LEE_İktisat Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/205

Gözat

Yazar "Ansal, Hacer" ile LEE_İktisat Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Teknolojik Gelişmeler Ve İstihdam Vasıflı Emek Talebi
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005) Solmaz, Özgür ; Ansal, Hacer ; 175041 ; İktisat ; Economics
    Bu çalışma, sıklıkla "nitelikli emek" yerine kullanılan "vasıflı emek" kavramım tartışarak teknolojik gelişmeler ile vasıflı emek talebi arasındaki ilişkiyi Türkiye imalat sanayi, otomotiv sektörü ve bu sektördeki firmalar bazında irdelemeyi amaçlamaktadır. Vasıflı emek kavramından bahsederken yapılan işin gerektirdikleri ile işi yapan kişinin sahip olduğu özellikleri birbirinden ayırmak gerekmektedir. İşi yapan kişinin vasıf düzeyinin ölçülmesinde izlenecek en doğru yöntemin kişisel raporlama yöntemi olduğu belirtilmektedir. Çalışanların eğitim düzeyi, vasıf düzeyinin dolaylı olarak ölçülmesinde kullanılan bir yöntemdir. Bu çalışmada, imalat sanayi genelinde yapılan değerlendirmelerde vasıf düzeyinin dolaylı bir ölçüm yöntemi olan eğitim düzeyi verileri ile ölçümsüz bir yöntem olarak niteliklerine göre işgücü verileri kullanılmıştır. Otomotiv sektörü genelinde eğitim düzeyi verileri bulunamadığından sadece niteliklerine göre işgücü verileri değerlendirilmiştir. Saha çalışması sırasında yapılan gözlemler ve görüşmelerden elde edilen sonuçlar firma bazındaki değerlendirmelerde ilave edilmiştir. 1970'li yıllarda tüm dünyada yaşanan ekonomik kriz ile birlikte bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişerek yaygınlaşması sonucu firmalar üretim ve organizasyon biçimlerini yemden gözden geçirmişlerdir. Mikroelektronik teknolojilerin kullanımı ve Post-Fordist esnek organizasyon biçimlerini içeren bu yeni teknoloji uygulamaları kullanılacak emeğin vasıf düzeyini de farklı şekillerde etkilemektedir. Bilgisayar nümerik kontrollü cihazlar, programların tamamen mühendisler tarafından yapılması nedeniyle sadece uygulayıcı olan işçiler üzerinde vasıfsızlaştıncı etkide bulunmaktadır. Bununla birlikte esnek organizasyon biçimlerinin işçilerin kısmen daha fazla inisiyatif ve sorumluluk sahibi olmalarının istenmesi nedeniyle vasıf düzeyini artırdığı söylenebilmektedir. 1980'li yıllardan itibaren ihracata yönelik sanayileşme politikalarının izlendiği Türkiye imalat sanayinde de ağır rekabet koşulları nedeniyle bu gelişmeler takip edilmektedir. İmalat sanayinde yemliklerin öncüsü olan otomotiv sektöründe de vıı paralel gelişmeler gözlenmektedir. Hem imalat sanayi genelinde hem de firmalar özelinde yıllar itibariyle çalışanların eğitim düzeylerine bakıldığında mavi yakalı personelde meslek lisesi mezunlarına doğru, beyaz yakalı personelde de üniversite mezunlarına doğru bir eğilim söz konusudur. Bu eğilimde daha çok yeni organizasyon modellerine geçişle birlikte insan kaynaklarına bakışın değişmesinin ve yapılan iş ne olursa olsun daha yüksek eğitimli işgücünün işi daha verimli yapabileceği gibi inanışlar etkili olmaktadır. Niteliklerine göre işgücü verilerine bakıldığında 1992-2001 döneminde özel imalat sanayinin bileşiminde çok bir değişim gözlenmezken motorlu kara taşıtları imalatı ve onarımı alt sanayinde (ISIC-3843) ise teknik personel sayısının diğer mesleklere oranla daha hızlı arttığı gözlenmiştir. Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren tüm ana sanayi firmaların çalışan toplamlarına bakıldığında da firmalarda gözlendiği gibi mühendis ve idareci mühendis sayılarında artış gözlenmektedir. Sonuç olarak; vasıflı emek talebi konusunda bu çalışmada yapılan saptamaların sınanması, daha çok sektör ve daha çok firmayla yapılacak ayrıntılı saha çalışmalarıyla derinleştirilmesi, sonuçlar doğrultusunda uygun mesleki eğitim politikalarının geliştirilmesi gerekmektedir.