FBE- Cevher Hazırlama Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/19

Gözat

Yazar "Acarkan, Neşet" ile FBE- Cevher Hazırlama Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Falcon Ayırıcısı İle Kömürden Kükürdün Uzaklaştırılması
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011-03-08) Baştürkcü, Hüseyin ; Acarkan, Neşet ; Cevher ve Kömür Hazırlama ; Mineral and Coal Processing
    Son yıllarda, dünya genelinde çevre kirliliğinin önüne geçilmesi amacıyla uygulanan protokoller ve çıkartılan yasalar, temiz kömür teknolojilerinin önemini arttırmıştır. Kömürden kükürt ve külün uzaklaştırılarak daha temiz bir malzeme elde edilmesi doğrultusunda yeni cihazlar geliştirilmiştir. Bunlardan bir tanesi olan Falcon ayırıcısı ile ülkemiz kömür sahalarından Tunçbilek yöresine ait yüksek kükürt içerikli kömür numunesi ile zenginleştirme deneyleri yapılmıştır. Deneyler kapsamında -212, -106, -74 ve- 38 µm tane boyutlarında deneyler yapılmış ve en uygun tane boyutu -74 µm olarak belirlenmiştir. Sonrasında, numune % 10, 20 ve 30 pülpte katı oranlarının her birinde 50, 100, 200 ve 300 G kuvvetlerinde Falcon ayırıcısına beslenmiştir. Alınan en iyi sonuç, % 30 pülpte katı oranında 300 G olarak tespit edilmiş, sonrasında bu koşullarda daha temiz bir konsantre elde etmek amacıyla kömür numunesi arka arkaya iki defa daha zenginleştirilmiştir. Yapılan deneylerden, Tunçbilek kömür numunesinden Falcon ayırıcısı ile piritik kükürdün % 50 - 60’ının uzaklaştırılabileceği belirlenmiştir.
  • Öge
    Fosforik asitlerden uranyum kazanma olanaklarının araştırılması
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 1999) Girgin, Şeref ; Acarkan, Neşet ; 100550 ; Cevher Hazırlama Mühendisliği ; Mineral Processing Engineering
    Bu çalışma kapsamında; fosfatlı yapay gübre üretiminde kullanılan fosforik asittten uranyum kazanma olanakları araştırılmıştır. Fosforik asit çözeltisinde bulunan uranyumun kazanılması, yükleme ve sıyırma kademelerinden ibaret olan solvent ekstraksiyon işlemiyle gerçekleştirilmiştir. Solvent ekstraksiyon homojen bir sıvı içerisinde bulunan maddelerin birbiri içerisinde çok az çözünen ya da hiç çözünmeyen orijinal çözelti (rafine faz) ve ikinci bir sıvı faz (solvent) arasında dağılmaları prensibine dayanan bir tekniktir. Yükleme kademesi metal iyonlarının rafine fazdan organik faza transferi olarak tammlanmaktadır. Sıyırma kademesi ise yükleme kademesinin tam tersidir. Deneysel çalışmalar 205 mg/1 uranyum konsantrasyonunda^ % 53 P2O5 içerikli fosforik asid numunesi üzerinde yürütülmüştür. Di ( 2- etilhekzil ) fosforik asit (D2EHPA) ile tri-oktil fosfin oksit ( TOPO) sinerjik çifti, uranyumun fosforik asitten ekstraksiyonu amacıyla kullanılmıştır. Yüklü organik çözeltideki uranyumun sıyınlması amacıyla saf H3P04kullamlmıştır. Fosforik aside önişlem olarak, pıhtı oluşturucu katı partiküllerin ve karbon kökenli organik maddelerin uzaklaştırılması amacıyla aktif bentonit ilavesi yapılmıştır. İlave edilen aktif bentonit miktarı 1 g/l olup işlem süresi 30 dakikadır. Uranyum ile ekstraktan arasında kompleks oluşumunun sağlanabilmesi bakımından aside 0.1 g/l sodyum klorat ilave edilerek, uranyumun yükseltgenmesi sağlanmıştır. Deneysel çalışmalarda yükleme kademesi, sıyırma kademesine göre daha kapsamlı olarak incelenmiştir. Yükleme deneylerinde; asit berraklığı, çözelti sıcaklığı, D2EHPA/TOPO oranı, asit konsantrasyonu ve asit/organik (v/v) faz oranının solvent ekstraksiyona etkisi incelenmiştir. Yükleme deneyleri sonucunda, % 15 P2O5 asit konsantrasyonu, İM D2EHPA+O.25M TOPO organik konsantrasyonu, 4/1 faz oranı, 3 dakika karıştırma süresi, 4/1 D2EHPA/TOPO oranı ve 35 °C çözelti sıcaklığı koşullan optimum koşullar olarak seçilmiştir. Yükleme kademe sayışım belirlemek amacıyla, optimum koşullara bağlı kalarak Mc Cabe-Thiele diyagramı çizilmiş ve %98 uranyum kazanma verimine ulaşılması için iki kademe yükleme işleminin yeterli olduğu belirlenmiştir. Sıyırma kademesinde, çözelti sıcaklığı, karıştırma süresi, indirgen madde (metalik demir tozu) miktarı ve asit/organik (v/v) faz oranının yüklü organik solventten EkPOVe transferi üzerindeki etkisi incelenmiştir. Sıyırma deneyleri sonucunda 50°C çözelti sıcaklığı, 10 dakika karıştırma süresi, 10 g/l demir tozu ilavesi ve 10/1 faz oranı, optimum sıyırma koşullan olarak seçilmiştir. Optimum sıyırma koşullanna bağlı olarak çizilen Mc Cabe-Thiele diyagramından % 98 uranyum kazanma verimi ve 2.5 g/l uranyum konsantrasyonunda yüklü asidik çözelti elde edebilmek için dört kademe sıyırma işleminin uygun olduğu belirlenmiştir.
  • Öge
    Kömür Özelliklerinin Kömür-su Karışımlarının Reolojisine Etkisi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Koçak, Erşah ; Acarkan, Neşet ; Cevher ve Kömür Hazırlama ; Mineral and Coal Processing
    Bu çalışmada; kömür yüzey yükü ve kömür yüzeyinin kimyasal madde adsorbsiyonu kapasitesinin ölçümleri, kömür-su karışımlarının, viskozite ölçümleri, değişik ısılarda viskozite ölçümleri, kömür dolgu fraksiyonunun viskoziteye etkisi, çökelme indeksinin viskoziteye etkisi incelenmiş ve kömür-su karışımının akış türü belirlenmiştir. Bu araştırma için üç değişik kalitede ve 19, 35 ve 50 mikron ortalama tane boyutunda Sibirya, Soma ve İstanbul-Ağaçlı bölgesi kömürleri kullanılmıştır. Kömürün ıslanmasını, dağılmasını sağlamak için ve çökelmeyi önlemek için KSK’da kimyasal maddeler kullanılmaktadır. Bu kimyasal maddeler, çözeltinin yüzey gerilimini değiştirerek tanelerin dağılma ve ıslanmasını temin ederler. Bu çalışmada dispersan anyonik madde olarak; PSS (Sodium Polystyrene Sulfonate), Stabilizer madde olarak CMC (Carboxymethyl Cellulose Sodium Salt) kullanılmıştır.
  • Öge
    Kırka Bor İşletmesi Atık Göletlerindeki Sulardan Borun Kazanılması
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Kökkılıç, Ozan ; Acarkan, Neşet ; Cevher ve Kömür Hazırlama ; Mineral and Coal Processing
    Kırka Bor İşletmesi Atık Göletleri’ndeki sulardan borun kazanılması isimli tez çalışması kapsamında, Kırka atık göletlerinden alınan su üzerinde boru kazanmak için, kimyasal çöktürme deneyleri yapılmıştır. Kırka Bor İşletmesi atık göletlerde yaklaşık 6.500.000 m3 su bulunmaktadır. Atık suların 3,9 g/L bor içerdiği saptanmıştır. Öncelikle, sıvıda yüksek konsantrasyonlarda olan borun kimyasal çöktürme yöntemleriyle kazanılmasına çalışılmıştır. Yapılan kimyasal çöktürme deneylerinde çöktürücü reaktif olarak Ca(OH)2 ve MgO kullanılmıştır. Çöktürme deneyleri iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada çöktürücü olarak Ca(OH)2, MgO ve Ca(OH)2+MgO reaktifleri miktarı, başlangıç pH’sı, karıştırma süresi, çökme ve dinlenme süresi gibi etkenlerin boru çöktürmeye etkisi incelenmiştir. İlk aşama kazanma deneylerinde elde edilen optimum sonuç; 20 kg/m3 Ca(OH)2 ilavesi ile 22±2 0C çözelti sıcaklığı, başlangıç pH’sı 6, 4 saat çökme süresinde bor kazanma verimi % 87, çözeltide kalan bor miktarı da 0,51 g/L olarak bulunmuştur. İkinci aşama deneylerde çöktürücü olarak Ca(OH)2, pH düzenleyici ve ortamdaki Ca++ iyonlarını giderici olarak Al2(SO4)3·18H2O kullanılmıştır. Deneylerde Ca(OH)2 ve Al2(SO4)3·18H2O’ın çökmeye etkisi incelenmiştir. İkinci aşama deneylerinde elde edilen optimum sonuç; 60 kg/m3 Al2(SO4)3·18H2O ilavesine 20 kg/m3 Ca(OH)2 ilavesi ile 22±2 0C çözelti sıcaklığında, bor çöktürme verimi % 74,5, toplam bor çöktürme verimi %96,7 ve çözeltide kalan bor miktarı da 0,13 g/L olarak bulunmuştur.
  • Öge
    Soma Termik Santrali Cüruflarından Yanmamış Karbonun Kazanılması
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009-07-03) Akyazılı, Sevil ; Acarkan, Neşet ; Cevher ve Kömür Hazırlama ; Mineral and Coal Processing
    Kömürle çalışan termik santrallerde kömürün yakılması sonucu kazan altında biriken malzeme cüruf olarak tanımlanmaktadır. Bu tezin amacı Soma Termik Santral’ inden alınan cüruf numunesindeki yanmamış karbonun çeşitli zenginleştirme yöntemleriyle kazanılma olanaklarının araştırılmasıdır. Soma Termik Santrali’nden alınan cüruf numunesinin sabit karbon içeriği % 13,36, kül içeriği % 69,84 olarak belirlenmiştir. Numune, çeşitli maseral gruplarını içeren yanmamış kömür, kuvars, pirit, melnikovit, hematit ve kil grubu mineraller ile birlikte camsı fazı oluşturan silis, alümina, demir, kalsiyum, magnezyum bileşikli puzolan malzemelerden oluşmaktadır. Deneylere esas olan cüruf numunesindeki yanmamış karbonun, özgül ağırlık farkına göre zenginleştirme, flotasyon ve liç yöntemleriyle kazanılması amaçlanmıştır. Özgül ağırlık farkına göre yapılan zenginleştirme, ağır ortam ile ayırma (yüzdürme-batırma), jig ve sarsıntılı masa deneylerini kapsamaktadır. Bu grup deneylerde en iyi sonuçlar yüzdürme batırma ve sarsıntılı masa deneylerinde elde edilmiştir. -4+0,1mm tane boyutunda yapılan yüzdürme batırma deneylerinde, deneye giren numunenin miktarca % 2,6’ sı oranında % 14,90 kül içerikli konsantre ile -2+0,1mm tane boyutunda yapılan sarsıntılı masa deneylerinde, deneye giren numunenin % 8,4 miktarından % 29,97 kül içerikli konsantre elde edilmiştir. Flotasyon ile zenginleştirme, klasik ve kolon flotasyonu deneylerini kapsamaktadır. Klasik flotasyon ve kolon flotasyonu deneyleri gazyağı, mazot ve montanol kullanılarak yapılmıştır. Klasik flotasyon deneylerinde en iyi sonuç -74 µm tane boyutunda ve pH 11,80’ de, 6000 g/t gazyağı kullanılarak yapılan klasik flotasyon deneyinde, deneye giren numunenin % 3,1 miktarında % 59,77 kül içerikli konsantre elde edilmiştir. Kolon flotasyonu yöntemi ile yapılan zenginleştirme deneylerinde en iyi sonuca -74 µm tane boyutunda, pH 11,80 ve toplayıcı reaktif olarak 7500 g/t gazyağının kullanıldığı flotasyon deneyinde ulaşılmış olup deneye giren numunenin % 6,7’ lik miktarında % 56,62 kül içerikli konsantre elde edilmiştir. Liç yöntemiyle yapılan zenginleştirme deneylerinde en iyi sonuç 350 gr/lt HCl konsantrasyonunda elde edilmiş olup, deneye giren numunenin % 49’ luk miktarında % 52,63 kül içeriğiyle konsantre elde edilmiştir.