LEE- Mimari Tasarımda Bilişim-Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/19395

Gözat

Yazar "Demir, Yüksel" ile LEE- Mimari Tasarımda Bilişim-Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Mimari tasarımda öncül analizine yönelik bir araç önerisi
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-06-26) Özbek, Hatice Melike ; Demir, Yüksel ; 523201007 ; Mimari Tasarımda Bilişim
    Mimari tasarım süreci çok fazla girdileri / parametreleri bulunan oldukça karmaşık bir süreçtir. Bu süreçte mimarın bütün bu parametreleri göz önünde bulundurması önem teşkil etmektedir. Öte yandan bu sürecin karmaşıklığı ve parametrelerin fazlalığı, hepsinin dahil edildiği ve tasarımda girdi olarak kullanıldığı bir tasarım süreci yürütmeyi zorlaştırmaktadır. Dünya üzerinde tarihten bugüne sayısız mimari eserler bırakılmıştır ve her geçen gün yenileri de eklenmektedir. Bu sebeple mimarların elinde değerlendirilip incelenecek sayısız mimari öncülden oluşan bir havuz vardır. Veriye ulaşmanın çok kolay olduğu ve mevcut yaklaşımların da mutlaka değerlendirilip göz önünde bulundurulduğu bu teknoloji çağında öncül analizleri tasarım sürecinde mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Mimari öncüller; belirli bir tasarım problemine daha önce nasıl çözüm önerileri geliştirilmiş bunların incelenebileceği, daha da önemlisi bu çözüm arayışının sonuçlarının görülüp değerlendirilebileceği çok önemli kaynaklardır. Mimari öncüllerin fazlalığı ve verilerin insan ölçeğinin ötesinde olması da diğer bir problemdir. Teknoloji çağında olmamız veri miktarını artırmakta ve her türlü veriye ulaşımı kolaylaştırmaktadır. Fakat ulaşımın kolaylığı her zaman kişiye doğru veriyi getirmez. Verilerin çokluğu ve tek bir tuşla binlerce kaynağa ulaşma imkânı, bir süre sonra tasarımcıya içinden çıkılamaz bir durum sunmaktadır. Bunların sonucunda mimari tasarım sürecinin karmaşıklığı ve öncüllerin barındırdığı veri dolayısıyla tez kapsamında mimari öncül analizine odaklanılmıştır. Mimarların mimari öncülleri inceleyip analizlerini yapabileceği, kendi tasarımları ile ilişkili verileri öncüllerden elde edebilecekleri ve bu şekilde tasarım sürecinde yararlanabilecekleri bir araç önerisi geliştirmek tezin amaçlarındandır. 2. Bölümde mimari öncül terimi yukarıda belirtilen durumlar göz önünde bulundurularak detaylı şekilde ele alınmıştır. Mimari öncüllerin kullanımı, tasarımcıya katkısı gibi başlıklar bu bölümde değerlendirilmiştir. Mimari öncül analizi yapmak için oluşturulan hesaplamalı öncül analizi araçları ise 3. Bölümde detaylandırılmıştır. Yapılacak olan öneri için kapsamlı bir literatür taraması sunulmuştur. Öncül analizi araçları değerlendirilmiş ve 3 ana başlıkta sınıflandırmalar yapılmıştır. Bunlardan ilki analiz yaklaşımına göre sınıflandırmadır. Veri tabanı yaklaşımı ve hesaplamalı analiz yaklaşımı olarak iki başlığa ayrılmaktadır. Veri tabanı yaklaşımı daha çok karşılaşılan analiz aracı türüdür. Mevcut verilere ulaşmayı kolaylaştıran ve mimarın sistematik bir şekilde ihtiyacı olan veriyi bulabileceği birer veri tabanı özelliği göstermektedirler. Verilerin derlendiği ve farklı filtreleme sistemleriyle kullanıcıya sunulduğu bir sistem olarak değerlendirilebilir. Diğer bir tür ise hesaplamalı analiz yaklaşımdır. Bu yaklaşımda mevcut verilerin derlenmesinden ziyade öncül ile ilgili spesifik ve detaylı analizler ve veriler sunmak amaçlanmaktadır. Sadece analiz değil, aracın devamında us yürüten araçlar da vardır. Mevcut verinin ötesinde veriler sunması açısından önemli bir türdür. Diğer sınıflandırma başlığı girdi türüne göre analiz araçlarıdır. Bu başlık metinsel girdi ve karma girdi olmak üzere 2 başlığa ayrılmaktadır. Metinsel girdiler sadece yazı ile girdi kabul eden analiz araçlarıdır. Bu araçlarda görseller kullanılamaz. Diğer taraftan karma girdi olan araçlarda ise görseller de kullanılmaktadır. Hesaplamalı analiz araçları daha çok bu başlığa dahildir. Çünkü hesaplamalı analiz araçlarında görseller üzerinden farklı analizler yapılmaktadır. Son başlık ise çıktı türüne göre sınıflandırmadır. Bu aşamada analiz yapılan öncüllerin sayısı belirleyici bir rol oynamıştır. Analiz araçları tek bir öncüle ulaşıp onu değerlendirmek üzerine tasarlanmış olabilir. Bu yaklaşım tekil öncül analizi yaklaşımdır. Bunun aksine farklı öncüller arası karşılaştırmalar sunabilen öncül analizi araçları vardır. Bunlar da çoğul/karşılaştırmalı öncül analizi yaklaşımı olarak adlandırılmıştır. 4. bölümde tez kapsamında yürütülen 2 farklı vaka çalışması ele alınmıştır. Vaka çalışmaları İTÜ Mimarlık Bölümü'nde Prof. Dr. Yüksel Demir tarafından yürütülen Mimari Proje 6-7 Stüdyosu ve Mimari Tasarım Kuramları derslerine katılım ve dersler boyunca öğrenciler tarafından üretilen çalışmaların değerlendirilmesi ile gerçekleştirilmiştir. Sistemli tasarımın ve öncül analizinin tasarım sürecine etkisi bu sayede kapsamlı şekilde değerlendirilmiştir. Sistemli tasarım yaklaşımı, tasarım sürecini belirli parametreler üzerinden, mimarın göz önünde bulundurmayacağı pek çok girdiyi de sürece dahil ederek tasarım sürecini yürütmeyi amaçlamaktadır. Mimarlık eğitimi boyunca yürütülen projelere bakıldığında form, program, bağlam, konuma dayalı iklim verileri gibi spesifik ve görmeye alışkın olduğumuz parametreler kullanılmaktadır. Fakat mimarlık sadece mimari kavramlardan ve terimlerden ibaret değildir. İnsanla ilişkili olan mimarlık pratiği, insanı ilgilendiren diğer bütün alanlarla da ilişkilidir. Bu süreç yürütülürken diğer bütün alanlardan da veriler alınmalı ve tasarım süreci farklı pratiklerden gelecek bilgiler ve verilerle desteklenmelidir. İşte sistemli tasarım, bu gibi farklı alanlardan gelecek verileri ve parametreleri de tasarıma entegre etmeyi amaçlamaktadır. Soruların ve soruların doğru belirlenmesi ile tasarım sürecine dahil edilebilecek pek çok başlık bulunabilir. Sistemli tasarım da bunların sistematik bir biçimde temsil edilmesi ile farklı alternatif ve karar konularını mimara sunmaktadır. 1. Vaka Mimari Proje Stüdyosu'nda sistemli tasarım yaklaşımından yararlanarak ilerletilen proje sürecidir. Süreç öncül analizi, problem analizi, morfolojik matris ve karar seti şeklinde ilerlemektedir. Başlangıçta öncül analizi ve problem analizi adımları vardır. Problem analizinde öğrencilerin tasarım sürecinde vereceği karar başlıklarının oluşturulması vardır. Devamında amaçlar ve kriterler ile ilişkilendirerek problem analizi sonlandırılır. Öncül analizi ise problem analizi ve morfolojik matrisi besleyen bir adımdır. Problem analizinde karar başlıklarının belirlenmesi ve her başlıkta oluşturulacak olan alternatifler, öncül analizinden gelen verilerle de ilerletilir. Alternatiflerin belirlenmesi ile morfolojik matris oluşturulmuş olur. Devamında öğrenciler amaçları ve kriterleri de göz önünde bulundurarak alternatifler içinden projeye uygun olanları seçer ve tasarımını bu başlıklar etrafında şekillendirir. 2. Vaka ise Mimari Tasarım Kuramları dersidir. Ders kapsamında öğrencilere verilen altı tane başlık vardır. Bu başlıkların kullanılması ile öğrencilerin daha önceden tasarımını yaptıkları bir projelerini değerlendirmeleri istenmektedir. 1. Vakada öğrenciler tasarım yapmak için parametreleri kullanırken bu çalışmada tasarımı analiz etmek için kullanmaktadırlar. Özellikle sorular ve sorunlar başlıkları projeye hâkim olmayan ve dışarıdan inceleyen bir kişi için oldukça önemli veriler sağlamıştır. Bu da tezin ilerleyen kısımlarında öncül analizi için önemli verilerden biri olmaktadır. Böylelikle zaten iç içe olan sistemli tasarım ve öncül analizi birlikte değerlendirilmiş ve proje sürecine önemli katkıları olduğu görülmüştür. Proje sürecinde hesaba katılmayacak parametrelerin bu sistem sayesinde süreci şekillendirdiği görülmektedir. Öncül analizi de sistemli tasarım sürecini geliştirirken büyük bir rol oynamıştır.
  • Öge
    Sistemli mimari tasarım sürecinde üretken bir yapay yardımcı önerisi
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-10-23) Şen, Betül ; Demir, Yüksel ; 523201017 ; Mimari Tasarımda Bilişim
    Sayısallaşan ve bilişim teknolojilerinin giderek daha yoğun kullanılmaya başlandığı dünyada, tasarım ve tasarım süreci kavramı bulunduğu dönemin teknolojilerinden beslenerek sürecindeki yapı taşlarını geliştirmiştir. Bilişim teknolojilerinin sunduğu yöntem ve teknikler mimarlık alanındaki süreç tanımlarında da etkisini göstermiştir. Mimari tasarımda ele alınan tasarım problemi de tıpkı bilişim alanındaki gibi girdi ve çıktılara sahiptir. Belirlenen parametrelerle yönetilen tasarım süreci ise oldukça karmaşık bir süreçtir. Tasarımcıların süreç boyunca bütün parametrelerin ilişkisel ağlarını göz önünde bulundurarak süreci ilerletmesi ise önemli bir husustur. Bu karmaşık ilişkisel bağlar mimarlar için enformatik bir yük teşkil etmektedir. Mimarlık alanının veriyi ele alış ve işleyiş biçimi araştırma alanlarından biri haline dönüşmüştür. Özellikle bilişim alanı ile olan disiplinler arası etkileşiminde verinin anlam ve önemi paralel bir gelişme göstermiştir. 1950'li yıllardan itibaren ortaya konulan yapay zeka çalışmaları her iki alanda da süreç paydaşları, yöntem ve çıktı ürün açısından temel gelişmelere önderlik etmiştir. Mimarlık alanındaki geleneksel yöntemlerin yanı sıra teknolojiden beslenen tekniklerle ilerlemenin çıktı ürüne olan avantajlarından biri de sürecin algoritmik olarak ifade edilebilir bir biçime evrilmesidir. Sistemli tasarım anlayışı ile tasarım süreci belli parametre ve olgularla biçimsel olarak ifade edilebilir bir hale bürünmüştür. Süreç içerisindeki sınır ve stratejinin net bir şekilde ortaya konmasını sağlayan sistemli tasarım anlayışı ile algoritmik düşünmenin yakınlığı ise çalışma içerisinde vurgulanan önemli noktalardan biri olmuştur. Bir diğer yandan sistemli tasarım, tasarım sürecinin düzen ve mantık çerçevesi içinde sistematik olarak ilerlemesidir. Sistemli tasarım, tasarımın rastlantısal ve sezgisel yöntemler yerine, belirlenmiş adımlar ve süreç çerçevesi içerisinde gerçekleşmesini sağlar. Sistemli tasarım yöntemlerinin kullanıldığı projelerde, mimar, sorumlu olduğu olguları birer parametre olarak ele almaktadır. Sürece hizmet eden sistemli tasarım teknikleri ile birlikte ise bu parametreleri daha sistemli bir şekilde tasarıma dâhil ederek daha kontrollü bir süreç içerisinde süreci tamamlayabilmektedir. Sistemli tasarımın temelinde yer alan algoritmik düşünme biçimi, yapay zeka teknolojilerinin çalışma prensipleriyle belirgin bir yakınlık göstermektedir. Bu durum, yapay zekanın, tasarım süreçlerinde destekleyici bir araç olarak kullanılabileceği fikrini güçlendirmekte ve tasarımcıya daha etkili bir problem çözme yaklaşımı sunabileceği potansiyelini ortaya koymaktadır. Bu bakış açısı ile sistemli tasarım yöntemlerinden biri olan problem analizi ve morfolojik kart tez kapsamında odaklanılan teknikler olarak seçilmiştir. Tez kapsamında bu yöntemlerin kullanımında tasarımcıya destek olacak ve mimarlık alanında sistemli tasarım yaklaşımlarının kullanımını kolaylaştıracak üretken bir yapay yardımcının faydalı olacağı fikri sunulmuştur. Bu motivasyon ile çalışmada mimari tasarımda mimarlara destek olacak morfolojik kart çıktısı veren bir algoritma önerisi geliştirmek çalışmanın temel amaçlarındandır. Tezin temel kavramı olan sistemli tasarım, çalışmanın ikinci bölümünde detaylandırılmıştır. Sistemli tasarım tekniklerinden öncül analizi, problem analizi ve morfolojik kart detaylı şekilde ele alınmıştır. Tekniklerin birbiriyle olan bağlantıları, süreç içerisindeki önemleri ve uygulama aşamalarına yönelik ayrıntılar üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde, tez kapsamında önerilen yapay yardımcı önerisinin dayandığı yapay zekâ teknolojilerine odaklanılmıştır. Bu bağlamda, yapay zekâ teknolojilerinin mimarlık ile ilişkili gelişimi ele alınmış ve mimarlık alanında sağladığı katkılar incelenmiştir. Yapay zekânın, mimarlık alanında, bina tasarımı, maliyet analizi, kullanıcı deneyimlerinin değerlendirilmesi gibi süreçlerde inovatif çözümler sunduğu ve tasarım süreçlerini optimize ettiği vurgulanmıştır. Özellikle makine öğrenimi, veri madenciliği, görüntü işleme ve bulanık mantık gibi teknolojiler, mimari tasarımın çeşitli aşamalarında etkili bir şekilde kullanılmaktadır. Mimarlık alanında yapay zekâ teknolojilerinin kullanımına ilişkin literatürde, makine öğrenme algoritmalarının tasarım süreçlerinde veriye dayalı karar alma mekanizmalarını güçlendirdiği ve kullanıcı gereksinimlerine yönelik yenilikçi çözümler geliştirilmesini sağladığı ifade edilmektedir. Veri madenciliği yöntemleri, özellikle geniş kapsamlı mekânsal verilerin analizi ve bu verilerin tasarım girdisi olarak kullanılması açısından kritik bir rol oynamaktadır. Görüntü işleme teknikleri, strüktürel analizler ve tasarım optimizasyonunda etkin bir şekilde kullanılırken, bulanık mantık, tasarımcıların sezgisel yaklaşımlarını destekleyen bir araç olarak değerlendirilmektedir. Bu teknolojilerin mimarlık disiplinine entegrasyonu, sadece tasarım süreçlerinin hızını ve verimliliğini artırmakla kalmayıp, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirlik ve kullanıcı merkezli tasarım gibi konularda da önemli katkılar sağlamaktadır. Literatür, bu teknolojilerin uygulama potansiyelinin çok yönlü olduğunu ve mimarlık disiplininde daha geniş ölçekli dönüşümleri teşvik ettiğini ortaya koymaktadır. Dördüncü bölümde, mimari tasarımda sistemli tasarım tekniklerinin kullanımı ve yapay zekâ olanakları ele alınmaktadır. Bu bağlamda, sistemli tasarım anlayışının uygulandığı öğrenci çalışmalarına odaklanılmış ve bu çalışmaların problem analizi ve morfolojik kart tekniklerin öğrenciler tarafından nasıl ele alındığını ortaya konulmuştur. Tez kapsamında 2019-2022 yılları arasında Prof. Dr. Yüksel Demir'in yürütücülüğünü yaptığı İTÜ Mimarlık Bölümü 6 ve 7. mimari tasarım stüdyosu ve Bilişim yüksek lisans, dijital mimari tasarım stüdyosu projeleri ele alınmıştır. Bu araştırma kapsamında, öğrenci çalışmalarında problem analizi ve morfolojik matris yöntemlerinin uygulanışı incelenmiştir. Başlangıçta gerçekleştirilen öncül analizi ve problem analizi ile tasarım sürecindeki karar başlıkları oluşturulur. Problem analizi kapsamında, öğrencilerin tasarım sürecinde dikkate alacakları amaç ve kriterlerle ilişkilendirilmiş karar başlıkları tanımlanır. Bu süreçte, öncül analizden elde edilen bilgiler, karar başlıklarının alternatiflerinin oluşturulmasında kullanılır ve bu doğrultuda morfolojik matris hazırlanır. Son aşamada, öğrenciler amaçlar ve ölçütler doğrultusunda alternatifler arasından projelerine en uygun olanları seçerek tasarımlarını bu çerçevede şekillendirmektedir. Her tasarım stüdyosundan seçilen öğrencilerin ilk olarak problem analizi çalışmaları daha sonrasında morfolojik kart çalışmaları incelenmiştir. Daha sonrasında öğrencilerin teknikleri işleyiş biçimleri ve kurgulama tercihleri analiz edilerek tez kapsamında önerilecek olan yapay yardımcının algoritmasını beslemesi sağlanmıştır. Bu çalışmaların analiz edilmesi sonucunda parametreler arasındaki ilişkiler ortaya konmuş ve veri yapılandırma aşaması ile birlikte öğrenci çalışmalarından JSON formatında bir veri seti oluşturmanın yol haritası çizilmiştir. Böylece ders çıktılarından veri seti oluşturulmaya çalışılmıştır. Öğrenci verilerinden yararlanılarak, morfolojik kart üreten bir yapay zekâ algoritmasının geliştirilmesi için temel adımlar ve çerçeve belirlenmiştir. Bu aşamada önerilen yapay yardımcının makine öğrenmesi prensibiyle çalışması uygun görülmüştür. Bu sebeple aracın eğitim aşamasını besleyecek veri setleri için veri yapılandırma çalışması önem arz etmektedir. Veri ön işleme sürecinde Python programlama dili ile eksik verilerin tamamlanması, başlıklar ve alt başlıklar arasındaki ilişkilerin analiz edilmesi öngörülmüştür. Ayrıca, karar ağaçları, rassal ormanlar ve destek vektör makineleri gibi makine öğrenimi algoritmalarının, tasarım kararları üzerinde örüntüler belirlemek ve bu bilgilerden yola çıkarak yeni tasarım önerileri üretmek için uygun olduğu tespit edilmiştir. Sonrasında hazırlanan veri setleri ile eğitim aşamasını tamamlayan yapay yardımcı aracının kullanımı için arayüz katmanı tasarlanmıştır. Test modeli olarak tasarlanan arayüz tasarımının çalışma prensibini netleştirmek ve ileriki çalışmalarda geliştirilmek üzere parametreleri belirlenmiştir. Sonuç olarak öğrenci çalışmalarından yola çıkan böyle bir çalışma sonucunda, tasarımcıların sistemli tasarım yaklaşımlarını kullanırken arayüz katmanından faydalanarak üretken yapay yardımcı ile ortak bir çalışma yürütebileceği bir çalışma strüktürü önerilmiştir. Önerilen araç, öğrenci çalışmalarından elde edilen verilere dayanarak tasarım sürecinde karar verme süreçlerini destekleyecek ve yeni tasarım alternatifleri sunabilecek yapay zeka destekli bir çözümolarak öngörülmüştür. Mimari tasarım sürecinin karmaşıklığı ve çok boyutluluğu, geleneksel yöntemlerle yönetilemeyen bilgi yüklerini doğurmakta, bu da sistematik tasarım yaklaşımlarının önemini artırmaktadır. Bu bağlamda, tasarım sürecinde kullanılan bilişim teknolojileri ve sistematik tasarım yaklaşımları, tasarımcıların karar verme süreçlerini kolaylaştırmakta ve daha verimli bir tasarım süreci sağlamakta önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle kural tabanlı sistemler ve yapay zeka gibi yöntemler, tasarımın çok sayıda parametreyi ve disiplinler arası ilişkileri yönetmesine yardımcı olmakta, tasarımcıların bilgi yükünü hafifletmektedir. Bu çalışma ile birlikte öğrenci verilerinden yapay bir yardımcı üretilebilme potansiyeli ortaya konulmuştur. Üretken yapay üreticinin eğitim aşaması için gerekli veri setini oluşturma, aracı eğitme ve aracın arayüz katmanı ile ilgili aşamaları işlenerek, tasarımcıya destek bir yapının önerisi ortaya konmuştur. Önerilen üretken yapay araç ile öğrencilerin tasarım sürecindeki sistemli tasarım yöntemlerini kullanımalarının desteklenmesi ve tasarım sürecinin sistematik ilerleyişinin vurgulanması istenmiştir.Öğrenci verilerinden oluşturulan veri setlerinin, önerilen yapay yardımcı aracı beslediği ve bu aracın, kullanıldıkça öğrenme kapasitesine sahip olduğu vurgulanmıştır. Ayrıca, elde edilen verilerin ve öğrenme çıktılarının düzenli bir şekilde sınıflandırılarak versiyonlanmasının, bu süreçteki önemine dikkat çekilmiştir. Bu çalışma ile mimari tasarım süreci içerisinde ortaya çıkan verilerin önemini vurgulanması ve veri sınıflandırmasına katkı sağlanması hedeflenmiştir. Tasarım sürecinden veri seti üretimi, mimari veri tabanı gibi kavramlar için mimarlık ve bilişim disiplinlerinin ortak alanındaki araştırma alanına katkı sağlamak istenmiştir.
  • Öge
    Yapı bilişi modellemesinde erken evre mimari tasarım ve yerel veri ilişkisi
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024-06-28) Arar, Ümit ; Demir, Yüksel ; 523201001 ; Mimari Tasarımda Bilişim
    Mimarlık disiplini bağlantı kurduğu yer ile olan ilişkisi bakımından diğer disiplinlerden ayrılan özgün bir alandır. Mimarlık ile yer arasında kurulan ilişki birbirini karşılıklı besleyen bir ilişkiye benzer. Yer sahip olduğu tarihi, topoğrafyası, kültürü, sanatı ve iklimi gibi özellikleri ile mimariye yön verirken mimarlık da yerin gizli potansiyelini, özünü ortaya çıkararak yere anlam kazandırır. Bu süreçte mimar yere özgü verileri çeşitli yöntemlerle toplayarak tasarım sürecine başlar. Tasarım ilk adımını oluşturan bu süreç mimarlıkta erken evre mimari tasarım süreci olarak adlandırılmaktadır. Erken evre mimari tasarım sürecinde mimar topladığı verileri değerlendirmek ve analiz etmek için çeşitli yöntem ve araçlar kullanmaktadır. Bu yöntemler maket, eskiz, geleneksel tasarım araçları veya sayısal tasarım araçları olabilmektedir. Teknolojinin gelişimi mimarların tasarım yöntemlerinin değişmesinde ve farklı notasyonların gelişmesinde etkili olmuştur. Mimarlıkta temsil ortamının kağıt düzleminden bilgisayar destekli ortama geçmesi Ivan Sutherland'in Sketchpad uygulaması ile başlayan serüveni günümüzde Yapı Bilişi Modelleme ile farklı bir boyut kazanmıştır. Bu tez çalışması da mimari tasarım sürecinde "yer" kavramının Yapı Bilişi Modelleme (YBM) sistemleri ile ilişkilenme biçimlerini ve yerden elde edilen yerel verilerin erken evre mimari tasarım sürecinde YBM ile entegrasyon yöntemlerini araştırmaktadır. YBM sistemleri inşaat sektörünün dijital dönüşümünde öncü bir teknoloji devrimi olarak ele alınmıştır. Yer ve yerel veri kavramlarının mimarlık pratiği üzerine etkileri detaylı bir şekilde inceledikten sonra YBM ile olan ilişkileri ayrıntılı bir şekilde ele alınmaktadır. Çalışma kapsamında, YBM tabanlı yazılımlar sistematik bir şekilde sınıflandırılmış ve erken evre mimari tasarım sürecinde sıklıkla başvurulan yere özgü analiz yapabilen araçlar tespit edilmiştir. YBM araçlarının mevcut potansiyelleri değerlendirildikten sonra YBM yazılımlarını kullanan uzmanlar ve kullanıcılar ile tezin hipotez ve araştırma sorularına cevap oluşturacak nitelikte anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket çalışması ile mimari tasarım sürecinde yerel verinin değeri, erken evre mimari tasarım sürecinde YBM araçlarının etkisi ve YBM ile yerel veri ilişkisine dair YBM kullanıcılarının ve YBM uzmanlarının görüşleri alınmıştır. Anket sonuçlarında ortaya çıkan kullanıcı ve uzman görüşlerindeki fikir ayrılıkları ve ortak görüşler değerlendirildikten sonra mimari tasarım ofisleri, YBM uzmanları ve YBM yazılım geliştiriciler ile yarı yapılandırılmış mülakat çalışması gerçekleştirilmiştir. Mülakat çalışması anket çalışmasının devamı niteliğindedir. Anket içinde sorgulanan konular mülakat çalışması ile derinlemesine incelenmiştir. Mülakatların değerlendirilmesi için içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. İçerik analizi ile oluşturulan grafik ve tablolar değerlendirme süreci için kaynak niteliğindedir. Çalışma sonuçları, YBM yazılımlarının sahip olduğu potansiyele rağmen mimari tasarım ofisleri tarafından erken evre mimari tasarım sürecinde yaygın olarak kullanılmadığını göstermektedir. YBM yazılımları erken evre mimari tasarım sürecine dair kütle modelleme, enerji analizleri, üretken tasarım ve parametrik tasarım gibi önemli katkılar sunmuş olsa da çeşitli problemler bu potansiyelin tam olarak ortaya çıkmasını engellemektedir. Bu problemler arasında yazılımların kullanıcı ara yüzlerindeki zorluk, çalışma algoritmalarının farklılığı, diğer yazılımlar ile entegrasyonu, yere ait analizlerin eksikliği ve eski alışkanlıkların devam ettirilmesi sayılabilir. Mülakat çalışması ile bu problemlerin aşılabilmesi, YBM yazılımlarının erken evre mimari tasarım sürecinde yerel veriler ile doğru bir entegrasyonun sağlanabilmesi için öneriler geliştirmiştir. Uzmanlar öncelikle yerel verilerin elde edilmesi ve sayısallaştırılması sürecinin üst idarelerin desteği ile mümkün hale gelebileceğini belirtmiştirler. YBM yazılımlarının mimari tasarım süreçlerinde daha etkin olarak kullanılması için: - Kullanıcı ara yüzlerinin daha kullanıcı dostu haline getirilmesi - Geometrik esnekliğin artırılması - Yerel veriler ile entegrasyonu sağlayacak web tabanlı çözümlerin geliştirilmesi - Diğer tasarım araçları ile YBM araçları arasındaki veri uyumlarının iyileştirilmesi - İlgili idareler tarafından sağlanan verilerin doğruluğunun ve güncelliğinin sağlanması - İş akışlarının netleştirilmesi - Eğitim ve desteğin artırılması - Yapay zeka teknolojilerinin YBM yazılımları ile entegrasyonunun sağlanması gibi ihtiyaçlara sahiptir. YBM yazılımlarının daha iyi bir tasarım aracı haline gelmesi için yapılacak iyileştirmeler ile mimarların yerel verilere dayalı daha sürdürülebilir, bağlama duyarlı, daha bilinçli tasarım kararları almasını sağlayacak ve inşaat sektörünün dijital dönüşümünü hızlandıracaktır.