and regulation for sustainable development, and interdisciplinary collaboration for sustainability. The chapter concludes with a discussion on Heidegger's philosophy and its implications for design emphasizing that Heidegger's philosophy forms the backbone of the HOOME design framework proposed in this thesis. Chapter 3 presents the research methodology of the study. The strategy of the study is outlined, along with the theory construction method. The crux of the thesis, a new design framework titled "Holistic Overarching Design Framework from Ontology to Methodology – HOOME" is introduced. Its layered structure and dimensions are explained in detail, including its ontological layers (Being and Understanding) and methodological layers (Constructing and Sustaining). HOOME Design Framework aims to facilitate a free relationship with technology, free from the constraints of traditional industrial methods, and to allow the realization of alternative technological possibilities. This is demonstrated through its application in several industrial design studio projects. Each project's design process and outcomes are analyzed, providing practical insight into the implementation of the framework. The evaluation of the proposed framework's effectiveness forms a crucial part of the study. This was achieved through a two-stage expert evaluation process, applying both binary and Likert scale evaluations. Chapter 4 presents results and discusses the expert evaluation of the HOOME framework and its applications in the design projects, providing a thorough breakdown of the results from two stages of expert evaluation, both for individual projects and for the overall design process and framework. The rich dataset revelaed by the expert evaluation validates the effectiveness of the HOOME Design Framework and demonstrates its potential in addressing the GAP between product and user in design. Chapter 5 concludes the thesis, encapsulating the research journey and underlining the implications of the study. How the study contributes to current design knowledge, shedding light on the existing GAP between products and users and proposing a novel, holistic, overarching design framework to bridge this GAP is presented. The HOOME framework, in essence, is argued to redefine the user-product relationship, laying a foundation for more user-centric, ethical, sustainable, and responsible product design and use. Through this comprehensive journey, the thesis calls for a reorientation of our perspective towards product design and user interaction. By developing a holistic framework, it provides a robust platform to bridge the GAP between users and technology, fundamentally shifting the way we interact with and perceive technology in our everyday lives.
-
ÖgeBeden ürün diyaloğu: Beden odaklı analiz ve tasarımda yeni olanaklar(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-10-13)Bu çalışma kapsamında endüstrinin ve endüstrinin ürettiği ürünlerin kullanıcı bedeni ile kurdukları ilişki beden odağı üzerinden incelenecektir. Çalışma kapsamında endüstriyel ürünlerin beden deneyiminin analiz edilmesi, bu analize dair veriler oluşturmak ve bu verileri yazılı ve görsel kayıtlar ile elde etmek çalışmanın temel motivasyonudur. Çalışma kapsamında kullanıcıların endüstriyel ürünlere dair beden deneyimini incelemek ve bu deneyimi kayıt altına almak hedeflenmiştir. Bu hedef ile tasarım literatürüne ürün kullanıcı ilişkileri, kullanıcı deneyimi ve ürün tasarım süreci açılarından beden odaklı bir inceleme ile katkı sunulacaktır. Böylelikle araştırma tasarım alan yazını bakımından nesne ve beden arasında var olan diyalog biçimlerini ve ortak fiziksel alanı yeniden değerlendirilebilme, yoruma açabilme olanağını da işaret eder. Çalışma endüstrinin ürettiği ürünlerin insan bedeni ile kurduğu fiziksel diyaloğun analizini araştırma amacındadır. Bu amaçla temsilci olarak belirlenen nesne kümeleri üzerinden nesne ve beden diyalog olasılıklarının araştırılmasını hedefler. Çalışmanın hedeflediği araştırmanın amacı birinci yönü tasarım ürünlerinin kullanıcı bedeni ile kurduğu diyaloğun beden odaklı bir bakış ile analizi iken, ikinci yönü kullanıcı bedeni ile diyalog halinde olan endüstri ürünlerinin beden diyaloğunun analizidir. Her iki analizin de çalışmaya katkıları alan literatürü bakımından farklı değerleri işaret eder. Beden odaklı bir analiz kullanıcı bedenine dair alanı sorgulama, tartışmaya açma ve yeniden yorumlama imkânı sunarken, endüstri ürünlerinin kullanıcı bedeni ile kurduğu diyaloğu analiz etmek geleceğe dair yeni tasarım ürünlerinde yeni tasarım kriterlerinin aranmasına, kurgulanmasına imkân sağlar. Kullanıcı bedeni ile endüstriyel ürün arasında kurulan diyaloğun beden odağı ile analiz edilmesi, söz konusu diyaloğun geliştirilebilmesi, değiştirilebilmesi ve bu sayede yeni nesil ürünlerin tasarım biçiminin, kullanım pratiklerinin ve ürün dilinin güncellenmesine olanak sağlama potansiyeli taşır. Ürün tasarımında kullanıcıların Beden deneyiminin örtük bir veriden açık ve okunması kolay bir veriye aktarılmış olması tasarımcıya nesneye dair beden deneyimi yakalama ve yeniden kurgulama imkanını sunar. Bu olanak farklı amaç ve farklı kullanım pratiklerine ait nesnelere tasarım yoluyla yeni beden deneyimleri atayabilme potansiyelidir. Ürünlere dair beden deneyimini bir diyalog olarak yakalamak ve verilerle tartışmaya sunmak bu deneyimi yeniden kurgulayabilme imkanını da yoruma açar. Tasarım nesnelerinin beden ile çalışma biçimlerini, beden ile ortak kullandıkları alanı, temas yüzeylerini ve eylem pratiklerini araştırarak bu pratikleri diyalog biçimi olarak diyagramlar ile ortaya çıkaran çalışma, endüstriyel tasarım disiplini içerisinde beden ve nesne iletişimi /etkileşimini tartışmaya açmak hedefindedir. Çalışma bu amaçla beden odaklı bir araştırma yürüterek ürünlerin beden ile çalışma biçimlerini dört diyalog alanı altında tartışmaya sunar. Araştırmanın yöntem çoklu nitel verilerin analiz edilmesine olanak sağlayan beden haritalama yöntemidir. Beden haritalama kullanıcıların beden deneyimlerini nicel veriler olarak yoruma açmaya imkân sağlayan beden deneyimi odaklı bir araştırma yöntemidir. Belirtilen dört diyalog alanı içerisine atanan sekizer temsilci nesne olmak üzere deney içerisinde toplam otuziki temsilci nesne kullanılmıştır. Ek olarak literatür içerisinden kullanımına karar verilen onaltı beden parçası seçilerek araştırma seti içerisine eklenmiştir. Temsilci nesne ve beden parçalarının çoklu eşleştirilmesine dayalı bir test tasarlanarak uzman kullanıcıların katılımı ile araştırma yürütülmüştür. Araştırma belirtilen ürünlerin kullanıcı bedeni ile kurdukları diyaloğun adört diyalog alanını ve atanan temsilci nesnelerin sağlamasını yaparak diyalog kavramının tartışmaya sunulmasını hedefler. Elde edilen bulgular bar grafikler ve radar diyagramlar ile görselleştirilerek analiz edilmiştir. Sonuç olarak çalışmanın ortaya koyduğu diyagramlar tezin hipotezi olan kullanıcı bedeni ve tasarım ürünü diyaloğunun dört ana grupta incelenebileceği fikrini verilerle görünür kılmıştır. Elde edilen verilere göre beden ve ürün arasındaki diyalog beden ile bütün, beden işlevinden bağımsız, beden ile işlevlenen ve bedenin devamında başlıkları altında özetlenen gruplara indirgenebilir. Bu indirgeme beden ve ürün diyaloğunu incelemek, tartışmak ve yeniden yorumlamak adına çeşitli okumalara imkân sağlamıştır.
-
ÖgeÜrün tasarımında biyofilik boyutlar ve kullanıcıtercihleri ile ilişkisi(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-06-17)Ürünlerin kullanıcı tercihi üzerindeki etkilerinin belirlenmesi endüstriyel tasarımcılar için büyük öneme sahiptir. Bu tez çalışması, kullanıcı tercihleri üzerinde etkili olabilecek birçok faktörden birisinin de ürünün biyofilik karakteri olabileceği üzerine temellenmiştir. Öte yandan, ürünlerin biyofilik özelliklerini betimleyen bir çalışmaya literatürde rastlanmamıştır. Ürünlerin biyofilik karakterini tanımlayamadan biyofilinin kullanıcı tercihlerine etkisini ölçmek de mümkün görünmemektedir. Bu bakımdan, sunulan çalışmanın amaçları ürün kullanım tercihleri bağlamında biyofilik boyutların neler olduğunun belirlenmesi ve bu boyutların kullanıcı tercihi üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Bu doğrultuda tezin araştırma sorusu "Bir ürünün biyofilik olarak betimlenmesinde rol oynayan boyutlar nelerdir? Ürünlerin biyofilik boyutlarının kullanıcıların ürün kullanım tercihleri üzerinde nasıl bir etkisi vardır?" olarak belirlenmiştir. Biyofili hipotezi canlıların doğaya, diğer canlılara ve canlılık ifade eden süreçlere karşı doğuştan gelen bir eğilimi olduğunu öne sürer. Bu eğilim, Seyirlik ve Sığınak Teorisi, Savan Hipotezi, Habitat Seçim Teorisi, Dikkat Onarım Teorisi ve doğanın fraktal yapısı gibi yaklaşımlara da konu edilmiş; çevresel psikoloji ve evrimsel psikoloji bağlamında da ele alınmıştır. Biyofilik eğilimin insanların günümüz tercihlerinde örtük veya açık biçimde etkili olduğunu gösteren ve doğrulayan çalışmalar mevcuttur. Yoğunlukla mimari ve kentsel tasarım alanlarında olmak üzere, bu eğilimin temel alındığı biyofilik tasarım yaklaşımı gittikçe yaygınlaşmaktadır. Doğanın sağaltıcı ve onarıcı etkisini ve biyofilik eğilimleri temel alarak yapılı çevrenin olumsuz etkilerini azaltmayı veya tersine çevirmeyi hedefleyen biyofilik tasarımın çevre tasarımındaki genişleyen alanı düşünüldüğünde, çevrenin önemli bileşenleri olan ürünler ile ilgili biyofilik eğilimleri konu alan bir çalışmaya duyulan ihtiyaç da daha görünür hale gelmektedir. Çalışmaya başlarken, biyofilinin üründe aranabileceği boyutlar belirlenerek hipotetik bir biyofilik ürün tanımı yapılmıştır. Ürünlere ilişkin zihinsel temsillerin oluşturulması bireyin içinde yaşadığı mekana uyumu açısından önemlidir. Öte yandan, bu zihinsel temsiller, tümüyle keyfi bir kriter temelinde olmaktan çok, nesnelerin sahip oldukları nitelikleri kategorileyen bir dizi boyut marifetiyle gerçekleşir. İlgili literatür incelendiğinde nesnelere ilişkin değerlendirmelerin anlamsal, biçimsel, duyusal, işlevsel, malzeme, psikolojik ve tutum özellikleri olmak üzere 7 boyut çevresinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu sebeple, tez çalışmasında biyofilik veya biyofilik olmayan biçiminde ikili bir değerlendirme yerine, ürünleri çok boyutlu biçimde ele almak tercih edilmiştir. Böylece çalışma, iki temel aşamada gerçekleşecek bir yapıda kurgulanmıştır: birinci aşamada, ürünün biyofilik boyutlarının araştırılıp hipotetik biyofilik ürün tanımının doğrulamasının yapılması amaçlanmıştır; ikinci aşamada ise ilk aşamada elde edilen biyofilik ürün boyutlarının kullanıcı tercihleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır.
-
ÖgeGiyilebilir teknolojilerde kullanıcı deneyimi: Giyme biçimleri üzerine karşılaştırmalı bir analiz(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023-05-11)Giyilebilir teknolojiler, bilgisayar ve elektronik teknolojilerindeki son yıllarda yaşanan gelişmeler ile ortaya çıkan bir kavramdır. Günümüzde ise artık giyilebilir teknolojiler ile hayatımızın birçok alanında karşılaşmaktayız. Sağlık, iyi yaşam, spor ve eğlence gibi birçok alanda ürünler hayatımıza dahil olmaktadır. Giyilebilir teknoloji alanında hem akademik hem de sektörel birçok araştırma ve gelişme gerçekleşmektedir. Bu araştırma ve geliştirmeler biyoloji, fizyoloji, tıp, malzeme bilimleri, bilgisayar, tekstil, moda, tasarım, elektronik ve mühendislik gibi alanları kapsayan disiplinlerarası süreçtir. Bu gelişmeler sonucunda ise birçok farklı formda giyilebilir teknoloji ürünü üretilmektedir. En bilinen örnekler akıllı saatler, akıllı bileklikler, akıllı gözlükler olsa da bu ürünler haricinde aksesuar, tekstil, dövme (yamalanabilir) ve implant olarak tasarlanan farklı birçok ürün de mevcuttur. Zamansal olarak giyilebilir teknoloji ürünlerini incelediğimizde de aksesuar olarak takılabilen ürünlerden zamanla giyilebilen, yamalanabilen ve implante edilebilen giyilebilir teknoloji ürünlerine doğru bir ilerleme gözlemlenmektedir. Giyilebilir teknolojiler üzerine yapılan çalışmalar giyilebilir teknolojilerin gelecek yıllarda ürün çeşitliliğin, satış rakamlarının, kullanım oranlarının hızla artacağını göstermektedir. Hayatımızda çok daha fazla yer alacak olan bu giyilebilir teknolojilerin için ise en büyük sorun kullanıcıların ürün terk etme süresidir. Yapılan çalışmalar göstermektedir ki giyilebilir teknoloji kullanıcıları ürünleri kullanmayı kısa bir sürede bırakmaktadırlar. Bu yüksek terk etme oranının en önemli nedenlerinden birisi de olumsuz kullanıcı deneyimleridir. Özellikle vücudumuza temas etmekte olan ve uzun süreler kullanılan bu ürünler için kullanıcı deneyimi dikkate alınarak tasarımlar gerçekleştirilmelidir. Kullanıcı deneyimi, bir ürün, sistem veya hizmet ile kullanıcı arasında bir bağlam çerçevesinde gerçekleşen algı ve tepkilerdir. Ürün, kullanıcı ve bağlam olarak bu üç bileşenin haricinde kullanıcı deneyimini etkileyen bir diğer önemli etkende zamandır. Kullanıcı deneyimi zaman içerisinde değişmekte ve gelişmektedir. Bu süreç kullanıcının ürün kullanımından önce sahip olduğu ihtiyaç ve beklentileri ile başlamakta ve kullanım anında yaşadığı deneyimler ve kullanım sonrasında ürün hakkında oluşturduğu düşünceler olarak devam etmektedir. Bu nedenle ürün kullanıcı deneyimi araştırmalarında uzun süreli araştırmalar hem gerekli hem de oldukça zordur. Kullanıcı deneyiminin niteliklerini incelendiğinde ise kullanıcı deneyiminin verimlilik, kullanılabilirlik, yararlılık gibi araçsal olan pragmatik özelliklerinin yanı sıra duygular, zevk, memnuniyet gibi öznel olan hedonik özelliklere sahip oldukları görülmektedir. Giyilebilir teknolojilerde yaşanmakta olan evrimsel süreç dikkate alındığında bu tez çalışmasında giyilebilir teknolojilerdeki yüksek terk etme problemi kullanıcı deneyimi çerçevesinde ele alınacaktır. Gerçekleştirilecek olan bu araştırmada aksesuar temelli giyilebilir teknolojiler ve tekstil temelli giyilebilir teknolojilerin kullanıcı deneyimi karşılaştırılması amaçlanmaktadır. Bu karşılaştırma sonucunda ise giyilebilir teknolojiler olumlu ve olumsuz deneyimler olarak kullanıcı deneyiminin zamansallığı ve kullanıcı deneyiminde pragmatik ve hedonik nitelikler olarak tartışılacaktır. Bu tartışma sonucunda ise giyilebilir teknolojilerdeki uzun süreli kullanılmama problemleri tasarım açısından incelenecektir. Bu hedefler doğrultusunda araştırma yöntemi olarak nitel ve nicel yöntemler birlikte kurgulanarak karma araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Bu tez çalışması için planlanan araştırma yöntemi üç aşamadan oluşmaktadır. Bu üç aşama giyilebilir teknolojilerde kullanım öncesi, kullanım anı ve kullanım sonrası deneyimleri araştırmak olarak kurgulanmıştır.
-
ÖgeTasarım alanının yerel bilgiyle ilişkisi: Karşıyaka köyü'ndeki iş birliğine dayalı dokuma uygulamasından öğrenmek(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-02-17)Bu tez, tasarımın yerel ile olan ilişkisini yerelden öğrenme şeklinde yeniden formüle ederek bunu Karşıyaka Köyü'ndeki dokuma uygulaması üzerinden anlamayı, belgelemeyi ve elde ettiği bilgiyi tasarım alanına aktarmanın olanaklarını araştırmayı amaçlamaktadır. Bunun için tezde üç ana parçadan oluşan bir yapı kurgulanmıştır. İlk bölümde tasarım disiplininin yerel bağlam ile ilişkisi meselesi tarihsel kökenleriyle literatürde ele alındığı şekliyle tartışılmıştır. İkinci bölümde tasarımda yerel bilgi konusu irdelenmiş ve tasarımda epistemolojik çeşitliliği sağlamanın yöntemleri aranmıştır. Son bölümde ise Karşıyaka Köyü'ndeki dokuma uygulamasının oluş, akış, işleyiş, aktarılış yolları ve biçimleri katılımcı gözlem yoluyla not edilmiştir. Dolayısıyla Karşıyaka dokuma uygulaması üzerinden yereldeki insanların nasıl bildiği ve ürettiği ve bu biçimlerin tasarım yapma ve bilme kanallarına nasıl dönüştürülebileceği konuları, bu tezin temel sorularını oluşturmaktadır.