(Fen Bilimleri Enstitüsü,
)
Esen, Ayşegül; Aksoy, H.ayşe; Kimya Mühendisliği; Chemical Engineering
Yağ asidi esterleri, kimya sanayinde büyük bir öneme sahiptir. Bitkisel yağların alkoliz reaksiyonu sonucu elde edilen yağ asidi alkil esterleri yağ kimyasalları için değerli ara ham maddelerdir. Yağ asitlerinin metil ve etil esterleri ise dizel yakıtına alternatif oluşturmaktadırlar. Bu nedenle, günümüzde özellikle bitkisel yağların enzimatik alkolizi konusunda yapılan çalışmalar, sağladıkları birçok avantaj nedeniyle büyük bir önem taşımaktadırlar. Bu çalışmada, Türkiye kökenli fındık yağının, metanol ile çözücü ortamındaki enzimatik alkoliz reaksiyonu incelenmiştir. Bu amaçla, öncelikle alkoliz reaksiyonunda en etkin olan ticari lipaz belirlenmiş, daha sonra da alkoliz reaksiyonuna etki eden silika jel/yağ ağırlık oranı, enzim/yağ ağırlık oranı, alkol/yağ mol oranı, sıcaklık gibi çeşitli parametreler ve çözücü etkisi incelenmiştir. İncelenen ticari lipazlar arasında en uygun olanı Mucor miehei orijinli Lipozym IM lipazıdır. Fındık yağı ve metanolün Lipozym IM lipazı varlığında gerçekleştirilen enzimatik alkoliz reaksiyonu için optimum sıcaklık 400C, enzim/yağ ağırlık oranı 0,1, silika jel/yağ ağırlık oranı 0,8, yağ/alkol mol oranı 1/3 olarak saptanmıştır. Bu koşullarda 2 saat sonunda yaklaşık %100 verime ulaşılmıştır. Farklı çözücü ortamlarında yürütülen fındık yağı-metanol enzimatik alkoliz reaksiyonu için n-hekzandan sonra en uygun çözücü ortamının n-heptan olduğu belirlenmiştir.