FBE- Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği Lisansüstü Programı - Doktora
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Gözat
Konu "clay" ile FBE- Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği Lisansüstü Programı - Doktora'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeYanal Şişme Basıncının Belirlenmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011-09-23) Özalp, Hüsnü Korhan ; Sağlamer, Ahmet ; 413834 ; Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği ; GeotechnicsŞişen zeminler, ıslandıkları zaman hacimlerini arttıran zeminler olarak tanımlanırlar. Şişen zemin tabakaları üzerine veya içerisine inşa edilen yapılarda, zemin tabakalarının su muhtevasındaki değişime bağlı olarak gelişen şişme davranışı etkisinde büyük problemler ile karşılaşıldığı bilinmektedir. Şişme basıncına yönelik araştırmalarda genel olarak şişme potansiyeline sahip zemin tabaklarından düşey yönde etkiyen şişme basıncı araştırılmıştır. Oysaki şişen zeminler, hacimlerini düşey ve yatay yönde şişerek genişletirler. Yanal şişme basıncının belirlenmesinin kaçınılmaz hale gelmesi, üç eksenli şişme basıncı deneylerinin gelişimini beraberinde getirmiştir. En çok bilinen yanal şişme basıncı ölçme yöntemlerinden bir tanesi, ilk olarak Komornik ve Zeitlen (1965) tarafından geliştirilen ince cidarlı ödometre halkası kullanılarak yapılan üç eksenli şişme basıncı deneyleridir. Bu yöntemde kullanılan test cihazı çeşitli araştırmacılar tarafından geliştirilerek günümüze kadar gelmiştir. Bu çalışmanın çıkış noktası, derin temel kazılarının yapılabilmesi için inşa edilen iksa sistemlerine veya tünellere etkiyen şişme basıncının araştırılmasıdır. Çalışma kapsamında, şişme basıncının derinlikle değişimi ve kaplama rijitliği ile değişimi araştırılmıştır. Bu çalışma için, şişme basıncı ölçen, inceltilmiş ödometre halkasına sahip cihaz geliştirilmiş ve yeniden üretilmiştir. Ofer (1981) tarafından geliştirilen cihazdan farklı basınç hücresinde hava basıncı yerine hidrolik basınç kullanılmıştır. Ödometre halkasının etrafına eklenen basınç hücresi sayesinde, numunenin yanal şişmesi engellenerek, sabit hacimde şişme basıncının ölçülmesi mümkün hale gelmiştir. Buna ilave olarak, inceltilmiş çelik halkaya yerleştirilen üç adet srain gauge çeyrek köprü devresi ile bağlanmış ve her bir strain gauge bağımsız ölçü alabilir duruma getirilmiştir. Böylelikle numunenin yatay eksende anizotropik şişme davranışı incelenebilmiştir. Geliştirilen ekipman ile kompakte edilmiş kil numuneleri üzerinde çok sayıda deney yapılmıştır. Çalışmanın sırasında, karşılaştırılabilir sonuçlara ulaşmak amacıyla, birden fazla test yöntemi izlenmiştir. Böylelikle, çalışma kapsamında yapılan testlerden elde edilen sonuçlar, hem kendi içinde hem de önceki çalışmalardan elde edilmiş sonuçlar ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. İlk olarak, önceki çalışmalarda izlenen yöntem takip edilmiş ve yapılan testlerden elde edilen şişme basıncı dağılımları, diğer araştırmacıların elde ettiği sonuçlar ile birlikte ele alınarak, geliştirilen ve bu çalışma için üretilen aletin güvenirliliği doğrulanmıştır. Devamında yapılan şişme basıncı deneyleri ile inceltilmiş ödometre ringine eklenen basınç hücresinin katkısı incelenmiştir. Çeşitli yöntemler takip edilerek yapılan şişme basıncı deneylerinin sonucunda, hücre basıncını otomatik olarak tetikleyen bir ekipmanın gerçek anlamda sabit hacimli şişme basıncı deneyi yapmak için kaçınılmaz bir zorunluluk olduğu görülmüştür. Otomatik tetiklemeye sahip bir test cihazı olmadığı, bu çalışma kapsamında kullanılana benzer ekipmanlarla yapılan şişme basıncı deneylerinde, numunenin yanal şişme basıncını belirlemek üzere, Fourie (1989) tarafından tavsiye edilen “Denge Yöntemi” ile şişme basıncı deneyleri yapılmasının, genleşmeye bağlı ferahlama etkisinden dolayı yapılacak ölçüm hatalarının önlenmesi açısından faydalı olacağı görülmüştür.